Η Δημοκρατία ως Καθεστώς

«Μαύρο φίδι που τους έφαγε, τον Απόστολο Δοξιάδη, τον Τάκη Θεοδωρόπουλο και τον Πέτρο Μάρκαρη. Από την επόμενη ημέρα της δημοσίευσης της επιστολής τους με την οποία καυτηρίαζαν τις διακοπές θεατρικών παραστάσεων άρχισαν τα όργανα. Στο Διαδίκτυο, στα μπλογκ. Πολλές (λεκτικές) επιθέσεις έφτασαν στα όρια του χυδαίου, αντίδραση περίπου αναμενόμενη, που ενθαρρύνεται από τη δυνατότητα διατήρησης της ανωνυμίας στις κοινότητες των ηλεκτρονικών ημερολογίων».

Ενδεχομένως να πρόκειται για αντικειμενική και μετριοπαθή εκτίμηση των ποστ και των σχολίων που γράφτηκαν σε σχέση με την επιστολή, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης της «Καθημερινής», που δεν τα έχει διαβάσει, να σχηματίζει μια εικόνα η οποία αντανακλά επακριβώς το πολιτισμικό περιβάλλον στο οποίο κινήθηκε η κριτική της επιστολής.

Ενδεχομένως πάλι το πρόβλημα να μην είναι τόσο η δυνατότητα διατήρησης της ανωνυμίας στις κοινότητες των ηλεκτρονικών ημερολογίων, όσο το ότι έληξε οριστικά και αμετάκλητα η δυνατότητα διατήρησης του μονοπωλίου του λόγου στις κοινότητες των παραδοσιακών ΜΜΕ, η δυνατότητα δηλαδή περιχαράκωσης του λόγου και του αντιλόγου μόνο μεταξύ μερικών δεκάδων προνομιακών συνομιλητών, που μιλούν έμπλεοι επώνυμου κύρους από καθέδρας, ενώ στους αναγνώστες της εφημερίδας παραχωρείται μισή σελίδα όπου φιλοξενούνται οι σύντομες επιστολές του πόπολου.

Ο αρθογράφος συνεχίζει σε άλλο σημείο του άρθρου του κι αφού έχει προηγουμένων μιλήσει για την θολή επαναστατικότητα των δρόμων: «Το ξέρω, ακούγομαι σαν «γέρος», αλλά δεν βλέπω μεγάλη ελπίδα στις τραμπουκικές εισβολές σε κάθε είδους χώρους όπου, εννοείται, η δημοκρατία πάει περίπατο. Δεν βλέπω μεγάλη διάθεση για διάλογο, αλλά θυμωμένους, αλαζονικούς μονολόγους με τους οποίους καταργούνται δικαιώματα, εγγεγραμμένα στο DNA των αστικών δημοκρατίων εδώ και αιώνες».

Διάθεση για διάλογο - θυμωμένοι αλαζονικοί μονόλογοι.

Φεύγοντας από τον συγκεκριμένο αρθογράφο και μιλώντας γενικότερα, θα μπορούσε κανείς να δει το εξής σχήμα:

Πλιάτσικα και κάψιμο καταστημάτων = κοινό ποινικό δίκαιο.

Μολότωφ και πέτρες σε αστυνομικούς = απόλυτα καταδικαστέα ανεξαρτήτως αφορμής.

Διαδηλώσεις = νεκρώνουν τα μαγαζιά, εμποδίζεται η κυκλοφορία στην πόλη.

Κατάληψη ΕΡΤ και ραδιοφωνικών σταθμών = βία και φασισμός.

Διακοπή παραστάσεων = προσβολή της ελευθερίας της έκφρασης, της τέχνης, της καρδιάς της δημοκρατίας.

Γενικό επιχείρημα: γυμνή οργή - θολή επαναστατικότητα, μα δεν υπάρχουν αιτήματα, μα πού είναι ο λόγος;

Ύπαρξη αντεπιχειρημάτων σε ποστ που μιλούν για εξέγερση: ανωνυμία, χυδαιότητα, μα πώς να συνομιλήσεις με αυτούς;

Όταν έγραψε ο Φουκουγιάμα για το «Τέλος της Ιστορίας» τον έφαγαν και δικαίως. Αν όμως η Ιστορία δεν έχει τελειώσει οικονομικά, δεν έχει τελειώσει και πολιτειακά, που πάει να πει ότι η δημοκρατία δεν είναι ένα καθεστώς με κανόνες και θεσμούς οι οποίοι ήταν κάποτε σε κίνηση και πια πάει πάγωσαν, αλλά κάτι ουσιαστικότερο και βαθύτερο, που απαιτεί να κάνεις κάθε φορά διάκριση ανάμεσα στις μορφές διαμαρτυρίας και που εν πάση περιπτώσει αξιώνει εκεί που υπάρχει ο λόγος αντί να τον απαξιώνεις -και δη διαστρεβλωτικά- να προσπαθείς να τον αφουγκραστείς και να τον αντικρούσεις, ώστε να οδηγηθείτε ίσως διαλεκτικά κάπου, γιατί σε τελική ανάλυση όλοι στο ίδιο δημοκρατικό στρατόπεδο είστε, εκτός κι αν τα στρατόπεδα είναι άλλα, εκτός κι αν το ένα στρατόπεδο ζητά να μην υπάρχει η παραμικρή αλλαγή στους όρους με τους οποίους διεξαγόταν μέχρι πριν λίγα χρόνια ο δημόσιος διάλογος, ήτοι μέσω επίσημων καναλιών, στηλών εφημερίδων, σωματείων με σφραγίδα πρωτοδικείου κι εκπροσώπων κομμάτων.

Change they needn't

Πριν: ζωντανοί - Τώρα: νεκροί = Change.

Είπαμε να μας βγάλεις μαλάκες αφού ορκιστείς.

Να τα καταφέρεις πριν ακόμα ορκιστείς είναι επίτευγμα.

Και το αστείο είναι ότι δεν χρειάζονταν πολλά:

ακριβώς επειδή δεν έχεις ορκιστεί ακόμα

αρκούσαν πέντε κουβέντες

για να παραμείνουμε στο mood.

Σε κάθε περίπτωση όλο αυτό το μεταβατικό διάστημα

που προβλέπει το αμερικάνικο Σύνταγμα

είναι μεγαλειώδης σύλληψη

που ακυρώνει και τον απερχόμενο και τον ερχόμενο πρόεδρο

και μετατρέπει την εκλογή του λαού

σε έναν ακόμη διαδικαστικό κανόνα

που πρέπει να περιμένει την καλή του ώρα

για να ενεργοποιηθεί.

Government of the people,

by the people,

and for the people,

τρεις μήνες πάνω,

τρεις μήνες κάτω,

δεν θα τα χαλάσουμε εκεί,

άλλωστε σε μεταβατικές και σε μη μεταβατικές περιόδους

it's a government of the people,

by the people,

and for the people of Israel.

Kρότου - Λάμψης

Xαράματα στον Πόρο. Στοιχημένοι όλοι οι νεοσύλλεκτοι ακούμε τα συνήθη πρωϊνά εκφοβιστικά από τον υποδιοικητή του στρατοπέδου. Με μια παραλλαγή. Μας ενημερώνει ότι το βράδυ υπάρχει γιορτή. Στη συνέχεια λέει κάτι του στυλ «θα σας παρακολουθώ και χαθήκατε αν σας δω να μη συμμετέχετε, να χαζολογάτε, να μην χειροκροτάτε, να βαριέστε, να δυσανασχετείτε». Είχα σκεφτεί ότι αυτό που άκουγα ήταν μια θαυμάσια μεταφορά του τι θα πει στ' αλήθεια στρατός: εδώ ακόμη και η διασκέδαση είναι υποχρεωτική, εδώ ακόμη και η χαρά στρατικοποιείται. Διατάσσεσαι να γιορτάσεις. Τα χρόνια πέρασαν και το περιστατικό αυτό ξαναήρθε στο νου, καθώς, παρακολουθώντας την υπέροχη σκηνή όπου τα ματ περικυκλώνουν και προφυλάσσουν το δέντρο στο Σύνταγμα, ένιωσα με συγκίνηση να αναβιώνει το πνεύμα του και να αναμιγνύεται με το πνεύμα των Χριστουγέννων.

Κι αφού έγινε η αρχή με το χριστουγεννιάτικο δέντρο, λογικό είναι να υπάρξει και συνέχεια. Διμοιρίες των ματ θα φυλάσσουν τα νυχτερινά κέντρα. Κι αν ο καραμπουζουκλής υπουργός Παιδείας σε μια απερίσκεπτη ενέργεια πετάξει λουλούδια στην Παπαρίζου, τα ματ θα επεμβαίνουν με εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων. Οι θαμώνες θα παίρνουν τις τζούρες τους, θα συζητάνε αν είναι από τα ληγμένα ή από την καινούρια παρτίδα και θα τσεκάρουν τους λογαριασμούς να δούνε μήπως τους τα χρέωσαν έξτρα. Εννοείται ότι θα φυλάσσονται και οι τηλεοπτικές εκπομπές, με ιδιαίτερα αυξημένες δυνάμεις όπου υπάρχει παρουσία εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ. Εξετάζεται και πρόταση για να αρχίσει να προβάλλεται παραλλαγή της «Στιγμής της Αλήθειας», την οποία θα παρουσιάζει άλλο μέλος της οικογένειας Μανωλίδου και στην οποία η αλήθεια θα βγαίνει από τα χείλη του παίκτη με λιγότερο εκλεπτυσμένες μεθόδους.

Η προστασία της διασκέδασης παύλα ψυχικής ανάτασης του νεοέλληνα θα φτάσει σε ακραίες μορφές εντός του 2009. Αν η Βιγιαρεάλ πάει να παραβιάσει την εστία του Γκαλίνοβιτς (εκμεταλλευόμενη ξαφνικό σώριασμα του Γιάννη Γκούμα -παιδιού με ευαίσθητο εσωτερικό κόσμο και υπερευαίσθητα πνευμόνια- από δακρυγόνα στην Πλατεία Κάνιγγος, που βοριάς έφερε ίχνη τους πάνω από το ΟΑΚΑ) ή αν η Σεντ Ετιέν πάει να παραβιάσει την εστία του δενδροκηπουρού του Δήμου Χαλανδρίου (θα έχει ήδη φύγει από τον Δήμο Κηφισιάς, γιατί θα έχει καλύτερη προσφορά στο Χαλάνδρι) τα ματ θα αποσοβούν το γκολ με τις ασπίδες τους.

Αλλά ακόμη και στο σεξ θα υπάρχουν μπάτσοι on call, που θα τους καλείς στην ειδική γραμμή 100 69 και θα καλούνται για να προστατεύουν τον έρωτα από την εισβολή ταραξιών. Τα ματ θα κυκλώνουν το κρεβάτι σου και θα μπορείς άφοβα να απολαύσεις τις ιδιωτικότερες των στιγμών σου, χωρίς το φόβο ότι μπορούν ανά πάσα στιγμή να μπουκάρουν οι κουκουλοφόροι (αρκεί βέβαια να μην σου κάτσει η στραβή και υπάρχει ανάμεσά τους κουκουλοφόρος αστυνομικός, σαν αυτούς που απαθανατίζει πληθώρα μεμονωμένων βίντεο και φωτογραφιών). Πιο kinky στιγμές, με πρόσκληση για ντου στο κρεβάτι και των ματ, δεν μπορούν να αποκλειστούν εκ των προτέρων, ιδιαίτερα όταν συνοδεύονται από την προσδοκία οργασμών κρότου - λάμψης.

Εδώ βέβαια προκύπτει το εύλογο ερώτημα: μα πώς θα επαρκέσουν οι αστυνομικές δυνάμεις για όλα αυτά; Κι εδώ ακριβώς παρουσιάζεται η χρυσή ευκαιρία στην κυβέρνηση να κάνει ματ σε μια παρτίδα που φαινόταν χαμένη εκλογικά, οικονομικά και κοινωνικά. Ανακοινώνοντας προσλήψεις δύο εκατομμυρίων νέων αστυνομικών η ΝΔ ξαναγίνεται εκλογικό φαβορί γιατί : α) οικονομικά καταπολεμά την ανεργία, αναβιώνοντας την αγορά με το χρήμα των νεοπροσληφθέντων. Τα έλεγαν και στο παλιό κραχ αυτά και τα εφάρμοσε κι ο Ρούσβελτ: να κινηθεί το χρήμα, να έχει ο κόσμος δουλειά, φτιάξτε δημόσια έργα και εν ανάγκη βάζετε εργάτες να ανοιγοκλείνουν λακούβες. Εδώ όμως δεν είναι ΗΠΑ και οι λακούβες παραμένουν ιερές αγελάδες, κάτι σαν την οδική αποτύπωση του ανυπότακτου του ελληνικού πνεύματος. β) κοινωνικά καταπολεμά στη ρίζα του αυτό το κύμα μίσους και απαξίωσης της Ελληνικής Αστυνομίας που έχει επικρατήσει και βάζει βόμβα στην κοινωνική ειρήνη των επόμενων δεκαετιών. Η Αστυνομία ξανακερδίζει τους πολίτες ενσωματώνοντάς τους.

Δεν θα υπάρχει δε κίνδυνος το πολυάριθμο αστυνομικό σώμα να μένει χωρίς αντικείμενο εργασίας, αφού όσοι δεν προσλαμβάνονται θα έχουν ένα επιπρόσθετο λόγο να το μισούν και έτσι οι συμπλοκές θα πάρουν την πατροπαράδοτη διάσταση του «γιατί αυτός και όχι εγώ;».

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)

Οι αρχές της κοινής μας ζωής

Την επιστολή των Απόστολου Δοξιάδη, Τάκη Θεοδωρόπουλου και Πέτρου Μάρκαρη για τις διακοπές θεατρικών παραστάσεων από ακτιβιστές, σχολίασε καυστικό ποστ του Γιάννη Χάρη, επί του οποίου και σχετική ενδιαφέρουσα συζήτηση στο buzz.

Τέσσερα σημεία της επιστολής που μου προξένησαν ιδιαίτερη εντύπωση:
1) «Κρατικοί λειτουργοί και αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί μοιάζουν ανίκανοι να αντιδράσουν στην έμπρακτη αμφισβήτηση βασικών θεσμών και κανόνων της δημοκρατίας, από ομάδες ανθρώπων οι οποίοι, με αφετηρία ένα τραγικό γεγονός, επιτίθενται με τυφλή βία στα δικαιώματα των πολιτών και στις αρχές της κοινής μας ζωής».

Το γεγονός χαρακτηρίζεται τραγικό, σκέτα τραγικό, χωρίς πολιτικό πρόσημο, όπως ας πούμε τραγικό είναι να χάσεις το παιδί σου επειδή πετάχτηκε στο δρόμο και το πάτησε αυτοκίνητο ή επειδή έπαιζε με το κινητό του και έπεσε κεραυνός και το έκαψε.

Στην αντίδραση στο γεγονός, οι χαρακτηρισμοί και το πολιτικό πρόσημο δίνονται με αισθητά μεγαλύτερη ευκολία: δεν πρόκειται απλώς για τυφλή βία, αλλά και για έμπρακτη αμφισβήτηση βασικών θεσμών και κανόνων της δημοκρατίας.

Το Κράτος ελέγχεται μάλιστα για την φαινόμενη ανικανότητά του να αντιδράσει απέναντι σε αυτήν την αμφισβήτηση, άρα προφανώς δεν συνιστά λαϊκισμό το συμπέρασμα πως οι τρεις συγγραφείς εμμέσως πλην σαφώς ζητούν από το Κράτος να δείξει Πυγμή ανάλογη των περιστάσεων (και αντιλαμβάνεται κανείς, ότι όταν φτάνουν να κλονίζονται οι αρχές της κοινής μας ζωής και ο πυρήνας της δημοκρατίας, οι περιστάσεις είναι τόσο δραματικές, που εξίσου εμφατική απαιτείται να είναι η απάντηση από την πλευρά της Νομιμότητας και της Τάξης).

2) «Θέλουμε όμως σήμερα να σχολιάσουμε ειδικότερα τη βίαιη διακοπή της πρεμιέρας της Νέας Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου, καθώς και άλλες αντίστοιχες αυτοαποκαλούμενες «παρεμβάσεις», που την ακολούθησαν, με αποτέλεσμα τη ματαίωση πολλών θεατρικών παραστάσεων. Με μια έννοια, τα γεγονότα αυτά υστερούν σε σημασία των όσων προηγήθηκαν, δεν είναι παρά η φαρσική εκδοχή των κατά πολύ τραγικότερων καταστροφών, σε σπίτια, σχολεία, πανεπιστήμια, γραφεία και μαγαζιά Ελλήνων πολιτών. Από μια άλλη όμως άποψη είναι αποκαλυπτικά, καθώς αναδεικνύουν μια βασική διάσταση του τι συμβαίνει αυτό τον καιρό στην πατρίδα μας, αμφισβητώντας ανενδοίαστα την ουσία της ίδιας της δημοκρατίας, με την επίθεση στην καρδιά της, που είναι η ελευθερία της σκέψης, του λόγου και της έκφρασης, που αντιπροσωπεύει η τέχνη».

Ουσία της δημοκρατίας είναι η ελευθερία της έκφρασης, όπως αυτή αποκρυσταλλώνεται στην τέχνη και πιο συγκεκριμένα στις θεατρικές παραστάσεις. Τέχνη και θέατρο ιστορικά έχει υπάρξει μόνο σε δυτικού τύπου δημοκρατίες. Θεατρικές παραστάσεις δεν έχουν παιχτεί ποτέ σε άλλου τύπου καθεστώτα. Αν προσγειωθείς σε μια χώρα και δεν ξέρεις τι πολίτευμα έχει, θα ψάξεις σε μια εφημερίδα τη στήλη με τις θεατρικές παραστάσεις. Αν βρεις τέτοια στήλη είσαι τυχερός γιατί βρίσκεσαι σε δημοκρατικό καθεστώς. Επίσης η δημοκρατία εκτός από θέατρο και τέχνη προσφέρει στους πολίτες της οξυγόνο για να αναπνέουν, νερό για να πίνουν, ενώ είναι και το μόνο πολίτευμα που επιτρέπει το σεξ.

Τέλος, τέχνη είναι μόνον αυτό που παράγεται, προσφέρεται και γίνεται δεκτό υπό τους όρους της οικείας σύμβασης, οι οποίοι είναι αποτυπωμένοι στο εισιτήριο που πλήρωσες. Τέχνη δεν μπορεί ποτέ να είναι όσα διαδραματίζονται πριν αρχίσει η παράσταση, αφού τελειώσει η παράσταση ή αν τυχόν διακοπεί η παράσταση από ακτιβιστές. Όλες άλλωστε οι θεατρικές παραστάσεις που θα δει στη ζωή του ένας θεατής μένουν ανεξίτηλα γραμμένες στο συγκινησιακό του κύτταρο, ενώ μια παράσταση που διακόπηκε εξαιτίας μιας εκδήλωσης διαμαρτυρίας ξεχνιέται την επόμενη στιγμή. Νέες θεατρικές παραστάσεις και νέα τέχνη αποκλείεται να γεννηθούν από τέτοια ανώμαλα περιστατικά. Την τέχνη την γεννά μόνο η ομαλότης και η τάξη, η καλλιτεχνική φαντασία δεν γονιμοποιείται ποτέ από την αταξία και το διαφορετικό.

3) «Πού μπαίνει το όριο σε αυτή την κωμικοτραγική «πολιτιστική επανάσταση» των απολίτιστων; (Παρεμπιπτόντως, τους οργισμένους νεαρούς τούς προσέβαλλαν αποκλειστικά οι θεατρικές παραστάσεις ποιότητας, που παίζονται στα αφύλακτα, ταλαίπωρα θέατρά μας. Ούτε στα μπουζουκτσήδικα με τους μπράβους τους προσπάθησαν να «παρέμβουν» ούτε στα ποδοσφαιρικά ματς, προφανώς επειδή αυτά είναι υπεράνω κάθε υποψίας «κουλτούρας»)».
Εδώ υποψιάζομαι ότι η ειρωνεία είναι πώς προτιμούνται τα θέατρα ακριβώς επειδή η σκηνή τους έχει ένα κύρος και μια αξία στα μάτια εκείνων που τις καταλαμβάνουν και τις χρησιμοποιούν ως βήμα.

4) «Αν εμείς οι άνθρωποί της ανεχόμαστε αγόγγυστα την κάθε ομάδα «επαναστατημένων» νεαρών να μαγαρίζει ανενόχλητη την Ακρόπολη ή να διακόπτει μια θεατρική παράσταση βρίζοντας το κοινό και γράφοντας με σπρέι στο καινούργιο, καθαρό φουαγιέ του Εθνικού το ναζιστικής υφής σύνθημα «σκατά στους κουλτουριάρηδες» (!) τι μας λέει ότι δεν θα δούμε μεθαύριο τους ίδιους ή άλλους να καίνε βιβλία ή να επιχειρούν να ορίσουν το τι θα λέμε και τι θα σκεφτόμαστε;»

Αν όμως η δημοκρατία έχει ήδη, με τις διακοπές των θεατρικών παραστάσεων, πληγεί στην ουσία της, το κάψιμο των βιβλίων πόσο μεγαλύτερο κακό μπορεί να της κάνει; Η δημοκρατία έφαγε βολίδα στην καρδιά όταν διακόπηκε η πρεμιέρα του Εθνικού: όταν ο λόγος χάνει την επαφή με το μέτρο και παραδίδεται στην υπερβολή, τότε η διεκτραγώδηση των καταστάσεων που έχουν ήδη συμβεί, πατάει το mute στον κώδωνα των φρικτών κινδύνων που ο ίδιος με ιερό ζήλο κρούει.

Τέλος, ο φόβος για όσους θα επιχειρήσουν «να ορίσουν το τι θα λέμε και τι θα σκεφτόμαστε» πρέπει να διαβαστεί συνδυαστικά με το παραπάνω χωρίο για τις «αρχές της κοινής μας ζωής». Έως σήμερα καμία δύναμη δεν προσπαθούσε να ορίσει το τι θα λέμε και τι θα σκεφτόμαστε, έως σήμερα δεν υπήρχε λόγος επίσημος, λόγος καθεστωτικός, λόγος προπαγανδιστικός, λόγος που επιχειρούσε να ορίσει τι θα λέμε και τι θα σκεφτόμαστε. Από δώδεκα χρόνια σχολικής εκπαίδευσης ως τις εκθέσεις στις Πανελλήνιες, κι από τα ΜΜΕ ως τον προϊστάμενο στη δουλειά, όλοι μας προτρέπουν να σκεφτόμαστε από μόνοι μας και να βροντοφωνάζουμε αυτό που σκεφτόμαστε. Όλα μέχρι το τραγικό γεγονός ήταν καλώς καμωμένα, αυτές ήταν οι αρχές της κοινής μας ζωής, μέχρι που ενέσκηψαν οι της απολίτιστης επανάστασης.

Τα μονότονα εμβατήρια

Σε ένα από τα εορταστικά της τηλεόρασης ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου τραγουδάει το «Εμβατήριο» και σκέφτομαι ότι τελικά υπάρχουν δυο λογιών κλάματα: το κλάμα για τα φασιστικά εμβατήρια και το κλάμα για τα μονότονα εμβατήρια.
Το πρώτο είναι ιδεολογικό και το δεύτερο υπαρξιακό κλάμα.
Το πρώτο έχει κύρος και δραματικότητα, το δεύτερο είναι πολυτελές και ύποπτο.
Το πρώτο είναι κλάμα ιστορικής συγκυρίας, το δεύτερο είναι διαχρονικό.
Το πρώτο αργά η γρήγορα θα μετατραπεί σε κλάμα λύτρωσης: αργά ή γρήγορα δεν περνούν οι φασισμοί.
Αντίθετα τα εμβατήρια της μονοτονίας είναι παντός καιρού και πιο επιβιωτικά κι από τις κατσαρίδες.
Όταν σου 'ρχεται να κλάψεις για το φασιστικό εμβατήριο στερείσαι σαρκασμού και αυτοσαρκασμού.
Έχεις πάρει τόσο στα σοβαρά τον εαυτό σου και αυτό που σου μαθαίνουν, που ξεχνάς να το κοροϊδέψεις από μέσα σου, ή και απ' έξω σου τραγουδώντάς το με υπερβάλλοντα ζήλο, αφού είναι που είναι από μόνο του γελοίο, η δική σου υπερβολή θα το απογύμνωνε.
Για αυτούς που κλαίνε με τα φασιστικά εμβατήρια γράφονται άλλα εμβατήρια.
Για αυτούς που κλαίνε με τα μονότονα εμβατήρια δεν γράφεται σχεδόν τίποτα.
Από σπόντα βρέθηκαν να κλαίνε, από σπόντα λογοκριτική, και όταν αλλάζουν οι καιροί όλοι τρέχουν να τους αρνηθούν με βδελυγμία: άκου να σου ΄ρχεται να κλάψεις με μονότονα εμβατήρια!
Αυτοί βέβαια έκλαιγαν από σπόντα και θα συνεχίσουν να κλαίνε ατραγούδιστοι από τα πλήθη, επειδή γνώριζαν και γνωρίζουν πως ελάχιστες δυνάμεις μπορούν να νεκρώσουν την ψυχή και πως ανάμεσά τους δεν συγκαταλέγεται ο φασισμός αλλά η μονοτονία, κάθε εκδήλωση, έκφανση και εμβατήριο της οποίας είναι κι ένα γλωσσόφιλο στην απελπισία.

Jingle Brel

Ο Ζακ Μπρελ μιλά για Χριστούγεννα και χριστουγεννιάτικα δέντρα, για τη δυνατότητα να εφεύρουμε τα δικά μας Χριστούγεννα και τα δικά μας χριστουγεννιάτικα δέντρα, δέντρα παραδομένα στις φλόγες ή στα ματ, είτε με την μία είτε με την άλλη εκδοχή τα φετινά μας Χριστούγεννα είναι ξεχωριστά.
Η ζωή του καθενός κι η ζωή γενικά, ένα διαρκές στοίχημα ανάμεσα στην παράδοση στη φωτιά και στην παράδοση στην ασφάλεια.

Τ' ομερτικό μου απ' τη χαρά

Ολοκληρώθηκε στο Μιλάνο η δίκη για τη σύγκρουση μεταξύ οπαδών Μίλαν και Ίντερ, που κατέληξε σε έναν νεκρό. Ως γνωστόν, τον Μάρτιο του 2007 στρατοί των δύο ομάδων είχαν προκαθορισμένο ραντεβού για να αλληλοπλακωθούν. Το ραντεβού δόθηκε κοντά σε γήπεδο που διεξάγονταν αγώνες γυναικείου βόλεϊ, το οποίο είναι άλλωστε το άθλημα που εξεγείρει παγκοσμίως τα αγριότερα χουλιγκανικά πάθη. Το κομβόι του ενός από τους δύο στρατούς (το οποίο μέχρι να φτάσει στο σημείο της μάχης διέσχισε όλο το Μιλάνο σε μηχανάκια στα οποία επέβαιναν μαυροφορεμένοι καβαλάρηδες σε δικάβαλα), συνόδευσε τιμητικά άγημα της Ιταλικής Αστυνομίας, μέχρι το τέλος της Λεωφόρου Μεσογειόνι, αφήνοντάς τους στη συνέχεια να πάνε στην ευχή της Μαντόνας. Στη δίκη προβλήθηκε και βίντεο, όπου πάνω από το πολυμαχαιρωμένο σώμα ένα παλικάρι ούρλιαζε «Έτσι γαμάνε τα Ντουομάκια».
Ανάμεσα στους 27 συνολικά κατηγορουμένους βρίσκονταν κορυφαίοι συνδεσμίτες, καθώς και ένα μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της μίας από τις δύο ιστορικές ομάδες του Μιλάνου. Ιδιαίτερη εντύπωση προξένησε η σιγή του ιταλικού Τύπου, σιγή που στα ιταλικά την λένε ομερτά.
Αυτά ευτυχώς συμβαίνουν μακριά από εμάς. Γιατί εδώ ο Τύπος τυγχάνει και πολύ αμείλικτος και με πολλή παρρησία, λέγοντας τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη. ‘Ετσι, όταν φέτος το καλοκαίρι ο Σωκράτης Κόκκαλης κάνοντας διακοπές στη Μύκονο καθυστέρησε να κλείσει το Ντιόγο, ο Τύπος, μιλάμε, δεν του χαρίστηκε. Του την είπε στα ίσα και με πύρινα άρθρα τον έδειξε ως βασικό υπεύθυνο του αποκλεισμού από τον Champions League.
Όντας τόσο σκληρός μαζί του, λογικό ήταν να φανεί ανεπαίσθητα επιεικέστερος στο θέμα της προσωπικής του στάσης και ευθύνης για τη βία στα γήπεδα. Η βία άλλωστε καλό είναι να στηλιτεύεται πάντα θεωρητικά και με την απαραίτητη προϋπόθεση της τήρησης των ίσων αποστάσεων, αφού η σύγχυση του όρου αντικειμενικότητα με τον όρο ουδετερότητα τυγχάνει εξαιρετικά βολική. Καλό είναι δηλαδή οι ευθύνες να μην εξατομικεύονται αλλά να διαχέονται: αναφορικά με την οπαδική βία όλοι «βλάπτουν εξίσου τη Συρία» και είναι περίπου ίδιο να είσαι ο Ντέμης που έφτασε να δίνει στην αστυνομία ονοματεπώνυμα οπαδών (και είχαν γεμίσει οι τοίχοι της Αθήνας με συνθήματα για τη γυναίκα του), περίπου ίδιο να είσαι ο Τζίγγερ που ήταν στον κόσμο του, περίπου ίδιο να είσαι ο Σωκράτης Κόκκαλης.
Μιχάλης Κουντούρης: το ονοματεπώνυμο του μέλους της διοίκησης της ΠΑΕ Ολυμπιακός, που κατηγορήθηκε, δικάσθηκε και αθωώθηκε για τα αδικήματα της κατά συναυτουργία ανθρωποκτονίας από πρόθεση του Μιχάλη Φιλόπουλου και της συμμετοχής σε σύσταση συμμορίας, γράφτηκε στον Τύπο τα τελευταία δυο χρόνια ελάχιστες περισσότερες φορές από το ονοματεπώνυμο Γκρουμφ Μπρουμφ.
Ο Μιχάλης Κουντούρης διατήρησε την τιμητική και συμβολική θέση του ως μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΠΑΕ, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που εκκρεμούσαν οι εναντίον του κατηγορίες. Στα δικά μου τα εμπαθή μάτια η ΠΑΕ έδωσε έτσι το μήνυμα ότι «για μας δεν τρέχει τίποτα που το μέλος της διοίκησης της εταιρίας μας είναι ύποπτος χουλιγκανικού φόνου, είναι ύποπτος για την οργάνωση της μάχης της Παιανίας, εμείς δεν έχουμε κανένα ηθικό πρόβλημα να συζητάμε μαζί του και να συνυπογράφει τις αποφάσεις του διοικητικού μας συμβουλίου». Επίσης στα δικά μου τα εμπαθή μάτια, από τον αρχικό συμβολισμό του «μέλος της διοίκησής μας είναι και ο κόσμος μας, οι οργανωμένοι οπαδοί μας», περάσαμε στον συμβολισμό του «αυτούς τους οργανωμένους οπαδούς έχουμε και δεν θέλουμε να τους αλλάξουμε».
Μα θα πει κανείς: και το τεκμήριο αθωότητας; Άλλο όμως το τεκμήριο της αθωότητας κι άλλο η σύγχυση του με τον καταλογισμό της «πολιτικής - αθλητικής» ευθύνης, για το ότι, αν μη τι άλλο, ακόμα κι αν δεν σκότωσες (όπως πράγματι αποφάσισε το δικαστήριο), ακόμα κι αν δεν συμμετείχες στη συμπλοκή, ακόμα κι αν δεν ήσουν εκεί, ακόμα κι αν δεν είχες ιδέα για τίποτα, εν πάση περιπτώσει η μάχη αυτή που κατέληξε σε νεκρό έγινε ενώ εσύ εκπροσωπείς στη διοίκησή μας τους οργανωμένους οπαδούς μας.
Αλλά η συζήτηση για το τεκμήριο αθωότητας, σε αντιδιαστολή με την ανάγκη της ΠΑΕ να αποδείξει εμπράκτως ότι στέκεται στο εντελώς αντίθετο άκρο της Λαυρίου, θα είχε κάποιο νόημα αν ο Τύπος είχε ελέγξει και η ΠΑΕ είχε αισθανθεί την ανάγκη να εξηγήσει και κάνει τη διάκριση.
Αντί για αυτά, εκατέρωθεν μούγκα στη στρούγκα.

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)

20525/ΠΒ

20525/ΠΒ (αρχικά που κατ΄ άλλους σημαίνουν Πολύδωρας Βύρων και κατ΄άλλους Πραίτωρ Βαρά, αλλά πάντως όχι Πελέκη Βουλγαράκη) είναι το καλλιτεχνικό της «πειστήριας βολίδας», η οποία, ό,τι κι αν λένε τα ρεπορτάζ, έχει ήδη κρίνει ένα σημαντικό ποσοστό της υπόθεσης, βελτιώνοντας ιλιγγιωδώς την θέση του κατηγορουμένου.

Τις αμφιβολίες μου για το θέμα τις εξέθεσα πριν λίγες μέρες, αλλά πλέον καθίστανται άνευ νοήματος, αφού όταν μιλά το διοξείδιο του πυριτίου όλα τα λόγια που έχουν ειπωθεί κι όλα τα λόγια που πρόκειται να ειπωθούν είναι τελικά δευτερεύουσας και συμπληρωματικής σημασίας.

Εν πάση περιπτώσει, μια υποσημείωση της ιστορίας θα γράψει ότι σε ένα έγκλημα που συγκλόνισε τη χώρα κι έφτασε να αναβάλει εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις στη Γαλλία, ο τόπος του εγκλήματος θα εξεταστεί όχι απλά κατόπιν εορτής, αλλά ενδεχομένως και κατόπιν εορτών, χρόνια πολλά σε όλους, να μας έχει ο Θεός γερούς, πάντα να ανταμώνουμε και να ξεφαντώνουμε, βρε.

Αυτά τα «contaminated» που ακούμε στις ταινίες και τα σίεσάι, είναι για τις ταινίες και τα σίεσάι. Πριν και πέρα από τον τόπο του εγκλήματος, μολυσμένο είναι το μυαλό μου που έσπευσε να αμφισβητήσει, αφού η αμφισβήτηση πλήττει τους θεσμούς στη ρίζα τους, εκτός κι αν προβαίνει σε αυτήν ένα θεσμικό σύμβολο, ένας άνθρωπος που διετέλεσε διακόσια χρόνια βουλευτής, καθώς και σύμβουλος του Πρωθυπουργού μέχρι και την επόμενη το πρωί της καταδίκης του.

Η τελεσίδικη απόφαση εις βάρος του είναι μεν «συνέχεια της προσπάθειας που είχε αναληφθεί για να αμαυρώσουν έναν πάλλευκο πολιτικό βίο», αλλά ευτυχώς δεν είναι όλοι ίδιοι κι έτσι η βαλλιστική αντιστάθηκε σε αυτό το σκηνικό αρένας και ανθρωποφαγίας που είχε στηθεί κατά του κατηγορουμένου από Παπούλιες, Παυλόπουλους και Δικηγορικούς Συλλόγους Αθηνών.

Για πέντε έως έξι δευτερόλεπτα

O Κώστας βρυχάται. Και χέρια κουνάει και απ’ όλα. Η θέση τους είναι ξεκάθαρη. Δεν θα επιτρέψουν τη διαστρέβλωση της αλήθειας. Στη γωνιά, Ανδριανός, Αντώναρος κι Αγγέλου τον χειροκροτούν. Όλη η αίθουσα, όλη η κοινοβουλευτική ομάδα τον χειροκροτεί. Ο Κώστας έχει κατακτήσει ένα δύσκολο κοινό και το ξέρει.
Τότε, για πέντε έως έξι δευτερόλεπτα, η εικόνα του συναιρείται με την εικόνα στο στούντιο. Ο Κώστας μιλάει μέσα από ένα μαύρο πανό που λέει ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΝΑ ΚΟΙΤΑΤΕ ΒΓΕΙΤΕ ΟΛΟΙ ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ.
Για πέντε έως έξι δευτερόλεπτα η επίσημη φωνη της εξουσίας συναιρείται με την ανεπίσημη φωνή μερικών πολιτών, η κουκούλα της προπαγάνδας συναιρείται με το ολοφώτεινο πρόσωπο της κοπέλας με το καρέ μαλλί.
Για πέντε έως έξι δευτερόλεπτα οι δύο κόσμοι, ο κόσμος της τηλεόρασης και ο κόσμος ο αληθινός, συναιρούνται.
Ο Καραμανλής φεύγει. Η κοπέλα χαμογελάει.
Για λίγο ακόμα μένει ο ήχος. Μετά σιωπή. Μετά μια άλλη τύπισσα κάνει φου και υπό το λογότυπο της ΝΕΤ ο κόσμος ο αληθινός διαλύεται σαν σαπουνόφουσκες.
Κακό όνειρο ήταν, τηλεόραση, και θα περάσει.
Κουκούλα της προπαγάνδας; Υπερβολές. Είναι η κουκούλα του νεκρού λόγου, του μη λόγου, του λόγου που έχει πάψει εδώ και πολλά χρόνια να συνομιλεί με οτιδήποτε άλλο εκτός από τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.
Γιατί προπαγάνδα είναι αυτό που αρχίζει αμέσως μετά, όταν ο Παναγόπουλος βγαλμένος από οργουελική ονείρωξη αριστεύει στην διπλολαλιά, βαφτίζοντας βία την μη βία και δημοκρατία την αντιδημοκρατικότητα.
Καταγγέλλει τους ανθρώπους αυτούς. Τους καταγγέλλει που έδωσαν ένα σύντομο κείμενο να διαβαστεί. Τους καταγγέλλει που μπήκαν λίγοι - λίγοι μέσα και χωρίς να ειδοποιήσουν τα ματ και τους σεκιουριτάδες ότι σκοπεύουν να μπουν στο στούντιο, ώστε να υπάρξει αληθινή βία. Τους καταγγέλλει επειδή είναι 25ρηδες (και τους σηκώνεται πολύ πιο έντονα από τον ίδιο, με την πιθανή εξαίρεση των στιγμών που διοικεί και εξουσιάζει). Τους καταγγέλλει ταυτόχρονα για το ότι το μεν σχέδιο τους ήταν οργανωμένο, οι δε ίδιοι ανοργάνωτοι. Τους καταγγέλλει πάνω απ’ όλα και πρώτα απ΄ όλα επειδή δεν έχουν «κοινωνικό πρόσωπο». Δεν του αρκούσε το αληθινό τους πρόσωπο.
Κατά την αντίληψη αυτή της δημοκρατίας, δικαίωμα να συνέρχονται ειρηνικά και να εκφράζουν ειρηνικά τις θέσεις τους έχουν μόνο πολίτες που πρώτα θα σου πουν ότι λεγόμαστε έτσι, ανήκουμε εκεί και πρεσβεύουμε αυτό. Είμαστε σωματείο αναγνωρισμένο με την υπ’ αριθμόν απόφαση τάδε. Ειδάλλως ξεπερνάς την δημοκρατία. Ειδάλλως είσαι αυτοαποκαλούμενος. Ενώ ο Νίκος Βασιλάκος καριερίζει ως μη αυτοαποκαλούμενος πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Χρηστών Ίντερνετ, επειδή είκοσι άνθρωποι συνέστησαν ένα σωματείο.
Όταν οι αντιδράσεις παύουν να είναι βίαιες, όταν τα πρόσωπα φαίνονται, εκεί περισσότερο απ’ όλα αποσυντονίζονται, τρομάζουν, πανικοβάλλονται.
Ποιοι είστε; Ποιος σας εκπροσωπεί; Ποιος θα σας καπελώσει; Με ποιόν θα συναλλαχθούμε; Ποιόν θα καταγγείλουμε; Με ποιόν θα τα βρούμε; Δεν παίζεται έτσι το παιχνίδι. Χαθήκαμε αν αρχίσουμε να μην ξέρουμε με ποιόν έχουμε να κάνουμε.
Θεμελιωδέστερος λίθος κάθε μορφής εξουσίας είναι η εκπροσώπηση. Εκπροσωπηθείτε ειδάλλως σας καταγγέλλει ο Παναγόπουλος.
Και το ΚΚΕ βέβαια. Σκέφτεσαι ότι αν ήταν να έρθει ποτέ στα πράγματα το ΚΚΕ, χίλιες φορές μια χούντα, μια μη κομμουνιστική χούντα δηλαδή.
Το ΠΑΣΟΚ αντιδρά. Η ΕΡΤ είναι ξέφραγο αμπέλι, λέει, κι είναι προφανές ότι παρόμοιες ενέργειες δεν μπορούν να είναι αποδεκτές. Ψηφίστε μας γιατί είμαστε αποτελεσματικότερη δεξιά και σε μας τέτοια αντιδημοκρατικά αίσχη δεν θα συμβαίνουν. Καλό σχολείο είναι το ανοιχτό σχολείο, καλή τηλεόραση είναι η κλειστή στον κόσμο τηλεόραση.
Αυτές ακριβώς τις ημέρες που τα στούντιο γεμίζουν νέους, που τους καλούν όλοι από τον Νίκο Ευαγγελάτο ως τον Λάκη Λαζόπουλο (τι να τις κάνει τις τιμές μας, τα λόγια τα θεατρικά;), ο οποίος όχι μόνο γεμίζει το στούντιο μαθητοφοιτητές αλλά τους λέει να έρθουν και δωρεάν στο θέατρό του (τόσο ψυχάρα και τόσο αυθεντικός είναι, που ούτε καν πέρασε απ’ το μυαλό του να τους καλέσει εκτός αέρα), αυτές ακριβώς τις ημέρες που όλοι ζητουν να ακούσουν την αυθεντική φωνή των νέων, όταν εκείνοι μπαίνουν με τους δικούς τους όρους στο στούντιο, όλα μα όλα αλλάζουν.
Έχουν βεβηλώσει το ιερό του ναού του συστήματος, έχουν μιλήσει με την αποτελεσματικότερη γλώσσα: τη γλώσσα του συμβολισμού, τη γλώσσα που αναγκάζει την από ‘κει πλευρά να αφαιρέσει την κουκούλα της καταδίκης της βίας, την κουκούλα της προστασίας της περιουσίας και να βροντοφωνάξει ότι το μόνο το οποίο την ενδιαφέρει και την τρομάζει είναι η τυχόν αλλαγή των όρων του παιχνιδιού.

Η δημοκρατία της τηλεόρασης

Αν αυτό το παραλήρημα είναι παραλήρημα

προέδρου κρατικής τηλεόρασης δημοκρατικής χώρας,

τότε δεν υπάρχει χρεία άλλων μαρτυριών

για τον τρόπο που εννοεί κι εφαρμόζει τη δημοκρατία

η τηλεόραση ως κράτος

και το κράτος ως τηλεόραση:

...πρόκειται για ένα επεισόδιο το οποίο ξεπερνά οποιαδήποτε κοινωνική ανοχή και οποιαδήποτε ανοχή μιας δημοκρατίας .., άνθρωποι ήρθαν στην ΕΡΤ για να κάνουν διαμαρτυρία χωρίς να έχουμε φταίξει σε τίποτα ... οι άνθρωποι αυτοί δεν ήρθαν εδώ οργανωμένα, δεν ήρθαν δηλαδή ως μια ομάδα με κάποιο κοινωνικό πρόσωπο και κάποια κοινωνική εκπροσώπηση ... δεν ήρθαν οργανωμένοι στην ΕΡΤ και τους καταγγέλλω, ήρθαν σε πολύ μικρές ομάδες ... ανοργάνωτων οι οποίοι δεν φέρουν καμία κοινωνική ταυτότητα και είναι για τούτο καταγγελτέοι ... δια της βίας, δια της βίας ώθησε καμεραμάν και σκηνοθέτες ... δια της βίας, επαναλαμβάνω, και με ύπουλο και μεθοδευμένο τρόπο, τους καταγγέλλω και για αυτό ... επίσης μου δώσανε ένα κείμενο χωρίς υπογραφή, χωρίς να φέρει ταυτότητα, χωρίς να φέρει τίτλο, ένα άγραφο non paper με το οποίο καταγγέλλουν τον τρόπο που διάφορα κανάλια δείχνουν, το οποίο δεν με αφορά καθόλου και δεν αφορά την ΕΡΤ, τους καταγγέλλω και για αυτό ... η ΕΡΤ είναι μια ανοιχτή επιχείρηση. είναι μια επιχείρηση του Ελληνικού λαού, δεν επιτρέπουμε - αλλά δυστυχώς έγινε - δεν επιτρέπουμε να υπάρχουν μονάδες και συγκεκριμένες ομάδες χωρίς πρόσωπο και με στόχευση μεθοδευμένη ... είναι κατακριτέο και έχει χαρακτηριστικά που ξεπερνούν τη δημοκρατία ... ούτε την παραβίαση των ελευθεριών, ούτε κανείς δια της βίας επιτρέπεται να μεταφέρει μηνύματα τα οποία δεν ούτε κοινωνικό πρόσωπο ούτε κοινωνικό αποδέκτη ... σε καμία περίπτωση δεν είναι άτομα τα οποία εκφράζουν έστω κοινωνική ορνή* , είναι σχεδιασμένο από άτομα που είναι 25ρηδες από άτομα που ξέραν τι κάνανε ... άνθρωποι που μπαίνουν χωρίς κοινωνικό πρόσωπο...

* ερτικός νεολογισμός, όταν της γλώσσας δεν της βγαίνει να πει οργή ή ορμή.

Με αίμα ψυχρό

Άστραψε και βρόντηξε απόψε ο Νίκος Χατζηνικολάου

κι έκανε τον Αλέξη Κούγια του αλατιού,

μολονότι ο Αλέξης του χάριζε μια τηλεοπτική αποκλειστικότητα,

μολονότι ο Αλέξης την προηγούμενη μέρα του είχε χαρίσει

ακόμη μια αποκλειστικότητα για την εφημερίδα του,

αλλά αντί ο Νίκος να είναι λίγο πιο συγκρατημένος,

αντί να τηρήσει -διάολε- τις αρχές της φιλοξενίας,

είχε θυμώσει πάραμαπάραμαπάρα πολύ,

με έναν θυμό εντελώς real,

με έναν θυμό που μπορεί να τον κάνει

να ξανακαλέσει τον Αλέξη σε πάνελ

τουλάχιστον τρεις βδομάδες,

αν όχι και τέσσερις.

Και σκέφτομαι ότι

μέσα από όλο αυτό το κακό που μας βρήκε

αρχίζουν δειλά δειλά

να αναδύονται ακτίνες ελπίδας,

αφού ο υπερασπιστής αψηφώντας όλο το κόστος,

αποδεικνύεται αντάξιος του ρόλου του,

αφού ο δημοσιογράφος αψηφώντας κάθε συμφέρον,

αποδεικνύεται αντάξιος του ρόλου του.

Και είναι η εικόνα αυτών των δύο ανδρών,

δίπλα δίπλα στην οθόνη,

αυτών των δύο εμβληματικών μορφών

μιας εικοσαετίας ιδιωτικής τηλεόρασης,

που με κάνει να αισιοδοξώ.

Ο δημοσιογράφος απέναντι στον υπερασπιστή

διαδραματίζουν άψογα τους ρόλους τους,

αφού ο υπερασπιστής γίνεται η στεντόρεια φωνή των κατηγορουμένων

και ο δημοσιογράφος η αγανακτισμένη φωνή της κοινωνίας.

Μόνο έτσι μπορεί να λειτουργήσει

η ουσιαστική δημοκρατία,

όταν όλοι παίζουμε τον ρόλο που μας αναλογεί.

Ο δρόμος που με το προσωπικό τους παράδειγμα

δείχνουν ο Νίκος κι ο Αλέξης

είναι η μόνη διέξοδος από την κρίση

και τις αιτίες που την δημιούργησαν.

Ο δικός σου ρόλος σε τέτοιες ώρες

είναι να είσαι ψύχραιμος

μέχρι του σημείου πήξης του αίματος.

Ο νέος είναι ωραίος, μα ο παλιός είναι αλλιώς.

Οι μεταπολιτευτικές εξεγέρσεις των νέων είναι κάτι αντίστοιχο του στρατού. Και τα δύο είναι μυητικά στάδια πριν την ουσιαστική ενηλικίωση, πριν την ολοκληρωτική είσοδο στην αγορά εργασίας. Όπως το ελληνικό κράτος απαιτεί να υπηρετήσεις, έτσι και η ελληνική κοινωνία σου προσφέρει τη δυνατότητα να αντισταθείς. Στον στρατό το κράτος σου εξηγεί σε μικροκλίμακα τι πάει να πει εξουσιαστική δομή και ιεραρχικό σύστημα, στις εξεγέρσεις η κοινωνία σου εξηγεί ότι όπως και να ΄χει, εδώ τα πράγματα είναι πάντα κάπως φλου και η εκάστοτε ισορροπία δεν προκύπτει τόσο από τους θεσπισμένους κανόνες, όσο από μια εν τοις πράγμασι αυτορρύθμιση όλων των παικτών του παιχνιδιού. Μετά, όταν τελειώσει η θητεία σου στις εξεγέρσεις και το στράτευμα, θα πρέπει να σοβαρευτείς. Κάπως να βολευτείς κι εσύ. Αν τα καταφέρεις δεν θα σου φτάνει. Θα θες κι άλλα κι άλλα κι άλλα. Θα τρέχεις και θα στρεσάρεσαι είτε για να τη βγάλεις καθαρή είτε επειδή κάνεις καριέρα. Συχνά η διαφορά ανάμεσα τους είναι θολή. Ανεβαίνουν και τα έξοδα άλλωστε. Με το κράτος θα αλληλοεχθρεύεστε. Ταυτόχρονα θα παλεύεις μανιωδώς είτε να σου δώσει δουλειά είτε να κάνεις δουλειές μαζί του. Τον έλεγχο της κοινωνίας θα τον απορρίπτεις ως φθόνο και υποκρισία. Αφού όλοι τα ίδια κάνουν. Ως μέλος της κοινωνίας θα ελέγχεις τη διαφθορά των άλλων. Και του κράτους. Θα μεγαλώνεις. Θα νοσταλγείς τις εμπειρίες των διαδηλώσεων. Θα τις συζητάς με τον κολλητό σου απ' τον στρατό.

(Κείμενο γραμμένο για το «Exodos»)

Τύπος και Ουσία

Κάθε πρωταθλητής που πιάνεται ντοπαρισμένος αρχίζει να ορκίζεται ότι είναι αθώος, αρχίζει να μιλάει για συνωμοσίες, να εξηγεί ότι δεν πήρε ποτέ εν γνώσει του κάτι απαγορευμένο, ίσως του το έριξαν στη σούπα, ίσως μπερδέψαν τα δείγματα, μάλλον τον πολεμάνε τα συμφέροντα, δεν μπορεί να καταλάβει τι έχει συμβεί, ειλικρινά πάει να τρελαθεί κι ο ίδιος.

Ένας άνθρωπος που κατηγορείται για ανθρωποκτονία από πρόθεση, πώς άραγε δεν διαρρηγνύει από την πρώτη στιγμή τη στολή του, λέγοντας και ξαναλέγοντας, μα εγώ στον αέρα πυροβόλησα, μα εγώ δεν ήθελα να σκοτώσω κανέναν, μα ατύχημα ήταν, μα η κακιά ώρα ήταν που η σφαίρα βρήκε το θύμα με οκταπλή καραμπόλα, δεν μπορώ να καταλάβω τι έχει συμβεί, ειλικρινά πάω να τρελαθώ κι ο ίδιος;

Πώς γίνεται και την επόμενη μέρα ακούγαμε στην τηλεόραση για δυο βολές στον άερα και μια στο έδαφος; Πώς γίνεται και μετά μας έλεγαν ότι την πήρε πίσω την εκδοχή του εξοστρακισμού; Πώς γίνεται και, αφού πιστοποιήθηκε η από πάνω προς τα κάτω είσοδος της σφαίρας στο σώμα του θύματος, εγκαταλείφθηκε η θεωρία της καραμπόλας από την βολή στο έδαφος, εγκαταλείφθηκε και αυτή καθαυτή η βολή στο έδαφος;

Πώς γίνεται ενώ καίγεται η Αθήνα να μην ορκίζεται ο δράστης στη ζωή των παιδιών του και της γυναίκας του και ολωνών, ότι ποτέ δεν τον στόχευσε; Πώς γίνεται να τον καταδικάζουν εκ προοιμίου αρμόδιοι υπουργοί, ενώ έχει έναν τέτοιο καταλυτικό ισχυρισμό, ισχυρισμό που αν ισχύει δεν τον αθωώνει μεν, τον μετατρέπει όμως ηθικά και νομικά σε κάτι διαφορετικό από δολοφόνο;

Πώς γίνεται και στην προανακριτική του απολογία μιλά για «δυο βολές στον αέρα» και για «εκπυρσοκρότηση του όπλου μου άλλη μια φορά, πάνω στον πανικό», όταν «προσπαθούσαμε να απομακρυνθούμε» (που πίσω από τις λέξεις -εγώ τουλάχιστον καταλαβαίνω ότι- σημαίνει δυο στον άερα και η τρίτη η μοιραία δεν καραμπόλεψε, τον βρήκε απευθείας μεν αλλά το όπλο πυροβόλησε μόνο του).

Αν η σφαίρα βρήκε τον νεκρό από καραμπόλα κάπου ψηλά, ποιό ακριβώς είναι το σημείο στο οποίο βρήκε η σφαίρα προτού εξοστρακιστεί; Σε ποιό μπαλκόνι, σε ποιόν στύλο της ΔΕΗ υπάρχει το σημάδι;

Στατιστικά πόσο τοις εκατό πιθανότητες έχει να συμβεί αυτό; Πόσο δίνει στο στοίχημα το τόσο εύστοχο αυτό τρίσποντο;

---

Το να δικάζεις έναν άνθρωπο με ελλιπή στοιχεία χωρίς να είσαι ο αρμόδιος, ο φυσικός του δικαστής είναι ο ορισμός της αρένας και η αναίρεση του κράτους δικαίου;

Πιθανόν.

Τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να επικρατήσει ψυχραιμία, τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να δείξουμε απόλυτη εμπιστοσύνη στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να αφήσουμε τους θεσμούς να λειτουργήσουν, τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να μη σπεύσουμε να καταδικάσουμε, τώρα περισσότερο από ποτέ πρέπει να στηριχθούμε στο μόνο εχέγγυο της δημοκρατίας, την τήρηση των προβλεπόμενων τύπων, αφού άλλωστε ο τύπος είναι ουσία;

Πιθανόν.

---

Από την άλλη όμως, πρέπει κανείς να παρατηρήσει ότι δεν πάσχει η κοινωνία μας από μη τήρηση των τύπων, ότι δεν πάσχει η κοινωνία μας από έλλειψη θεσμικού πλαισίου, ότι η κοινωνία μας αντίθετα πάσχει από τη χρόνια χρήση των τύπων και των θεσμών όχι ως μέσο ανεύρεσης της αλήθειας, αλλά ως καμουφλάζ και μέσο συγκάλυψης της αλήθειας.

Γνώμη μου είναι ότι δεν απαιτείται ψυχραιμία αλλά οργή, γνώμη μου είναι ότι δεν απαιτείται εμπιστοσύνη στη λειτουργία των θεσμών, αλλά ο μέγιστος βαθμός δυσπιστίας και καχυποψίας, ώστε οι θεσμοί να πείσουν πως λειτουργούν σωστά, αφού το τεκμήριο της δικής τους αθωότητας το έχουν χάσει και είναι αυτή ακριβώς η απώλεια που μεταμορφώνει τις πόλεις σε αρένα.

---

Με άλλα λόγια, αν είναι λάθος που εκφράζω αμφιβολίες και απορίες για τις θεωρίες εξοστρακισμού της σφαίρας και τα αναμενόμενα πορίσματα, είναι ένα λάθος απότοκο της εποχής. Θα θεωρούσα περισσότερο λάθος να αναλωθώ σε τυπολατρείες και σε διακηρύξεις για ανάγκη απόλυτου σεβασμού της κρίσης των αρμοδίων οργάνων.

Αρμόδια όργανα ήταν και στο παραδικαστικό, αρμόδια όργανα ξεπουλούσαν κρατική γη.

Αν οι θεσμοί δεν αρχίσουν να μας ξαναπείθουν, αν οι θεσμοί επιμείνουν στην a priori νομιμοποίησή τους, αν οι θεσμοί δεν επιδιώξουν να νομιμοποιούνται στη συνείδησή μας σε κάθε ευκαιρία, τότε μπορεί να γλιτώσουμε προσωρινά από τον λαϊκισμό και την οχλοκρατία, αλλά θα έχουμε οριστικά διολισθήσει σε ένα καθεστώς δημοκρατικό και δίκαιο μόνο στον τύπο και όχι στην ουσία.

φωτίζεται στολίζεται και μοιράζεται

Ο Γιάννης Πρετεντέρης «λυπάται, αλλά δεν κατανοεί γιατί τα «παιδιά» στην Ελλάδα του 21ου αιώνα θα έπρεπε να είναι γενικώς απεγνωσμένα, απελπισμένα ή οργισμένα».

Να προσπαθήσω να σκεφτώ κάνα δυο λόγους, αφού διευκρινίσω ότι οι νέοι είναι νέοι και το αίμα τους βράζει και την εξέγερση -εντός ή εκτός εισαγωγικών- την έχουν μέσα τους είτε στην Ελλάδα του 21ου είτε στο Λουξεμβούργο του 51ου αιώνα.

Ειδικά στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, περισσότερο απ' όλες τις ταξικές αναλύσεις για το ξέσπασμα της οργής, με καλύπτουν αυτές εδώ οι λέξεις ενός ανθρώπου που βαριέται τη ζωή του και τις στήλες του, ωστόσο μια φορά το χρόνο γράφει κάτι ξεχωριστό: γιατί ζουν σε ένα κράτος «που βγάζει όλη τη λύσσα του σ' όποιον μοιάζει ανυπεράσπιστος. Σ' όποιον μυρίζονται ότι δεν έχει πλάτες και ισχύ. Σταματάνε πιτσιρικάδες με «παπάκια», τους απειλούν με περίστροφα και τους εξευτελίζουν. Επειδή φοράνε σκουλαρίκι, έχουν μακριά μαλλιά ή μια ωραία γκομενίτσα πίσω στη μηχανή! Ας μην κοροϊδευόμαστε: δεν πρόκειται για κάποια βεντέτα αστυνομικών - αναρχικών. Υπάρχει μια μεγάλη μερίδα της νεολαίας που τους μπάτσους τους σιχαίνεται και τους μισεί».

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε γίνει μάρτυρες ή έχουμε ακούσει περιστατικά αστυνομικών γουρουνιών (γενική πληθυντικού του «γουρουνιά»). Το αξιοσημείωτο είναι ότι αυτές οι γουρουνιές που ανατροφοδοτούν διαρκώς την οργή, συνοδεύονται από ένα καθεστώς ατιμωρησίας (που μεγεθύνει το μπάχαλο στη νιοστή) όταν ο μεμονωμένος νεαρός ενταχθεί σε ευρύτερη ομάδα και γίνει οπαδός που τα σπάει ή διαδηλωτής που τα σπάει, ατιμωρησίας μέχρι να τον απομονώσουμε σε κάνα στενό και να τον σαπίσουμε στο ξύλο.

Από εκεί και πέρα, περισσότερο συμβολικά μιλώντας και λιγότερο κυριολεκτικά, απόγνωση, απελπισία και οργή θα μπορούσαν να δημιουργήσουν:

- Ο Αλέξης Κούγιας· προσοχή, όχι ο Αλέξης Κούγιας που αναλαμβάνει την υπεράσπιση των αστυνομικών και λέει όσα λέει προς υπεράσπισή τους. Ο Αλέξης Κούγιας πριν καν αναλάβει την υπεράσπισή τους, ο Αλέξης Κούγιας ως Αλέξης Κούγιας, όπως ακριβώς ο Θέμος Αναστασιάδης ως Θέμος Αναστασιάδης. Η κοινωνία στην οποία επικρατεί και θριαμβεύει ο Αλέξης Κούγιας και ο Θέμος Αναστασιάδης. Και όποιος ζητά περαιτέρω αναλύσεις, αιτιολογήσεις κι επεξηγήσεις, όποιος θεωρεί φασιστικό να λες ότι σου γυρνούν τα άντερα συγκεκριμένοι άνθρωποι, ανήκει προφανώς σε μια άλλη κοινωνία, ακριβώς δηλαδή στην κοινωνία εκείνη που οι άνθρωποι αυτοί κυριαρχούν ελλείψει γενικότερης κατακραυγής, μια κοινωνία την οποία επανδρώνει ψυχή τε και σώματι, περιμένοντας να τον αναγνωρίσει κι ανταμείψει -πώς αλλιώς;- θεσμικά.

- Ο ίδιος ο Γιάννης Πρετεντέρης όταν σε συγχορδία με τον Σεραφείμ Κοτρώτσο εξηγεί -θυμωμένα κιόλας- στην «Ανατροπή» του, ότι ασφαλώς και η δολοφονία των Εξαρχείων δεν συνιστά κρατική βία, όπως -συνεχίζει- δεν θα είχαμε να κάνουμε με κρατική βία και αν ο συγκεκριμένος αστυνομικός δολοφονούσε τη γυναίκα του μετά από καυγά. Δηλαδή ένας αστυνομικός που εν υπηρεσία, στολή και κρατικώ οπλισμώ, πυροβολεί και σκοτώνει έναν πιτσιρικά δεν είναι περιστατικό κρατικής βίας, αφού κανένας ανώτερος του δεν του έδωσε εντολή να πυροβολήσει. Ακόμη όμως και να του είχε δώσει, πάλι δεν θα επρόκειτο για κρατική βία, αφού τότε και ο ανώτερος του δεν θα ενεργούσε στο πλαίσιο των συνταγματικών και νόμιμων υποχρεώσεών του. Με αυτή λοιπόν τη συλλογιστική, κρατική βία εξ ορισμού δεν είναι δυνατόν να στοιχειοθετηθεί, αφού οι εκάστοτε εντολές για να είναι νόμιμες και να εκπροσωπούν το κράτος δεν μπορούν να διατάσσουν βία, παρά μόνο εν αμύνη, για τη διαφύλαξη της τάξης κλπ, αλλά και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν την αρχή της αναλογικότητας και τα όρια της άμυνας. Μόλις όμως τα υπερβούν αυτόματα δεν θα πρόκειται για κρατική βία, αλλά για ποινικό αδίκημα του συγκεκριμένου οργάνου, που μετέτρεψε τη νόμιμη άμυνα σε παράνομη επίθεση. Κρατική βία δεν είναι όταν ένας εν υπηρεσία αστυνόμος σκοτώνει νεαρό που τον έβριζε στα Εξάρχεια, κρατική βία δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ, αφού η μεν νόμιμη βία είναι νόμιμη και μη κολάσιμη, η δε παράνομη από τη στιγμή που είναι παράνομη αντανακλά μόνο στο συγκεκριμένο όργανο, το οποίο ως δια μαγείας παύει τη στιγμή της παρανομίας να είναι κράτος: catch 22.

- Ο Νίκος Χατζηνικολάου μαζί με τον Γιώργο Κουρή. Ο Άρης Σπίνος σχολιαστής στις ειδήσεις. Κοντά είκοσι χρόνια Κακαουνάκη και Τράγκα. Το δελτίο του Mega που βάζει ήχο επεισοδίων στο βίντεο της δολοφονίας. Οι φωτογραφίες αστυνομικών με κουκουλοφόρους. Οι δικαιολογίες που θα βρεθούν για τις φωτογραφίες αυτές και άλλες σαν αυτές. H απόλυση του φωτογράφου του Ελεύθερου Τύπου. Ο θρίαμβος των Τρωκτικών. Ο Θοδωρής Ρουσόπουλος που δεν είδε και δεν άκουσε τίποτα μα τίποτα. Ένας σωρός ανώτεροι κρατικοί υπάλληλοι που γνωμοδότησαν γιατί έτσι ήταν οι εντολές τους, εκτίμησαν αξίες γιατί έτσι ήταν οι εντολές τους. Η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου της τηλεόρασης.

- Η φοβερή απόσταση μεταξύ θεσμικού φαίνεσθαι και ουσιαστικού είναι. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η δικαστική εξουσία, η εκτελεστική εξουσία, η νομοθετική εξουσία, η τέταρτη εξουσία. Ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η εξουσία του λαού στις εκλογές. Οι επιλογές του λαού στην διασκέδαση και στην ενημέρωσή του.

- Πάνω απ' όλα ότι αύριο, μεγαλώνοντας, τις ίδιες επιλογές θα κάνουν και οι ίδιοι, όπως συνέβη με τους οργισμένους πατεράδες τους, όταν ήταν νέοι και δεν έβρισκαν τρόπο να χωρέσουν στα άσχημα της δικής τους κοινωνίας. Χώρεσαν όμως.

Δυο μικροί Αλέξανδροι

Το πρωί, στο φως, διαδηλώνουν οι μαθητές μας, με τα προσωπάκια τους να ακτινοβολούν αγανάκτηση κι ελπίδα.

Τη νύχτα, στο σκοτάδι, διαδηλώνουν οι κουκουλοφόροι, με τα αποτρόπαια πρόσωπα τους κρυμμένα και τα μάτια τους να σπινθηρίζουν σε ένα κόκκινο ασορτί με το τριγύρω σκηνικό της live μεταδιδόμενης αστικής αποκαλύψεως.
Πρόκειται για δυο ολότελα ξεχωριστές κατηγορίες ανθρώπων:
- οι μεν, πέραν της οργής τους για τον χαμό ενός άλλου μαθητή, διαμαρτύρονται παρεμπιπτόντως και για την κατάσταση του εκπαιδευτικού μας συστήματος, τη διάλυση του ΕΣΥ και τα συσσωρευμένα κρούσματα διαφθοράς στο δημόσιο βίο· πρόσωπο τούς έδωσε πριν δυο χρόνια ένας άλλος μικρός Αλέξανδρος, συνομήλικος του νεκρού, εκείνος ο πρωτοσέλιδος επιστολογράφος της Ελευθεροτυπίας, με το ανεπανάληπτο κατηγορώ του κατά του κόσμου των μεγάλων.
- οι δε είναι μηδενιστές, χουλιγκάνια, πρεζόνια, αναρχικοί, εξαρχειώτες, γνωστοί - άγνωστοι, είναι με μια λέξη (που όλα τα περιλαμβάνει κι όλα τα εξηγεί) «κουκουλοφόροι»· είναι οι ίδιοι που πέρσι μας έκαψαν τα δάση, σύμφωνα με την Ντόρα Μπακογιάννη και τον Βύρωνα Πολύδωρα, ο οποίος περιμένει καρτερικά την ιστορία να του αποδώσει τα καμμένα και ματωμένα εύσημά της.
Επιτέλους μια νέα διαχωριστική γραμμή τραβιέται κατά μήκος της χώρας και σε καλεί να τοποθετηθείς. Είσαι με το χάος ή την τάξη; Με τους κουκουλοφόρους ή την ασφάλεια;
Από την μια πλευρά της γραμμής τοποθετείται με σαφήνεια αφενός ο ώριμος - υπεύθυνος δικομματισμός, ένας δικομματισμός που μπορεί να προσφέρει σκυταλοδρομικώ δικαίω βατοπέδια και ζίμενς, ωστόσο υπόσχεται να σου προφυλάσσει την περιουσία, αρκεί εσύ να επανανομιμοποιήσεις την αστυνομία στη συνείδησή σου και αφετέρου ο καιροφυλακτών ΛΑΟΣ, που ευτυχώς δεν έχει για αρχηγό έναν ιδεολόγο, αλλά έναν άνθρωπο οπορτουνιστή, που δεν διψά για τάξη μα για φώτα και ρόλο στο παιχνίδι.
Πάνω από τη γραμμή παρατηρώντας τα τεκταινόμενα από τα αυτάρκη σύννεφα του αρραγούς του κόσμου αιωρείται το ΚΚΕ, αιωνίως μακάριο, αιωνίως μαστουρωμένο.
Από την άλλη πλευρά της γραμμής στέκεται ο ΣΥΡΙΖΑ, που όσο κι αν είναι αλήθεια ότι δεν μπορεί να ελέγχει, προλαμβάνει ή αποτρέπει τα επεισόδια, από την άλλη δεν κάνει ιδιαίτερη προσπάθεια να κρύψει ότι δεν τον ενοχλούν ιδιαίτερα, απολαμβάνοντάς τα από τα ανάκλιντρά του, θεωρώντας τα ίσως ως υπερβολική μεν, τελικά δίκαιη δε, εκτόνωση οργής. Πιθανώς να συμβαίνει και το ακριβώς αντίθετο, να θεωρεί δηλαδή τόσο αυτονόητο ότι δεν έχει καμία ιδεολογική σχέση με τις καταστροφές, ώστε να απαξιoί να το φωνάξει, ξεχνώντας έτσι ότι εσύ μπορείς να ξέρεις καλά ποιός είσαι, αν όμως ο άλλος έχει την εντύπωση ότι είσαι κάτι άλλο, οφείλεις να του υπενθυμίζεις συνεχώς ότι δεν είσαι αυτό που νομίζει. Εκτός και αν τελικά δεν σε ενδιαφέρει ο άλλος· αν δεν σε ενδιαφέρει ο χώρος που τώρα αρχίζει να κουμπώνεται φοβικά· αν δεν σε ενδιαφέρει ότι έτσι ίσως τον αποδιώχνεις οριστικά· αν έτσι απαλλάσσεσαι από επώδυνες αποφάσεις ενώπιον των οποίων θα βρισκόσουν σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας· αν ελπίζεις ότι μπορεί μεν να διώχνεις τον χώρο των νοικοκύρηδων σήμερα, παίρνεις όμως με το μέρος σου τη νεολαία και έτσι σιγά σιγά το κόμμα σου θα μεγαλώσει μαζί της.
Αν όμως δείχνει κάτι η ιστορία των τελευταίων δεκαετιών είναι ότι, μόλις μεγαλώσει, ο εξοργισμένος νέος ξεοργίζεται και γίνεται αυτός νοικοκύρης, πιθανότατα επειδή του προσφέρεται και ευημερία και δημοκρατία και κράτος δικαίου σε όχι ιδανικές αλλά πάντως επαρκείς ποσότητες. Και ίσως, συνειδητά ή ασυνείδητα, μέρος της οργής του εκάστοτε νέου των μεταπολιτευτικών δεκαετιών συνιστά οργή εναντίον της προβολής του στο μέλλον, εναντίον δηλαδή του αυριανού του εαυτού που θα είναι πλήρως ενσωματωμένος, συμβιβασμένος και θα ψηφίζει ΠΑΣΟΚ, ΝΔ ή ό,τι άλλο έχει μπει στη θέση τους, το οποίο θα του προσφέρει ασφάλεια και σιγουριά. Και δεν θα μένει οτιδήποτε να του θυμίζει τον παλιό ιδεαλιστή εαυτό του, παρά αυτή η τραμπάλα της βαθιάς αντίφασης μέσα του ανάμεσα στον εξουσιαστή της πράξης και στον αντιεξουσιαστή των λόγων.
Βέβαια οι οικονομικές συνθήκες αλλάζουν, οι όροι εργασίας αλλάζουν, τα πράγματα αλλάζουν. Και ίσως αυτή ακριβώς η αλλαγή των οικονομικών συνθηκών να είναι η μόνη που μπορεί να γεννήσει αληθινές αλλαγές. Mέχρι το οικονομικό ξεβόλεμα να αποκτήσει χρόνια χαρακτηριστικά, το εκλογικό δίλημμα θα παραμένει κιθαρίστας ή ντράμερ, Καραμανλής ή Παπανδρέου, τάξη ή αταξία, δικομματισμός ή κουκουλοφόροι.

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)

Σώσε μας απ' τους κουκουλοφόρους

Πέρσι που τα δάση και τους ανθρώπους

τα έκαψε η απουσία του κράτους

εφευρέθηκε ο ουδέποτε κατονομασθείς εχθρός

που με το οργανωμένο του σχέδιο

κατέκαψε τη χώρα

κι έτσι η κυβέρνηση μετατράπηκε

από εγκληματικά αμελής καταστροφέας σου

σε ηρωϊκό σου προστάτη.

Φέτος τις πόλεις

τις καίει και πάλι η απουσία του κράτους,

μόνο που εδώ τα πράγματα είναι πολύ ευκολότερα,

αφού εχθρός δεν χρειάζεται να επινοηθεί·

τον βλέπεις στην τηλεόρασή σου,

είναι γνωστός από παλιά

κι άγνωστος από ακόμη παλιότερα.

Ο ηθέμπορας Καραμανλής πνίγηκε στη Βιστωνίδα,

ο φοβέμπορας όμως έχει μια δεύτερη και τελευταία ευκαιρία.

Καραμανλής ή Κουκουλοφόροι.

Ειδικοί Φρουροί ή Τανκς.

Οτιδήποτε άλλο εκτός από καμμένες πόλεις.

Θέλουμε την ασφάλειά μας και την θέλουμε τώρα.

Προστάτευσέ μας.

Η μία και μόνη ζωή

Αφού παρά τις πάγιες διακηρύξεις το κράτος δεν καταφέρνει

να μπήξει το μαχαίρι στο κόκαλο,

είναι τουλάχιστον παρήγορο ότι καταφέρνει με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα

να μπήξει την σφαίρα στο στήθος.

Όταν λήξουν όλα τα επεισόδια κι όλα τα μπλα μπλα,

όλες οι θεωρίες κι όλες οι πράξεις,

το γεγονός θα παραμένει ότι

στην μία και μόνη ζωή που αναλογούσε

στον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο

δόθηκε συντομότατο τέλος από

ένα όργανο της ελληνικής δημοκρατίας.

Και όσο προφανές είναι ότι το συγκεκριμένο όργανο

ξεπέρασε κάθε μέτρο και κάθε πρακτική,

άλλο τόσο προφανές είναι ότι

το μέτρο ξεπέρασε η δολοφονία και μόνο.

Εντός του μέτρου και εντός της πρακτικής

θα ήταν κάθε άλλη πράξη βίας,

νομιμοποιημένη ηθικά, ιδεολογικά και από άποψη νομικού αποτελέσματος

από εισαγγελείς, δικαστές, πολιτικούς, ΜΜΕ και οικογενειάρχες,

αρκεί αυτή να μην είχε βιντεοσκοπηθεί,

αν και πολλές φορές ούτε οι βιντεοσκοπήσεις αρκούν,

αφού αν υπάρχει καλή θέληση

η κοινή λογική εξοστρακίζεται.

Δεν υπάρχει πιο απόλυτη τάξη από τον θάνατο

κι ίσως για αυτό

ένα όργανο της τάξης έγινε όργανο θανάτου,

εκπροσωπώντας εμένα και εσένα

την ώρα που σκότωνε για λογαριασμό μας

τον γιο της κοσμηματοπώλισσας,

αφού η απόσταση Εξάρχεια - Κολωνάκι

είναι ελάχιστα μεγαλύτερη

από την απόσταση κράτους - ανέκδοτου,

εξουσιαστικής σαπίλας κι αντιεξουσιαστικού μηδενισμού,

σε μια πόλη που όλα συγγενεύουν κι όλα συμφύρονται,

με πιο μπερδεμένη απ' όλες

την ιδεολογία του Μέσου Νεοέλληνα,

που γουστάριζε και 17Ν, γουστάρει και Καγιέν,

γουστάρει να κλέβει, γουστάρει να εξοργίζεται και με τη διαφθορά,

την ιδεολογία του Μέσου Νεοέλληνα

που είναι ταυτόχρονα λίγο εξουσιαστής και λίγο αντιεξουσιαστής.

Aπόγευμα στην πόλη

Επιστρέφω από σύντομη περιήγηση: εφημερίδα στο περίπτερο 1,30 ευρώ, Μπάγιερν – Χοφενχάιμ διπλό 15 ευρώ, δυο βιβλία στον Πατάκη 27,40 ευρώ, καφές – γάλα - ζάχαρη στον Λουμίδη 4,10 ευρώ, φραπουτσίνο μόκα μεσαίο στα Στάρμπακς 4,50 ευρώ, κοίταγμα πουλιών στον ουρανό 0 ευρώ, γενικό σύνολο 52,30 ευρώ.
Είχα αφήσει το παράθυρο ανοικτό να αεριστεί λίγο ο χώρος, αφού ούτως ή άλλως δεν είν΄χειμών αυτό που ζούμε, είναι σου λέω πανικός, κλιματικός τιτανικός και θα ΄ναι θαύμα αν σωθούμε. Κλείνοντάς το, βλέπω πάλι απέναντι τις αλλοδαπές να περιμένουν στο πίσω γραφείο να έρθει η σειρά τους. Είναι γραφείο ευρέσεως εργασίας, δυο πόρτες και λίγα μέτρα μακριά από το δικό μου a world apart, πόσα από τα πάνω από χίλια τετρακόσια ποστ μου να τις αφορούν; Δεν έχω διαβάσει Μαρξ και πιθανότατα γι’ αυτό δυσκολεύομαι να εννοήσω ποιές ακριβώς είναι οι τάξεις, πώς ακριβώς ορίζονται και χωρίζονται, δυσκολεύομαι ακόμη και τώρα με τα 28 δις στις τράπεζες και τις προτάσεις για τρεις μέρες εργασία - τέσσερις μέρες φτώχεια ή τις αφίσες για τις απολύσεις στον Πατάκη, ωστόσο εκείνο που ξέρω είναι πως είναι – δεν είναι ο κόσμος ταξικά χωρισμένος, είναι σίγουρα γεωγραφικά χωρισμένος και πως όλες αυτές οι χιλιάδες γυναίκες που περνούν τα τελευταία χρόνια από το πίσω γραφείο ανήκουν κάπου που εγώ ποτέ δεν ανήκα και τώρα προσπαθούν να ενσωματωθούν στο σώμα της δικής μου ταξικής ή μη κοινωνίας, ώστε σε δέκα χρόνια να τις αφορούν αν μη τι άλλο περισσότερα ποστ μου.
Δεν ξέρω τι αγοραστική δύναμη έχουν στην πατρίδα τους πενήντα δύο ευρώ και τριάντα λεπτά, δεν ξέρω τι αγοραστική αδυναμία με έπιασε απόψε το απόγευμα, αλλά μπήκα στον Πατάκη ψάχνοντας ένα άλλο βιβλίο κι αγόρασα δυο άλλα, τα οποία μετά πάσης βεβαιότητας δεν θα διαβάσω (τα βράδια προτιμώ εφημερίδες και dvd, βιβλία μόνο βράδια διαβάζονται εκτός αν είσαι έφηβος), ωστόσο η αγορά τους είναι σαν το διπλό της Χοφενχάιμ: με το διπλό αγοράζεις -πέραν της αδρεναλίνης- προσδοκία, με τα δυο βιβλία αγοράζεις την Επιθυμία να τα διαβάσεις, εμπεριέχουν και αυτά μια υπόσχεση, μια υπόσχεση ομορφιάς και βάθους, ξέρεις ότι αγοράζοντάς τα έχεις κάνει ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, ένα βήμα που ασφαλώς δεν θα συνοδευθεί από δεύτερο, αλλά κι αυτό είναι κάτι, είναι κάτι αφού τώρα μπορείς μακριά από τα αδιάκριτα μάτια να τα μυρίσεις ηδονικά, να βουτήξεις το ρουθούνι σου στις σελίδες τους και να αναπνεύσεις όλα αυτά που ποτέ δεν θα διαβάσεις· μια σαφής νίκη της ύλης έναντι του πνεύματος, του αγωνιστικού χώρου του σημαίνοντος έναντι του σημαινόμενου, του φετιχισμού της όσφρησης έναντι του διαφεύγοντος νοήματος, ενός νοήματος που διαφεύγει παραμένοντας αδιάβαστο στις σελίδες, εκτός βέβαια κι αν το νόημα της ζωής είναι να κάνεις ό,τι τραβάει η όσφρησή σου.
Ύστερα στα Starbucks έχω να μπω μήνες, αλλά κάτι με ελκύει, ίσως περισσότερο από τον καφέ με ελκύει να δω στη βιτρίνα όλα αυτά τα περίτεχνα γλυκά και φαγητούλια, τα οποία δεν χρειάζεται καν να τα μυρίσεις, εδώ αρκεί η όραση, που σε καθησυχάζει και παρηγορεί, σε παρηγορεί που η Κρίση δεν έχει εγκατασταθεί σε αυτή στη βιτρίνα, παραμένοντας ακόμη στις ειδήσεις και στα συσσσίτια των ΗΠΑ, εδώ τα συσσίτια αργούν κι αν έρθουν θα τα φάει όλα ο Μητσοτάκης, εδώ τα συσσίτια αργούν ή πάλι ποιός ξέρει μπορεί να είναι ήδη προ των πυλών, αλλά από περά απ' τις πέρα πύλες, περά απ' τις πέρα πύλες έχουν έρθει γυναίκες να βρουν εργασία, γυναίκες όχι πάνω από ένα πενήντα, με μαλλιά και ρούχα με τα οποία φρίττω, φρίττω με την συντροφιά της Κάρι και της Μιράντα, της Σαμάνθα και της Σάρλοτ.
Όσο για τα πουλιά στον ουρανό, εκείνο που εντέχνως αποσιωπάται είναι ότι όσο μπανάλ κι αν είναι να αναρωτιέσαι γιατί δεν τα παρατηρούμε πια, ακόμη περισσότερο ανεξήγητο παραμένει το γεγονός ότι όντως δεν τα παρατηρούμε. Οι σχηματισμοί τους, οι τροχιές τους, ο τρόπος που ανοίγουν και κλείνουν λες και είναι μέλη ενός ενιαίου κορμιού, είναι κάτι που αν ξεχαστείς και το κοιτάξεις, αν ξεχαστείς και αφήσεις την ματιά σου ελάχιστα δευτερόλεπτα παραπάνω, αν δεν πεις «α, πουλιά είναι» κοιτάζοντας αυτόματα κάτι άλλο ή επιστρέφοντας στις σκέψεις σου, δεν μπορεί παρά να σε μαγέψει. Αφού από τότε που θυμόμαστε τον εαυτό μας, ως θέαμα λογίζεται μόνο εκείνο που επιδέχεται εμπορικής εκμετάλλευσης (για τα πιο πριν, για την εποχή που ακόμη δεν θυμόμαστε τον εαυτό μας, θέαμα είναι τα πάντα, από τις ρίγες στο μαξιλάρι ως την απόληξη του καλωδίου), το βλέμμα μας είναι μονίμως απενεργοποιημένο και αποφασίζει να συσταθεί ως βλέμμα αρχίζοντας να κοιτάζει πραγματικά κάτι, μόνο εάν και εφόσον αυτό το κάτι συνοδεύεται από iso θεάματος, εισιτήριο ή διαφημίσεις.
Ωστόσο στον ουρανό το θέαμα συνεχίζεται· και διαδραματίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τόσο για τα δικά μου μάτια όσο και για τα μάτια των γυναικών στο πίσω γραφείο, χωρίς φόρο προστιθέμενης αξίας, χωρίς καν τον όρο να του προσθέσει αξία η ματιά μας, αφού όσο αταξικά ενώπιον μας διαδραματίζεται, άλλο τόσο κι ατάραχα ερήμην μας.

Η φράση «ψηλά το κεφάλι» είναι από μόνη της λειψή. Άνθρωπο δεν σε κάνει το ψηλά το κεφάλι, αλλά το ψηλά το κεφάλι με το βλέμμα στο rec και την καρδιά στο feel· whatever it is that you may feel. Αρκεί να νιώθεις και να κοιτάς, να κοιτάς και να νιώθεις.

Η κατάσταση των πραγμάτων

Βλέπω τον Γιάννη Μηλιώκα στην τηλεόραση. Πόσο άλλαξα - πόσο δεν άλλαξε. Η επανεμφάνισή του μετά από πάμπολλα χρόνια απουσίας (από τα πράγματα) μας υπενθυμίζει ότι δεν πρέπει να συγχέουμε το έργο με «τα πράγματα» (με όλο αυτό το εμπορικό - ματαιόδοξο κομμάτι γύρω από το έργο, που προσπαθεί να επινοεί τρόπους να κρατιέσαι διαρκώς στην επικαιρότητα, πουλώντας το ίδιο προϊόν με καινούρια περιτυλίγματα).
Καμιά φορά μπορεί να εξαφανίζεσαι εντελώς, με παράπλευρη απώλεια την εξαφάνιση των τραγουδιών σου (αφού πια δεν τα «υποστηρίζεις»), ωστόσο αυτά να αποδεικνύονται ανθεκτικά· κι είναι ανθεκτικά ακριβώς επειδή είναι αυθεντικά. Η αυθεντικότητα μπορεί να έχει μακροπρόθεσμός σύμμαχός του καλλιτέχνη, είναι όμως και βραχυπρόθεσμος εχθρός του. Όντας αυθεντικός γίνεσαι και δύσκολα κατατάξιμος, με αποτέλεσμα να κλονίζεις τις σιγουριές όσων είναι στα πράγματα. Και το ξεβόλεμα δεν το αγαπάει κανείς. Τι ακριβώς είσαι εσύ; Όταν δεν ξαναβόσκεις άλλες βουβάλες περιμένεις να σε πάρουμε εντελώς στα σοβαρά; Αντίθετα, να δεις που κάποτε θα σε πούμε και μαλάκα. Σοβαροφάνεια – σπουδαιοφάνεια – καλλιτεχνοφάνεια: η Αγία, Ομοούσιος και Αδιαίρετος Τριάς.
Την πεπατημένη· να πατάς πάνω στις πατημασιές των άλλων· μην μας μπερδεύεις με την προσωπική σου φωνή· να μοιάζει με τις προηγούμενες· πρετ α πορτέ φωνές για καταναλωτές - σκυλιά του Παβλώφ.
Έντεχνο στον ήχο αλλά λαϊκό στο συναίσθημα, το «Για το καλό μου» είναι ένα πραγματικά μεγάλο τραγούδι. Τελευταία σκηνή του «Ψυχώ»: τυλιγμένος σε μια κουβέρτα ο Νόρμαν Μπέιτς μονολογεί κι έχει κρυμμένο τον σουγιά για το καλό του.

(Κείμενο γραμμένο για το «Exodos»)

Δικομματισμός

Ακολουθεί πολιτική διαφήμιση:

«Συγγνώμη,, δεν θα σου φαινόταν εντελώς αχρείαστο και αντίθετο στη λογική,, αν άρχιζες να γράφεις με αυτόν τον τρόπο;

Τότε γιατί συνεχίζεις να ψηφίζεις με αυτόν τον τρόπο;».

202

Ξεφυλλίζω το πόνημα της Εύης Τσέκου και νιώθω την ανάγκη να γράψω κάτι άμεσα, χωρίς να το διαβάσω λέξη - λέξη, χωρίς να προσπαθήσω πρώτα να καταλάβω κι ύστερα να εμβαθύνω, μολονότι ξέρω ότι είναι λάθος.

Γιατί το κάνω αυτό το λάθος; Επειδή ζω (με την απόλυτα αρνητική του όρου έννοια*).

Ξεκινάω από την τελευταία σελίδα και το βιογραφικό σημείωμα, όπου διαβάζω ότι «η Εύη Τσέκου γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στους Δελφούς». Βλέπουμε λοιπόν ότι ακόμη και η ίδια η γυναίκα - ηλικία, ακόμη και μια γυναίκα που έγινε γνωστή στο πανελλήνιο ως «Tριανταεξάχρονη», επιλέγει να αποκρύψει την ηλικία της. Θα το θεωρούσα ως τρυφερή προσπάθεια ανάκτησης ενός χαμένου προσωπικού δεδομένου, αν δεν ήταν τόσο μα τόσο ειρωνικό. Αν στο «Vertigo» η Kιμ Νόβακ ζηλεύει τον ίδιο της τον εαυτό όταν ο Τζέιμς Στιούαρτ προσπαθεί να την μεταμορφώσει στην προηγούμενη εικόνα της, στο «202» η γυναίκα που την λένε τριανταεξάχρονη κρύβει την ηλικία της.

Και μετά από αυτά τα δύο -μισοσοβαρά μισοαστεία μεν, μισογυνικότατα δε- παραδείγματα της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, παίρνω από καταφανή θέση οφσάιντ τα φεμινιστικά δίκαια, παρατηρώντας ότι είναι τουλάχιστον υπέροχο το γεγονός πως όπως ακριβώς το «Sex and the City» θεωρήθηκε από αρκετούς ως σύμβολο της τρέχουσας κουλτούρας με παρεμπίπτον φεμινιστικό πρόσημο, έτσι και στο «202» φυσάει ένας φεμινιστικός νοτιάς, καθώς στις σελίδες του αναλύεται με απόλυτη ενάργεια από μια παθούσα το τι ακριβώς σημαίνει σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας.

Αν τα μελό μιας άλλης εποχής τιτλοφορούνταν «Αμάρτησα για το παιδί μου», το μελό της Εύης Τσέκου θα μπορούσε να έχει διευκρινιστικό υπότιτλο όχι «Αμάρτησα για το Δημόσιο» αλλά «Αμάρτησε για το Δημόσιο»· αμάρτησε εκείνος, όχι εγώ· ασθενής και συμβασιούχος αμαρτίαν ουκ έχει· εκείνος· ο Προϊστάμενος· που δεν με διόρισε· παρά την υπόσχεσή που μου έδωσε· παρότι εγώ του δόθηκα.

Μέσα στην υπόθεση Ζαχόπουλου βρίσκεται η πρώτη ύλη για ένα μεγάλο νεοελληνικό μυθιστόρημα, ένα μυθιστόρημα πολυδιάστατο και πολυκατοπτρικό.

Όλα είναι εκεί και τίποτα δεν λείπει, εκτός απ' τη θέληση και το ταλέντο.

Κάποιος να το γράψει.

* «... ο συγγραφέας, όπως διδάσκουν οι θεωρίες του κειμένου και η ψυχανάλυση, για να μη μιλήσουμε και για τον μυστικισμό και χαλάσουμε εντελώς το πρωινό ορισμένων ήδη κακοδιάθετων αναγνωστών, πρέπει «να γράφει από τη θέση του νεκρού» ώστε να έχει τις ναρκισσιστικές παράνοιες και προβολές του εγώ του υπό έλεγχο, διαφορετικά θα προσχωρήσει στο στρατόπεδο του κ..., όπου η ζωτικότητα της νέας σεζόν ακολουθεί τις τιμές της αγοράς».