Φυσικά αίτια

Μπορεί μια σκηνή που μας δείχνει σε πολύ κοντινό πλάνο το πρόσωπο ενός ηθοποιού να προδίδεται σε τόσο μεγάλο βαθμό από την φάλτσα ερμηνεία και το overacting του ηθοποιού και παραταύτα να είναι μια σκηνή που χαράζεται στην μνήμη μας ως κινηματογραφικά τέλεια; Μπορεί όταν όλα τα υπόλοιπα στοιχεία που συνθέτουν το οπτικοακουστικό αποτέλεσμα, από το πώς έχει στηθεί το πλάνο ως τα χρώματα της φωτογραφίας, από το πώς βρέχει ως το πώς ακούγεται η βροχή, από το τα λόγια που λέει ο ήρωας ως την μουσική που ακούγεται στο βάθος, από το τι σηματοδοτεί στην εξέλιξη της ιστορίας η σκηνή ως τη συγκίνηση που προκαλούν οι συγκεκριμένες ατάκες,  από τη χροιά της φωνής του ως το νόημα των όσων λέει, από το χρώμα των ματιών του ως το αίμα στο πρόσωπό του, το πρόσωπό του που φωτίζεται και φωτογραφίζεται ως κέντρο ενός κάδρου στου οποίου δεξιά κι αριστερά υπάρχει γαλάζιο σαν τα μάτια του και κόκκινο σαν το αίμα και βροχή και καπνοί, ναι μπορεί.

Μπορεί αυτή η τόσο εμβληματική σκηνή στην ιστορία του σύγχρονου κινηματογράφου να διαδραματίζεται μπροστά από μια διαφήμιση, η οποία παραμένει πεισματικά παρούσα στο βάθος; Μπορεί ο ήρωας να μας μιλά για πράγματα που είδε στο διάστημα, τα οποία δεν μπορούμε εμείς να φανταστούμε και εμείς να βλέπουμε στο βάθος την ΤDK; Στις ρέπλικες αντιστοιχεί η τόση ομορφιά και σε μας η γκρίζα διαφήμιση; Δεν είναι γκρίζα όμως. Παίρνει το χρώμα του «Blade Runner», παίρνει κι αυτή το χρώμα του αριστουργήματος του Σκοτ, σε έναν ιδανικό καλλιτεχνικά κόσμο δεν θα είχε καμία θέση εκεί, στον κινηματογραφικό κόσμο του «Blade Runner» όμως oι κραυγαλέες διαφημίσεις μετατρέπονται σε οργανικό τμήμα της συνολικής εικαστικής πανδαισίας.

Aν το σινεμά βαδίζει παρέα με τους σκοτωμούς, αν το σινεμά βρίσκει διαχρονικά πολύ πιο ελκυστική την κινηματογράφηση μιας θανάτωσης από την κινηματογράφηση ενός φυσικού θανάτου, εδώ γινόμαστε μάρτυρες ενός ανεπανάληπτα μαγευτικού θανάτου από φυσικά αίτια, φυσικά και μαζί τεχνητά, στο σημείο εκείνο τομής που όλη σου η φύση είναι τεχνητή, στο σημείο εκείνο τομής που ο άνθρωπος συναντά τη μηχανή κι η μηχανή τον άνθρωπο.

Eυτυχώς είναι δικός μας

Εκδοχή πρώτη: ο 64χρονος άντρας που σκότωσε στο Λας Βέγκας καμιά εξηνταριά ανθρώπους και τραυμάτισε πάνω από πεντακόσιους άλλους είναι ένας ακόμη μοναχικός λύκος του ISIS.

Εκδοχή δεύτερη: ο 64χρονος άντρας που σκότωσε στο Λας Βέγκας καμιά εξηνταριά ανθρώπους και τραυμάτισε πάνω από πεντακόσιους άλλους είναι ένας ακόμη Aμερικάνος που μπουκάρει τις τελευταίες δεκαετίες σε δημόσιο χώρο και σκοτώνει με τα πυροβόλα όπλα του όσους περισσότερους προλάβει.

Κανένα ως τώρα στοιχείο δεν υποστηρίζει την πρώτη εκδοχή, αλλά αυτή η προσωρινή θολούρα μας βοηθά να αναρωτηθούμε ξανά: Ποιο από τα δύο ενδεχόμενα μας τρομάζει περισσότερο; Ποιο από τα δύο βρίσκουμε απεχθέστερο; Ποιος από τους δύο ανθρωπότυπους είναι πιο μακριά από το αξιακό μας σύστημα; Ποιου ο τρόπος σκέψης είναι πιο απροσπέλαστος;

Βρισκόμαστε ενώπιον του εξής παραδόξου: Αν ίσχυε η πρώτη εκδοχή, αν σκότωσε για μια οποιαδήποτε πολιτική ή θρησκευτική ιδέα, αν σκότωσε στο πλαίσιο επιδίωξης ενός μακρινού σκοπού, αν σκότωσε ως φανατικός, αν σκότωσε έχοντας στο μυαλό του στρατόπεδα με συμμάχους και εχθρούς, μπορούμε πολύ λιγότερο δύσκολα να έρθουμε στη θέση του, μπορούμε να βρούμε αναλογίες με δικά μας πιστεύω, μπορούμε εν πάση περιπτώσει να συλλάβουμε τι έκανε. Αν στο δικό του κεφάλι είμαστε εχθροί του, εξίσου και στο δικό μας είναι εχθρός μας. Όσο πιο κατανοήσιμος κι αν είναι ο ανθρωπότυπος του όμως, είναι ταυτόχρονα και πιο τρομακτικός. Μπορεί να σκέφτεται με τρόπο όχι εντελώς έξω από τον δικό μας, αλλά τον φοβόμαστε περισσότερο, γιατί πηγαίνοντας με τους άλλους, έπαψε να είναι ένας από μας, έπαψε να είναι ψυχή τε και σώματι Δυτικός.

Αν ισχύει όμως η δεύτερη εκδοχή, αν δεν σκότωσε απίστους, αν δεν σκότωσε για κάποια ιδέα, αν σκότωσε χωρίς να έχει ιδέα γιατί, αν σκότωσε γιατί μπορούσε, αν σκότωσε γιατί το έκαναν τόσοι άλλοι πριν από αυτόν, αν σκότωσε με ατζέντα ατομική κι όχι πολιτική, αν σκότωσε γιατί δεν άντεχε άλλο μωρέ, ή γιατί όλοι τριγύρω του γαμιούνται και θα τους δείξει επιτέλους αυτός, ή γιατί κάπως πρέπει να τελειώνουν όλα και κουράστηκε να πονάει τόσο ή να μη νιώθει τίποτα, αν σκότωσε ως σόσιοπαθ ή ως τρελός, όσο κι αν δεν μπορούμε να μπούμε στο μυαλό του, υπάρχει κάτι πολύ λιγότερο σκιαχτικό στη δράση του. Δεν σκοτώνει για να φέρει κανένα άλλο πρότυπο πολιτισμού το οποίο είναι έξω από μας, έπαψε να είναι ένας από μας μόνο στο σκέλος του σαλέματος, όχι μόνο δεν έπαψε να είναι ψυχή τε και σώματι Δυτικός αλλά είναι σάρκα από τη σάρκα της Αμερικής, το έκανε ακολουθώντας το μονοπάτι που χάραξαν οι προηγούμενοι μαζικοί εκτελεστές, μονοπάτι που συνεχίζει να διευρύνεται, μονοπάτι που δεν οδηγεί στη Ράκα, αλλά στο ΗΒΟ, το Νetflix, σε σειράρες, ταινιάρες, μπιντζ γουότσινγκ, μήπως και μπορέσουμε να συλλάβουμε τι υπάρχει στο μυαλό αυτών των ανθρώπων που ζουν ανάμεσά μας.