Rondelay

«I know what dude I am. I'm the dude playin' the dude, disguised as another dude».

~~~

Με πόσους θα ταυτιστείς στην φάση της εφηβείας; Με ελάχιστους. Με τον Δημήτρη Σαραβάκο, σίγουρα· ντουλάπες και πλευρές γραφείου του δωματίου σου γεμάτες στραβοκομμένα με ψαλίδι και στραβοκολλημένα με σελοτέιπ αποκόμματα εφημερίδων με τον Σαραβάκο να πανηγυρίζει· μόνος στο δωμάτιο σου έχεις μιμηθεί τον πανηγυρισμό του άπειρες φορές· δεν είσαι εσύ, είσαι κάποιος άλλος, κάποιος που θριαμβεύει και τρελαίνεται από χαρά, ενώ ένα στάδιο παραληρεί.

Με τον Ρίβερ Φίνιξ· είστε σχεδόν συνομήλικοι, μεγαλώνετε μαζί, τον βλέπεις σχεδόν σε κάθε ταινία του, από το εντελώς αγαπημένο σου «Stand by Me» ως την «Ακτή του Κουνουπιού», ερωτεύεσαι μαζί του μια άσχημη στο «Running on Empty», αποκαλύπτεται πως εκείνος είναι ο Ίντυ μικρός· και μετά ξαφνικά πεθαίνει· και χωρίς υπερβολή τη νιώθεις την απώλεια, νιώθεις να έχεις χάσει έναν άνθρωπο δικό σου, έναν αδελφό.

~~~

Και μετά εμφανίζεται στη σκηνή ο αληθινός του αδελφός· είναι καλός, αλλά δεν παύει να μην είναι ο αληθινός Φίνιξ, εκείνος που ήξερες, εκείνος που ταυτιζόμενος ήσουν· με τα χρόνια αρχίζεις να μην τον σκέφτεσαι με άξονα τον αδελφό του, αρχίζεις να τον εκτιμάς και με το «Walk the Line» η εκτίμηση μετατρέπεται σε κάτι άλλο, κάτι βαθιά συναισθηματικό· είσαι μεγάλος πια για ταυτίσεις, αλλά η ένταση που εκπέμπει ο Γιόακιν αποθηκεύεται μέσα σου και την ανακαλείς ανά πάσα στιγμή, όπως όλα τα υπόλοιπα κινηματογραφικά σου πολύτιμα.

~~~

Και χθες το απόγευμα βλέπω από το μπλογκ του Ανέμου τον Γιόακιν στην εκπομπή του Λέτερμαν σε φάση αποσύνθεσης από την μαστούρα. Και σοκάρομαι. Και λίγες ώρες αργότερα βλέπω τον Μπεν Στίλερ να τον μιμείται στα όσκαρ. Και γαμιέμαι στα γέλια.

~~~

Διάβασα χθες ότι υπάρχει η εκδοχή να μην ήταν μαστουρωμένος o Γιόακιν, να είναι όλο αυτό φτιαχτό. Δεν μου έστεκε με καμία λογική, αλλά το έψαξα λίγο και όντως κυκλοφορεί κι αυτή η άποψη: γυρίζει, λέει, ο Κέισι Άφλεκ ένα ντοκιμαντέρ με θέμα την απόφαση του Γιόακιν να εγκαταλείψει τον κινηματογράφο και να κάνει μουσική καριέρα, και πιθανώς αυτή η πόζα να είναι στο στυλ των φαρσών που έκανε ο Άντι Κάουφμαν. Εξακολουθεί να μου φαίνεται δύσκολο, αλλά μετά από αυτόν τον ατελείωτο πρόλογο μπορώ επιτέλους να φτάσω σε εκείνο που θέλω να πω.

~~~

Ακόμη και αν καμιά φάρσα δεν υπάρχει, ακόμη κι αν το κεφάλι του Γιόακιν έχει γίνει πουρές από τα ναρκωτικά (από τα ναρκωτικά που πήραν τη ζωή του αδελφού του),

ακόμη δηλαδή κι αν ο Μπεν Στίλερ δεν κάνει πλάκα κατόπιν συνεννόησης ή εκ του ασφαλούς, ακόμη κι αν κάνει πλάκα εκτός ορίων,

ακόμη κι αν κάνει πλάκα με τη δημόσια ξεφτίλα ενός υπερταλαντούχου συναδέλφου του που έχει πρόβλημα, το ίδιο βράδυ που θα βραβευθεί ο άλλος υπερταλαντούχος συνάδελφός του που πέθανε από τα χάπια ,

ακόμη κι αν η φάρσα αυτή δεν είναι λάθος μόνο από την οπτική της πολιτικής ορθότητας, αλλά και από κάθε άλλη ηθική οπτική,

ακόμη κι αν διακωμωδεί έναν άνθρωπο που κάθε άλλο παρά αδιάφορος μου είναι,

γελάω και νιώθω μια ευφορία με αυτόν τον κανιβαλισμό, μια ευφορία βρώμικη ίσως, αλλά θεωρώ ότι με απειροελάχιστα πράγματα δεν κάνει να κανεις πλάκα (και ακόμη και με αυτά ο χρόνος που δεν κάνει να κάνεις πλάκα δεν είναι αιώνιος αλλά πεπερασμένος), θεωρώ λυτρωτικό αυτό το βλέμμα στη ζωή,

αυτό το βλέμμα που πίσω από κάθε τραγική όψη της πραγματικότητας μπορεί να ανακαλύψει μια κωμική όψη,

πίσω από κάθε δεινό μπορεί να ανακαλύψει ένα ευτράπελο,

πίσω από κάθε αχ μπορεί να ανακαλύψει ένα χα.

~~~

Συμπτωματικά, σε ένα βιντεάκι της χθεσινής τελετής αφιερωμένο στην κωμωδία, ο Τζέιμς Φράνκο και ο Σεθ Ρόγκεν ξεκαρδίζονται με σκηνές από τα «Σφραγισμένα Χείλη». Φυσικά το βιντεάκι δεν εννοεί ότι τα «Σφραγισμένα Χείλη» έχουν πλάκα. Το βιντεάκι κάνει πλάκα. Αλλά κάνοντας πλάκα, μας επιτρέπει να δούμε τη σκηνή που τσακώνεται ένας δεκαπεντάχρονος με την τριανταπεντάρα ερωμένη του ως μια σκηνή που θα μπορούσε να έχει και πλάκα, αν το βλέμμα μας δεν ήταν προκατειλημμένο πως παρακολουθεί δράμα. Κατ' αντιστοιχία η προκατάληψη του βλέμματος μας προερμηνεύει την πραγματικότητα βαφτίζοντάς την αντικειμενικά σοβαρή, ενώ η σοβαρότητά ή η κωμικότητά της εξαρτάται από τον υποκειμενικό τρόπο με τον οποίο θα επιλέξουμε να τη κοιτάξουμε.

Και με όλη την προηγούμενη παράγραφο υπέπεσα στο μεγαλύτερο των λαθών: προσπάθησα να εκλογικέψω και υπεραναλύσω ένα αστείο, παίρνοντας το τοις μετρητοίς. Δυο χάχες που γελάνε με τα «Σφραγισμένα Χείλη» έχουν πλάκα. Το να θεωρητικολογείς πάνω σε αυτήν την πλάκα δεν έχει πλάκα.

~~~

Αν ο Γιόακιν ήταν όντως υπερμαστουρωμένος μπορεί κανείς να τον κοιτάξει είτε με το βλέμμα της Τατιάνας, είτε με το βλέμμα που απαιτεί διακριτικό κοίταγμα αλλού, είτε με το βλέμμα του Μπεν Στίλερ. Απορρίποντας φυσικά το πρώτο, ακόμη κι αν σωστότερο είναι το δεύτερο, δεν μπορώ παρά ιδιοσυγκρασιακά να προτιμήσω κι εν τέλει να απενοχοποιήσω το τρίτο.

Κι αν ο Γιόακιν πάθει κάποιο κακό σαν του αδελφού του ή σαν του Χιθ Λέτζερ;

Και τότε κάθε καλή ατάκα θα είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτη, αφού τι πιο αστείο από τη ζωή μας, τον τρόπο που επιλέγουμε να τη ζήσουμε, να την κάψουμε και να καούμε;