Νικώντας την αϋπνία

Αρχές Νοεμβρίου 2007, Λονδίνο. Eνώ συμμετέχει ακόμη στα γυρίσματα του Μπάτμαν, ενώ ακόμη μπαίνει και βγαίνει στη στολή του κλόουν, ενώ ακόμη ντύνεται και γδύνεται το χαμόγελο του Τζόκερ, o Xιθ Λέτζερ είναι υποχρεωμένος να δίνει παράλληλα συνεντεύξεις για την αμέσως προηγούμενη ταινία που γύρισε, το «Ι’ m not there», στο οποίο υποδύεται μια εκδοχή του Ντίλαν. Η δημοσιογράφος των «Νew York Times» καταγράφει εν αγνοία της την εξελικτική πορεία προς τον θάνατό του: «Την περασμένη εβδομάδα», της λέει, «πρέπει να κοιμόμουν κατά μέσο όρο ένα δίωρο τη μέρα. Δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι. Το κορμί μου ήταν εξαντλημένο αλλά το μυαλό μου εξακολουθούσε να δουλεύει». Ακόμη και κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο Λέτζερ αδυνατεί να μείνει σε μια θέση. Σηκώνεται και βάζει κι άλλο καφέ. Βγαίνει έξω και καπνίζει ένα τσιγάρο. Τινάζει τα μαλλιά του κάτω από την κουκούλα της μπλούζας του. Βγάζει την κουκούλα. Περνά μια ελαστική ταινία γύρω από τα μαλλιά του. Τη βγάζει. Φοράει ένα καπέλο. Βγάζει το καπέλο. Ξαναβάζει την κουκούλα. Βγαίνει έξω ξανά για να καπνίσει ξανά. «Καμιά φορά είναι ενοχλητικό να πρέπει να υπεραναλύεις τον εαυτό σου», της εξηγεί αμήχανα.

Τέλη Ιανουαρίου 2008, Σόχο, Μανχάταν. Πριν καν κλείσει τα 29 του και ενώ γυρνά ήδη την επόμενη ταινία του με σκηνοθέτη τον Τέρι Γκίλιαμ, ο Λέτζερ βρίσκεται νεκρός στο διαμέρισμά του. Η πρώτη νεκροψία δεν μπορεί να βγάλει πόρισμα και δυο εβδομάδες αργότερα η οριστική καταλήγει ότι ο θάνατός του ήταν προϊόν ατυχήματος, καθώς προήλθε από υπερβολική δόση κι ανακάτεμα έξι νόμιμων χαπιών. Χάπια αγχολυτικά, αναλγητικά, υπνωτικά. Βάλιουμ, Ξανάξ, Οξυκοντίν, Βικοντίν, Γιούνισομ, Εuhypnos (ο καλός ο ύπνος).

Θα προωθούσαν τον Μπάτμαν σε μεγάλο βαθμό πάνω στην ερμηνεία του. Τώρα δυο φορές καλύτερα. Τώρα το μπλοκμπάστερ -το καλλιτεχνικό έστω μπλοκμπάστερ με όραμα- μετατρέπεται σε αυτό που λείπει από την εποχή μας. Μετατρέπεται σε κάτι διαφορετικό από προϊόν, σε κινηματογράφηση μιας μετάβασης. Αλήθεια ή υπερβολή, όπως και να ΄χει η μεγάλη του ερμηνεία παίρνει αμετάκλητα τον χαρακτήρα της κατάρας, των άκρων, της υπέρβασης των ορίων. Τον οδήγησε ή δεν τον οδήγησε ο Τζόκερ στον μεγάλο ύπνο; Ποιος ξέρει; Αλλά στο ασφαλές παιχνίδι της σόου μπιζ, εκεί όπου όλα πια ελέγχονται και κανείς πια δεν πεθαίνει από ναρκωτικά, ο Λέτζερ χάνεται και μαζί του όλα αυτά τα εκατομμύρια δολάρια που θα έβγαζε πάνω του η κινηματογραφική βιομηχανία.

Είχες ήδη αρκετές μεγάλες ερμηνείες πίσω σου. Μα κυρίως τα είχες όλα μπροστά σου. Ήθελες να το ψάξεις όσο περισσότερο γίνεται. Να δεις ως πού μπορείς να φτάσεις υποδυόμενος άλλους. Πόσο περισσότερο άλλος μπορείς να γίνεις. Ένα κουμπί μόνο έψαχνες. Έναν τρόπο να κλείνεις τους διακόπτες, γιατί από το πικ της δημιουργικότητας και του μέσα σου σκαψίματος αδυνατούσες να ηρεμήσεις. Ένα κουμπί να σε ανοιγοκλείνει και να σου επιτρέπει να ξεκουράζεσαι. Μακάρι να γινόταν αλλιώς, μακάρι, όπως ο Καβάφης «μες στην τέχνη πάλι, ξεκουραζόταν από τη δούλεψή της», να μπορούσες κι εσύ μες το ξύπνιο να ξεκουραζόσουν από το ξύπνιο. Αλλά δεν πάει έτσι. Τα μάτια πρέπει να κλείνουν. Το σώμα πρέπει να ακινητοποιείται. Το μυαλό πρέπει να σταματήσει να δουλεύει, ώστε να αρχίσει να δουλεύει με τον τρόπο του ύπνου. Τα διαλείμματα στη συνείδηση είναι πιο αναγκαστικά και από αυτά για τις διαφημίσεις.

Χάπια για το άγχος. Χάπια για τον πόνο. Χάπια για τον ύπνο. Νόμιμα όλα. Τα παίρνεις σε κοκτέιλ όλα. Για να μπορέσεις να κοιμηθείς. Για να μπορέσεις να ηρεμήσεις. Για να ακολουθήσει το μυαλό σου το σώμα σου. Για να σταματήσει να γυρίζει. “There's must be some kind of way out of here” said the joker to the thief. There’ s too much confusion, I can’t get no relief. Απόψε θα κοιμηθείς ο κόσμος να χαλάσει.
Ο κόσμος χάλασε. Γαμιέσαι.

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)