Xαρά

Βλέπω και ξαναβλέπω αυτό το βιντεάκι και μόνο μια λέξη μου έρχεται στο νου: χαρά. Σκέφτομαι πόσο εξορισμένη έννοια έχει υπάρξει η χαρά από το πολιτισμικό μας περιβάλλον. Όχι μόνο τα τελευταία χρόνια που όλα τα σκιάζει η μαυρίλα της κρίσης, αλλά κατεξοχήν και πριν από αυτά, κατεξοχήν και στις προηγούμενες δύο - τρεις δεκαετίες. Όσα κι αν χώριζαν σκυλάδες από έντεχνους, η χαρά δεν υπήρξε αγαπημένο παιδί κανενός τους: νταλκάδες, καψούρες, μελαγχολίες, ευαισθησίες, πόνοι και ξεσπάσματα. Η εκατέρωθεν πόζα, το εκατέρωθεν φαίνεσθαι. Κι όσο κι αν τα τηλεοπτικά σόου κυριάρχησαν, πάλι η χαρά ως χαρά απουσίαζε. Σου έλεγαν να περνάς καλά, να διασκεδάζεις, αλλά σε αυτό το «περνάω καλά» και σε αυτό το «διασκεδάζω», η χαρά ήταν άγνωστη λέξη. Το λάιφ στάιλ σε καλούσε να καταναλώσεις μια ιδέα διασκέδασης, να καταναλώσεις έναν τρόπο ζωής όπου μπορούσες ίσως να απολαύσεις, όχι όμως να χαρείς. Και οι διαφημίσεις πουλούσαν ως ιδανικό την απόλαυση, την καταξίωση, την επιτυχία, ακόμη και την ευτυχία, όχι πάντως την χαρά. Αγόρασε το τάδε προϊόν και θα νιώσεις βασιλιάς του κόσμου, θα έχεις πολλαπλούς φαντασιακούς οργασμούς ή παντοτινή σιγουριά. Αλλά χαρούμενος; Μπα, πολύ απλό, πολύ λίγο. Και στο άλλο αισθητικό στρατόπεδο, όλα έπρεπε να έχουν διαρκώς βάθος, όλα έπρεπε να μας οδηγούν διαρκώς σε μεγάλες υπαρξιακές αλήθειες ή κατακλυσμιαία συναισθήματα.

Κι έτσι τελικά η χαρά είναι για τα παιδιά και μόνο. Που απέχουν ακόμη από το βάθος, που για κάποιον γαμημένο λόγο γεννιούνται με μεγάλο απόθεμα χαράς. Λες και θέλουν να σε πείσουν πως έτσι είναι το φυσικό του ανθρώπου να είναι: χαρούμενος. Ή εν πάση περιπτώσει και χαρούμενος. «Κώστα, ο χοός». Ο χορός του Σκούμπι Ντου, ο χορός του κλαμπχάουζ παλιότερα. Ο χορός. Κι εκείνος χορεύει σκέτα, χορεύει απλά χαρούμενος. Κι εγώ δεν ακολουθώ σκέτα, ακολουθώ προσπαθώντας να εξηγήσω το μυστήριο της χαράς του. Και μεταγράφω εδώ από καιρό σε καιρό αυτά τα ελάχιστα που κάνω μαζί του, ώστε να δίνω την εντύπωση πως, για να γράφω πέντε, κάνω εκατόν πέντε. Και κανείς δεν μπορεί να με κατηγορήσει για ανειλικρίνεια ή για διασπορά ψευδών εντυπώσεων. Αυτό είναι το τρικάκι της μερικής ειλικρίνειας: όταν τα πέντε για τα οποία γράφεις είναι ειλικρινή, τα εκατό για τα οποία δεν γράφεις δεν συνιστούν ψεύδος, δεν συνιστούν παραπλάνηση, δεν είσαι υπόλογος για το τι δεν έγραψες, δεν είσαι υπόλογος για το τι φαντάζεται ο καθένας για όσα δεν γράφεις.

Βλέπω και ξαναβλέπω αυτό το βιντεάκι και νιώθω χαρούμενος, με έναν παρόμοιο ψυχικό μηχανισμό με τον οποίο λειτουργεί ίσως η προσευχή: πιάνομαι από τη χαρά του, νιώθω πως εκεί έξω υπάρχει μια ανώτερη δύναμη, μια απλούστερη για την ακρίβεια δύναμη, στην οποία μπορώ να βουτήξω τα μούτρα μου και να πλυθώ για λίγο από βάθη, περιπλοκές, σκοτούρες, σκοτεινιές.

Η χαρά ως προσευχή, η χαρά ως καταφύγιο, η χαρά ως άντληση δύναμης, η χαρά ως υπενθύμιση ότι στη ζωή μας δικαιούμαστε να είμαστε εκτός των άλλων και χαρούμενοι, η χαρά ως υποψία ότι δεν ζεις για να πετύχεις τον άλφα ή τον βήτα ακριβοθώρητο στόχο, αλλά ίσως ίσως ζεις για να μπορείς να χαρείς με ένα βιντεάκι, ομπλαντί ομπλαντά, λαλαλαλάιφ γκόουζ ον.