Ι' m easy

Kάθομαι κι απομαγνητοφωνώ τον κυριακάτικο Σταύρο Θεοδωράκη. "Μια γενιά ζητά εξηγήσεις" κι έτσι. Ωραία φάση, δεν έχω παράπονο, αλλά κάπου στην μέση του ποστ πήζω. Το διακόπτω. Το τελειώνω ίσως αύριο. Έχω βλέπεις αυτήν την πολυτέλεια, έχω την πολυτέλεια να διακόπτω τα κρίσιμα για να ασχολούμαι με τα χαλαρωτικά. Kαι πότε αυτό; Ακριβώς την ώρα που στις Βρυξέλλες δίνεται η τελική μάχη της σωτηρίας. Να είμαστε στοιχειωδώς δίκαιοι: αν είχε επικρατήσει η θέση που πρέσβευα την προηγούμενη εβδομάδα, τώρα όχι σωτηρία δεν θα είχαμε προ των πυλών, όχι ποστ ευκολίας δεν θα έγραφα, αλλά στο διάστημα που είχε μεσολαβήσει θα σφαζόμασταν στους δρόμους για ντεπόν, κιμά κι αμόλυβδη. Για αυτά ναι, μπορεί να σφαχτούμε, για άλλο λόγο όμως ποτέ, αφού όπως θα έλεγε και ο Στάθης ο Καλύβας, δεν θα αντέχαμε τις κακουχίες ενός εμφυλίου πάνω από μερικές μέρες. Ντεμέκ και φλώροι μαζί με όλα τα άλλα, τι να κάνουμε, θα την καταπιούμε κι αυτήν την προσβολή.
Μακριά λοιπόν από τις κακουχίες, σφιχταγκαλιάζω ξανά τις ευκολίες, με ένα εύκολο τραγούδι ενός εύκολου ανθρώπου. Είδα που λες το "Nashville" και καιρό είχα να ευχαριστηθώ τόσο ταινία. Για ένα σωρό λόγους, αλλά αν θες κι ένα δείγμα, δες τη σκηνή πιο πάνω. Ο Κιθ Καραντάιν τραγουδάει ένα τραγούδι που έγραψε πρόσφατα και το αφιερώνει σε κάποια "ξεχωριστή" γυναίκα που βρίσκεται στο κοινό. Η Τζέραλντιν Τσάπλιν, η Σέλεϊ Ντιβάλ κι η Κριστίνα Ρέινς λάμπουν η κάθε μια με τον τρόπο τους -άλλη περισσότερο συνεσταλμένα, άλλη περισσότερο ανήσυχα, άλλη περισσότερο θριαμβευτικά- γιατί έχουν βάσιμο λόγο να πιστεύουν ότι το τραγούδι είναι αφιερωμένο σε εκείνες. Πίσω πίσω όμως η Λίλι Τόμλιν αναστατώνεται ολόκληρη, αφού ξέρει ότι εκείνην εννοεί. Και μαζί της, με βάση όσα έχουν προηγηθεί ως τότε στην ταινία, το ξέρουμε κι εμείς. Γιατί τις προηγούμενες μέρες την κορτάριζε ανελέητα παρότι εκείνη τον απέρριπτε. Μετά το τραγούδι κοιμάται με τον Καραντάιν, κι όταν σηκώνεται να φύγει επειδή πρέπει να γυρίσει στον άντρα της και τα παιδιά της, ο Καραντάιν παίρνει τηλέφωνο μια άλλη -πέμπτη- φίλη του να έρθει. Της μιλάει ενώ η Τόμλιν ντύνεται, της μιλάει μπροστά στην Τόμλιν, ενώ και η πέμπτη από το τηλέφωνο ακούει την Τόμλιν να φεύγει από το δωμάτιο.

Ο ρομαντισμός του τραγουδιού, ο ρομαντισμός με τον οποίο την πάτησαν τρεις γυναίκες στο κοινό, ο ρομαντισμός με τον οποίο την πάτησε μια τέταρτη και μαζί της και μεις ως θεατές, αντιδιαστέλλεται με το αντιρομαντικό, έως κυνικό, έως συναισθηματικά εντελώς διαταραγμένο φως του τηλεφώνου.

Αντιδιαστέλλεται αλλά και φωτίζεται από μια άλλη γωνιά, παύοντας να είναι μονοδιάστατα ειλικρινής, πλουτίζοντας ίσως σε νόημα την ώρα που χάνει σε αλήθεια. Εκτός κι αν μιλάμε για την αλήθεια της τέχνης, την αλήθεια αυτού καθαυτού του τραγουδιού. Γιατί τίποτα δεν μας εμποδίζει να απομονώσουμε το μήνυμα από τον πομπό του, τίποτα δεν μας εμποδίζει να απομονώσουμε την αυθεντικότητα του μηνύματος από την έλλειψη αυθεντικότητας του πομπού του, τον ρομαντισμό του μηνύματος από την συναισθηματική διαταραχή του πομπού.

Και φεύγοντας από το τραγούδι και πηγαίνοντας στη σκηνή, πομπός και μήνυμα βρίσκονται σε πλήρη  αρμονία, σαρδόνια ή μη δεν έχει σημασία, σημασία έχει ότι είναι αριστουργηματικός ο τρόπος που  η κάμερα του Άλτμαν κινείται και στέκεται πάνω στα γελασμένα μα και μαγεμένα πρόσωπα των τεσσάρων γυναικών, είναι αριστουργηματικές οι εκφράσεις που τους αποσπά, είναι πάνω απ' όλα ανεπανάληπτα αποσβολωμένη η Λίλι Τόμλιν από αυτό που βλέπει, από αυτό που ακούει, από αυτό που εισπράττει με όλες της τις αισθήσεις και τις ψευδαισθήσεις, από αυτό που βρίσκεται πέραν της επαλήθευσης και της διάψευσης, από αυτό το αναπάντεχο ζώο που λέγεται βίωμα, το οποίο καλπάζει κατά πάνω της και την σαρώνει με την μορφή μουσικής, στίχων, φωνής, αναμφισβήτητης εξωτερικής εμφάνισης και παρερμηνευθείσας εσωτερικής διάθεσης του άντρα που (της) τραγουδά στη σκηνή.