Γράμμα στη Βιβή Χολέβα

Αγαπητή Βιβή, αμφιταλαντεύτηκα αν πρέπει να σου γράψω, αφενός επειδή παραμένω αμφίθυμος απέναντί σου (ή για να είμαι πιο ακριβής απέναντι στο μυθιστόρημα μέσα στο οποίο καταδικάστηκες να ζεις) και αφετέρου επειδή ξέρω πως ό,τι και να σου πω και ό,τι και να σου καταλογίσω θα είναι προϊόν βιαστικής ευκολίας: λίγος χρόνος, πρόχειρες λέξεις, ακατέργαστα πρώτα συναισθήματα και σκέψεις. Ό,τι και να σου πω και ό,τι και να σου καταλογίσω θα είναι άρα δυσανάλογο, αφού εσύ προέκυψες και ολοκληρώθηκες μέσα από μεγάλη δυσκολία: άφθονος χρόνος, άρτιες και συχνότατα λαμπρές προτάσεις, επεξεργασμένα τελικά συναισθήματα και σκέψεις.

Ωστόσο πέρασα τέσσερα βράδια μαζί σου και εξακολουθείς να τριγυρνάς στο μυαλό μου λίγες μέρες από τότε που σε τελείωσα, οπότε καταλήγω πως περισσότερο θα σε τιμήσω αν σε κατακρίνω, παρά αν προτιμήσω να σε αφήσω ασχολίαστη, σαν να πέρασες και να μην ακούμπησες. Ακούμπησες. Άρα αφού ακούμπησες, κουβαλάς κι αλήθεια μέσα σου.

Η βασική μου ένσταση αφορά τον τρόπο με τον οποίο κουβαλάς την αλήθεια. Αντιγράφω αυτό το χαρακτηριστικότατο απόσπασμα από το οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Τι έχουν μωρέ τα δικά σας σακιά; Μια χρεωκοπία, έναν ξενιτεμένο, κατραπακιές της εφορίας, αποτυχία στον ΑΣΕΠ, μια κακιά πεθερά, έναν νευρασθενικό προϊστάμενο, ένα παιδί που πετάει μολότοφ, ένα τζάκι που ντουμανιάζει το λιβινγκρούμ, οισοφαγική παλινδρόμηση, υψοφοβία, κερατλίκια, ραγάδες στον πισινό. Για περάστε να ρίξετε μια ματιά στο δικό μου, να σας κοπεί ο βήχας». Ωραία, Βιβή, ανεξάρτητα από το ότι είναι λίγο σαν πορνογραφία της δυστυχίας το προσκλητήριό σου, έχεις δίκιο, μας κόβεται ο βήχας. Δεν μας κόβεται όμως διαβάζοντας τι τράβηξες στη ζωή σου, μας κόβεται ψάχνοντας να βρούμε σε 356 πυκνογραμμένες σελίδες, λίγες γραμμές στις οποίες να ήσουν ευτυχισμένη, έστω χαρούμενη, έστω κάτι λιγότερο από μίζερη. Κι εδώ υπάρχει μια βασική διαφορά, Βιβή. Όντως περιγράφεσαι ως ένας άνθρωπος τσακωμένος από παιδί με τη χαρά, όντως περιγράφεσαι σαν Πολιούχος Αγία της Μαυρίλας. Ακόμα κι έτσι όμως. Χρειάζονταν λίγα, ελάχιστα, παράθυρα, από όπου θα περνούσαν χαραμάδες φως, που δεν θα αναιρούσαν την μαύρη αγιοσύνη σου, αλλά θα σε καθιστούσαν κανονικό άνθρωπο, θα σε καθιστούσαν κάτι διαφορετικό από όχημα εκροής κατάθλιψης σε μεγαδόσεις. Είναι συνεπώς αληθινότατο και πειστικότατο το μαύρο που μας πετάς χωρίς οίκτο, χωρίς όριο και χωρίς τέλος στην μάπα, ωστόσο δεν μου μοιάζεις να μπόρεσες να ορθώσεις το ανάστημά σου και να διεκδικήσεις, όσο σχηματιζόσουν και γραφόσουν, κάποια δικά σου αναχώματα, κάποια δικά σου προσωπικά φίλτρα. Καταπλακώθηκες, ρε Βιβή.

Είδα, που λες, συμπτωματικά χθες μια ταινία για το «Ουρλιαχτό» του Γκίνσμπεργκ και κάνει ειδική αναφορά στον στίχο «who let themselves be fucked in the ass by saintly motorcyclists, and screamed with joy». Λογοκρίθηκε, Βιβή, η χαρά που ένιωσες στα δικά σου γαμήσια. Ή έστω η έλλειψή της. Λογοκρίθηκαν, Βιβή, συναισθήματα που ένιωσες όταν ο γιος σου ήταν μωρό, όταν ο γιος σου ήταν μικρός, όταν ο γιος σου μεγάλωνε. Και όχι, μην προσπαθείς να ισχυριστείς ότι ακριβώς θέμα του μυθιστορήματος ήταν όσα δεν είπες και δεν πρόσφερες στο παιδί σου. Για όσα ένιωσες μιλάμε, για όσα ένιωσες ακόμα και αν τα εμπόδιζες. Λογοκρίθηκαν παγωτά που έφαγες, ταινίες που μισοείδες, αστεία με τα οποία χαμογέλασες στην τελευταία μοναχική δεκαετία της ζωής σου. Με κουράδες ετοιμοθάνατων και μη μαγειρεμένο φαγητό την βγάζεις. Μονοκοπανιά και ξεροσφύρι.

Αγαπητή Βιβή, ακόμα και τον Σίσυφο μπόρεσαν να τον φανταστούν κάποιοι ευτυχισμένο. Εσένα μοιάζει δυσκολότερο. Εκπλήρωσες λοιπόν τον σκοπό σου. Εις βάρος της δικής σου αλήθειας.

Σε φιλώ. Φιλώ ιδίως τα κομμάτια σου που δεν μπόρεσαν να έρθουν στο φως, επειδή δεν κατόρθωσαν να επιβληθούν στην ανάγκη να δοθεί μορφή στο πηχτό σκοτάδι.