Κυριακή, Ιουλίου 31, 2011

Το αειφόρο χαμόγελο

Η απόσταση
από το για πάντα αστραφτερό χαμόγελο της Έιμ Γουάιτ Νάου
ως το για πάντα σβησμένο χαμόγελο της της Έιμι Γουάινχάουζ
θυμίζει κάπως την απόσταση ανάμεσα
στην ντροπή που ένιωθε η Πολιτεία για τα αντίσκηνα στο Σύνταγμα
& στην ντροπή που δεν νιώθει για τους άστεγους στις γύρω πλατείες.
Το χαμόγελο της κάθε Έιμ
ήταν η εικόνα που έβλεπε στον καθρέφτη του ο δυτικός κόσμος,
η τελική αναγωγή του,
η εικόνα που εξοβέλιζε όλες τις άλλες,
των δαιμόνων της κάθε Έιμι συμπεριλαμβανομένων.
Ένας κόσμος πλασμένος κατ΄εικόνα και καθ΄ομοίωσιν
μιας αειφόρου διαφημιστικής λάμψης.
Στη διαφήμιση δεν υπάρχει μαυρίλα, οδύνη, φθορά, καταστροφή,
το ίδιο λοιπόν να συμβαίνει και στη ζωή.
Δεν ήταν ένας κόσμος στηριγμένος στην απάτη,
ήταν ένας κόσμος διαρκούς αναστολής της δυσπιστίας,
ένας κόσμος διαρκούς υστερικής παρηγοριάς,
ένας κόσμος που λεφτά υπήρχαν κι άρα όλα ήταν εξαγοράσιμα.
Και για όσους δεν υπήρχαν, ούτε αυτοί υπήρχαν ισότιμα για μας.
Ήταν κάποιοι άλλοι,
κάποιοι είτε αλλόχρωμοι κι αλλόγλωσσοι,
είτε γουεϊνχαουζικά αυτοερειπωμένοι.
Κι έτσι όταν αρχίζει να τρέμει
η βάση του καθρέφτη του δυτικού κόσμου,
όλα τα υπόλοιπα πρόσωπα για τα οποία καυχιόταν
-το ανθρωπιστικό, το νομικό, το δημοκρατικό, το πνευματικό, το καλλιτεχνικό-
αποδεικνύονται αδύναμα να εμφανίσουν πειστικά την μορφή τους,
αδύναμα να παρεμβληθούν ανάμεσα στα απαστράπτοντα δόντια
και τη λεία του μυαλού όλων εκείνων που τα κοιτάζουν,
που τα κοιτάζουν ακόμη κι αν ξέρουν
πως είναι πια οι ίδιοι που μετατρέπονται στους άλλους.
Όταν γίνουν οριστικά οι άλλοι,
μπορεί να εξεγερθούν κατά της μετατροπής τους,
αλλά όχι κατά του χαμόγελου,
η τάξη του οποίου είναι βαθιά εγκαθιδρυμένη στη συνείδησή τους.

11 Comments:

At 8/01/2011 05:55:00 π.μ., Blogger ΠΕΤΕΦΡΗΣ said...

Στη διαφήμιση αυτή, υπάρχει και η ακύρωση του σεναρίου της (που είχε ξεκινησει με μιάν άχαρη προς χρόνια, που ζάλωσε μισή πόλη να της κουβαλήσει το νοικοκυριό):
Την ώρα που τρέχει πίσω από τον ενδοτικό χάχα της, στον ίδιο διαδρομο, ιδού, άδειος και διαθέσιμος,φαντάζει σε πρώτο πλάνο, ένας αχρησιμοποίητος διάδρομος, στον οποίον η κυρά που στραφταλίζει απαξίωσε να τρέξει...Βλέπετε, οι σεναρίστες έχουν τα όριά τους, αλλα προέχει ο διευθυντής φωτογραφίας και ασφαλώς η απόλυση του σκριπτ, λόγω κρίσης...

 
At 8/01/2011 09:04:00 π.μ., Blogger old fashioned said...

πολύ καλό ρε συ!!(εντελώς ψυχρό).
καλό μήνα.

 
At 8/01/2011 09:35:00 π.μ., Blogger ΑΦ said...

Λογοτεχνικά και ως ιδέα άψογο (Φίλιπ Ντικ είσαι πάντα στο μυαλό μας) διαφωνώ στο πολιτικό και φιλοσοφικό του περιεχόμενο επειδή:

- Η Έιμ Γουάιτ Νάου δεν υποσχέθηκε κάτι περισσότερ από λευκά δόντια. Αν υποσχέθηκε κάτι περισσότερο σε υποσυνείδητο επίπεδο, η διαφήμιση, έχω την εντύπωση, δεν είναι το μοναδικό μήνυμα στο οποίο είμαστε έκθετοι ειδικά στο Δυτικό Πολιτισμό, όπου η καλλιτεχνική και πολιτική ελευθερία είναι ιερή και με τεράστια και μαζικά αριστουργήματα πίσω μας που μας έχουν διαμορφώσει.

- Ποτέ στην Ιστορία ένας πολιτισμός δεν ήταν αδιάφορος της εικόνας του, ή την άφηνε ως τελευταία προτεραιότητα μέχρι να λύσει όλα του τα προβλήματα. Αν συνέβαινε αυτό δεν θα είχαμε Παρθενώνα σήμερα αλλά σκλαβικές πολυκατοικίες στη θέση του. Νομίζω μάλιστα ότι ο Δ.Π. έχει την καλύτερη σχέση υποστήριξη εικόνας -ύψος βιοτικού επιπέδου για όλους, που έχει υπάρξει ποτέ.

- Τελικά τόσο σημαντική συναισθηματική επένδυση έγινε στα αντίσκηνα, ώστε να θεωρούμε τους έλλογους συνανθρώπους μας που τους άφησαν αδιάφορους η ύπαρξή τους και η καταστροφή τους, άβουλα όντα του καταναλωτικού virus που έχει καταλάβει το λογισμικό του μυαλού τους; Η αισθητική, το ποιόν των κατόχων τους, και οι γελοίες παραληρηματικές θέσεις τους (όπως φαίνονται στα πρακτικά) δεν έπαιξαν κάποιο ρόλο στη μοίρα τους; Και όλα αυτά επειδή το στήσιμό τους ήταν μια αυθόρμητη ενέργεια; Μήπως αυτό δεν είναι η πεμπτουσία του αυθόρμητου; Ότι δημιουργείται με πιθανότερη προοπτική να αποτύχει; Το να προδιαγράφουμε (ως βούληση) την επιτυχία του, και να κατηγορούμε όλους γύρω μας για την αποτυχία του, μήπως αυτό μας λέει ότι στη συνειδησή μας δεν ήταν και τόσο αυθόρμητο, αλλά βασισμένο σε πάγιες και βαθιά ριζωμένες πολιτικές, ιδεολογικές και κοσμοθεωρητικές θέσεις μας;

 
At 8/01/2011 10:59:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

πολύ ωραίο old boy.

 
At 8/01/2011 04:17:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Πετεφρή, μπορεί ο κενός διάδρομος να οδηγεί στην υπαγωγή στο άρθρο 99.
Οld Fashioned & R, θενκς.

 
At 8/01/2011 04:42:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

AΦ, επί της πρώτης παραγράφου: μα αυτό ακριβώς δεν είναι η ουσία της κάθε διαφήμισης; Ότι δεν υπόσχεται απλώς λευκά δόντια αλλά ότι υπόσχεται λευκή ευτυχισμένη ζωή; Εδώ η τύπισσα με την ΑΙΜ δεν αποκτά μόνο ΑΜΕΣΩΣ αστραφτερό χαμόγελο, αποκτά ΑΜΕΣΩΣ και τον γκόμενο που θέλει. «Επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να περιμένει», επειδή σε κανέναν δεν αρέσει να μένει μπακούρης και να τον τρώει η μοναξιά, πάρε ΑΙΜ και θα βρεις γκόμενο στο πι και φι. Τόσο πολύ θα αστράφτεις.
Είμαστε, λες, έκθετοι και σε μη διαφημιστικά μηνύματα. Φυσικά και είμαστε. Δεν διαφωνώ. Ούτε βασικά διαφωνώ με τα όσα λες στη δεύτερη παράγραφο.
Λέω όμως το εξής. Ότι όλα τα υπόλοιπα μηνύματα, που υποτίθεται πως ήταν μάλιστα τα πρωταρχικά, όταν έρχεται η ώρα της σύγκρουσης υποχωρούν. Όταν σκεφτόμαστε τον εαυτό μας, μπορούμε να τον σκεφτούμε σε μια χώρα που δημοκρατικά δεν θα παίρνει και άριστα, όντας σε ξένη κηδεμονία, μπορούμε να τον σκεφτούμε σε μια χώρα που ανθρωπιστικά δεν θα παίρνει και άριστα, με τους αστέγους και τους νεόπτωχους να πολλαπλασιάζονται σαν τις κατσαρίδες, μπορούμε να τον σκεφτούμε σε μια χώρα που καλλιτεχνικά δεν θα παίρνει και άριστα, όταν ορχήστρες κλείνουν λόγω οικονομικής δυσπραγίας, που νομικά δεν θα παίρνει και άριστα, όταν η αστυνομική καταστολή θα παίρνει διαστάσεις ρεκόρ τις κρίσιμες μέρες ψήφισης νομοσχεδίων κλπ κλπ. Όλα μπορούμε να δεχθούμε να υποχωρήσουν στο όνομα της διατήρησης στη ζωή της εικόνας του διαφημιστικού χαμόγελου. Δεν μπορούμε να σκεφτούμε τον εαυτό μας έξω από ένα μη διαφημιστικό κόσμο, έξω από ένα μη ατομοκεντρικά καταναλωτικό κόσμο. Η ΑΙΜ μπορεί να πουλάει εκπλήρωση προσδοκιών σε όλους, αλλά όχι σε όλους μαζί. Την πουλάει στον καθένα από εμάς ξεχωριστά. Θα μας φάνταζε εφιαλτικό να πηγαίναμε με τις οδοντόβουρτσες μας και να μας έβαζαν από μια δόση AIM στον καθένα. Μόνοι μας θα την ποθήσουμε βλέποντάς την στην τηλεόραση, μόνοι μας θα την πάρουμε από το ράφι στο σούπερ μάρκετ, μόνοι μας θα πλύνουμε τα δόντια μας, μόνοι μας θα αισθανθούμε καλύτερα. Άλλος τρόπος από αυτόν τον ατομικά καταναλωτικό δεν σκεφτόμαστε καν ότι υπάρχει. Ακόμα και αν εμείς δεν τα βγάλουμε πέρα, δεν φταίει το χαμόγελο της ΑΙΜ. Αυτό καλά στέκει εκεί που στέκει. Το χαμόγελό της είναι το αντίστοιχο του να υπάρχουν λεφτά στο ΑΤΜ. Μπορεί να μην έχεις πια λεφτά στο λογαριασμό σου, αλλά αυτό σε τρομάζει λιγότερο από το αν τα ΑΤΜ δεν μπορούσαν να σε εξυπηρετήσουν πια. Θεωρητική δυνατότητα να παίρνω λεφτά από το ΑΤΜ, θεωρητική δυνατότητα να μπορώ να παίρνω ΑΙΜ, κι όποιος αντέξει. Αυτό μετρά πάνω από όλα τα υπόλοιπα, πάνω από τις εναλλακτικές θεωρήσεις της κοινωνίας. Όχι γιατί είναι τόσο συγκλονιστικά πειστικό ούτε γιατί είναι τόσο σύμφυτο με τον άνθρωπο ούτε γιατί ιστορικά αποδείχθηκε πως δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Επειδή μάθαμε να σκεφτόμαστε έτσι, επειδή αδυνατούμε να σκεφτούμε αλλιώς, επειδή το χαμόγελο της ΑΙΜ είναι το βαθύτερο μας ευαγγέλιο, είναι πιο ισχυρό από τις υπόλοιπες αξίες μας.

 
At 8/01/2011 04:48:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Αναφορικά με την τρίτη παράγραφο, προσωπικά ουδέποτε προεξόφλησα την επιτυχία αυτού του πράγματος που συνέβη στο Σύνταγμα. Αντίθετα η κριτική μου προς όσους το κριτίκαραν από τα αριστερά συνίστατο λίγο πολύ στο ότι «ωραία, κι αν δεν φέρει την επανάσταση, από μόνο του και συγκρινόμενο με την προτεραία κατάσταση δεν είναι ένα βήμα μπρος;». Οπότε δεν έχω κάποια απογοήτευση τέτοιου είδους, θεωρώντας μάλιστα ότι καθόλου δεν αποκλείεται να έχει και συνέχεια και πως ούτως ή άλλως αυτό που συνέβη στο Σύνταγμα έχει την αυταξία του.
Από εκεί και πέρα είναι ενδιαφέρον ότι ενώ τα ΜΜΕ εκθείαζαν τους αγανακτισμένους ξαφνικά ένιωσαν όλα μαζί μια ιερή αηδία για τα αντίσκηνα.
Και είναι επίσης όχι απλά ενδιαφέρον αλλά κατά τη γνώμη μου ενδεικτικότατο ότι η πολιτεία βρέθηκε να ντρέπεται για αυτούς που διαμαρτύρονταν έτσι και όχι για όλους τους άλλους που κοιμούνται στους δρόμους και τις πλατείες επειδή δεν έχουν σπίτι.

 
At 8/01/2011 05:46:00 μ.μ., Blogger ΑΦ said...

Αρχίζοντας από το τελευταίο, επειδή είχα μια ανάλογη συζήτηση και στη δουλειά, δεν αμφιβάλλω ότι παίχτηκε επικοινωνιακό παιχνίδι με την όλη ιστορία. Αυτό μπορεί και να έγινε ακόμα και για το λόγο ότι ο Καμίνης δεν έχει παρουσιάσει γενικά έργο, και ότι μέρος της εκλογικής του πελατείας μπορεί να έχει ενοχληθεί με τη συγκεκριμένη ενέργεια (μέρος επαναλαμβάνω γιατί και εγώ τον ψήφισα) και να ήθελε να δικαιολογηθεί. Η ουσία του πράγματος είναι ότι για τα υπόλοιπα η πολιτεία δεν "ενοχλείται", για το λόγο ότι δεν μπορεί να τα λύσει. Σούπερ σύνθετο και δύσκολο πρόβλημα είναι και οι άστεγοι, και οι ναρκομανείς και οι λαθρομετανάστες. Αν η πολιτεία έδινε έμφαση επικοινωνικά σε αυτά τα προβλήματα, τότε το ξέρουμε και οι δυο καλά, οι λύσεις που θα προκρινόντουσαν στην κοινωνία δεν θα ήταν οι σύνθετες, οι δύσκολες και οι μακροχρόνιες, αλλά αυτές που φοβόμαστε ότι θα εφαρμοζόντουσαν, μόνο και μόνο για να πετύχουμε καλά οπτικά αποτελέσματα. Άρα βασικά με φοβίζει η ενδεχόμενη ερμηνεία της άποψής σου ότι είμαστε που είμαστε μπάχαλο, δεν τρέχει τίποτα και να απογίνουμε.

 
At 8/01/2011 06:31:00 μ.μ., Blogger ΑΦ said...

Πρέπει να είναι ηλίθιος κάποιος να περιμένει να βγάλει γκόμενα χρησιμοποιώντας μια συγκεκριμένη οδοντόκρεμα. Επίσης όμως δεν πρόκειται να βγάλει γκόμενα αν δεν χρησιμοποιεί μία οποιαδήποτε ή που δεν καταφέρνει να έχει μια ικανοποιητική ποικιλία ρούχων. Άρα συμφωνώ ότι ο εικονικός κόσμος των διαφημήσεων, εφόσων υπάρχει κάποιο ρόλο βαράει και αυτός δεν είναι ο κυριολεκτική πρόσληψή τους (άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι οι καλύτερες διαφημίσεις δεν είναι αυτές της τέλειας ζωής, αλλά όσες είναι έξυπνες ή χιουμοριστικές) αλλά η μεταβίβαση ή/και (εδώ είναι το κρίσιμο) η ικανοποίηση ενός τρόπου ζωής. Δηλαδή, η άποψη μου είναι, οι διαφημίσεις δεν είναι η αιτία ή το μέσο του ατομοκεντρικού καταναλωτικού τρόπου ζωής, αλλά ένα από τα αποτελέσματά του. Ότι αυτός ο τρόπος ζωής προέκυψε επειδή κάλυψε και βασικές ανθρώπινες ανάγκες αλλά και επειδή αποδείχθηκε πρόσφορος στην προσωπική εξέλιξη των ανθρώπων, όπως την αντιλαμβάνεται ο καθένας. Νομίζω ότι η άποψη αυτή δεν διαφέρει και πολύ από την παρακάτω (οι δυνατότητες του google ώρες-ώρες είναι τρομακτικές ;) )

http://old-boy.blogspot.com/2009/04/blog-post_22.html

Ένα ενισχυτικό παράδειγμα είναι τα τζιν. Παρότι πρόκειται για ένα πρακτικό μεν, αλλά αρκετά ευτελές προϊόν, κατάφερε να αντιπροσωπεύσει και να συμβολίσει, μια ολόκληρη εποχή, ένα πελώριο σύστημα αξιών και αισθητικής, και ένα πολιτιστικό κληροδότημα απαράμμιλο. Αυτά δεν τα κατάφερε λόγω του καλού προμόσιον των εταιρειών ρούχων, αλλά επειδή μια ολόκληρη γενιά γούσταρε να ακουμπήσει όλους τους συμβολισμούς της πάνω σε αυτό (τα γράφω περιεκτικά). Ένα από τα αποτελέσματα του γεγονότος ήταν οι νέοι του ανατολικού μπλοκ να ακουμπούν στη μαύρη αγορά, αντίτιμο της τάξης ενός μισθού για ένα παντελόνι, χωρίς ποτέ πιθανώς να έχουν δει έστω και μια διαφήμιση, μόνο και μόνο επειδή αυτό πλέον συμβόλιζε για αυτούς κάτι ακόμα σημαντικότερο από ότι έκανε στη Δύση - την προσωπική ελευθερία.

Οπότε για να έρθω στο ζουμί της υπόθεσης και ίσως στη βασική διαφορά μας, ο ατομοκεντρικός καταναλωτισμός δεν είναι εκμαυλισμός, θάμπωμα, και αλλοτρίωση συνειδήσεων αλλά προσωπική ελευθερία, που όπως κάθε ελευθερία, ενέχει πολλούς κινδύνους και πιθανά αίσχη. Ο κόσμος λοιπόν, αν φοβάται να χάσει τον ατομοκεντρικό καταναλωτισμό του, καλά κάνει και φοβάται.

 
At 8/01/2011 08:34:00 μ.μ., Anonymous Ανώνυμος Πολίτης said...

Οι άστεγοι έχουν μάλλον την αξιοπρέπεια να πηγαίνουν να κοιμούνται σε μέρη λιγότερο πολυσύχναστα και φωτεινά προστατεύοντας όσο μπορούν τη δυστυχία τους από το να γίνει δημόσιο θέαμα.
Κάτι που πολύ θα το γούσταραν οι επαγγελματίες εκμεταλευτές τους και όσοι τους επικαλούνται για να πετάξουν ένα πυροτέχνημα που θα ευαισθητοποιήσει.

Το ίδιο δε συμβαίνει με αυτούς (που και χαρτζιλίκι απ το μπαμπά έχουν και στέγη) που την άραξαν στο Σύνταγμα, λες και βρισκόντουσαν σε υπαίθριο camping, επειδή λέει... διαμαρτύρονταν για το ξεπούλημα της χώρας.

Κι επειδή η πολιτεία δεν ενοχλείται από τους άστεγους θα πρεπε να αφήσει αυτούς τους τύπους να κοπρίζουν στην πιο κεντρική πλατεία της χώρας.

Ωραία λογική.

 
At 8/02/2011 12:36:00 π.μ., Blogger ΑΦ said...

Συμπληρωματικό-ετεροχρονισμένο ένθετο

Σε σχέση με την διαπίστωση ότι έχουμε γίνει ελαστικοί ως προς τις κοινωνικές και πολιτικές μας απαιτήσεις, κάτι που υποτίθεται δεν συμβαίνει με τα καταναλωτικά απωθημένα μας, να σημειώσω ότι και η γενική υπερκαταναλωτική μας αντίληψη έχει περιοριστεί, και η γκλαμουριά και η επιδειξιομανία έχουν γίνει λίγο μπανάλ (με κάποιες λαμπρές εξαιρέσεις όπως την παράσταση του Σπέισι), και όλοι έχουν βάλει νερό στις καταναλωτικές τους απαιτήσεις, ακόμα και όσοι δεν έχουν υποστεί περιορισμό στο εισόδημά τους, ακόμα και απλά ως επιθυμία. Δηλαδή μάλλον το καταναλωτικό μας προφίλ έχει προσαρμοστεί στην πραγματικότητα περισσότερο από κάποια θεσμικά μεγέθη, όπως τα δημόσια έξοδα (ο καθένας με το χτικιό του). Ο ατομικιστική συγκρότηση της κοινωνίας παραμένει. Θενκς Γκαντ.

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home