Τεκτονικά χικ

Λίγα χρόνια μετά είχε βρεθεί να ζει εντελώς μέσα στην Ιστορία. Μην συμπεράνεις ντε και καλά πως συμμετείχε ενεργά σε όσα φοβερά και τρομερά συνέβαιναν εκείνη την εποχή. Θα μπορούσε να ζει εντελώς μέσα της και χωρίς να δρα, απλά παρατηρώντας τα, όντας απλά εκτεθειμένος στην επίδρασή τους. Άλλωστε τις στιγμές που συνέβαιναν, κανείς δεν μπορούσε να είναι σίγουρος πως ήταν όντως φοβερά και τρομερά. Αυτά τα πράγματα συνήθως τα αποφασίζει το μέλλον, ονοματίζοντάς τα αναδρομικά. Το παρόν είναι μονίμως συγκεχυμένο, έχοντας σαν μοναδικό ερμηνευτικό λυσάρι του το παρελθόν, λυσάρι παραπλανητικό, αφού προσπαθεί να εξηγήσει τα από εδώ και εμπρός με βάση τα ως τότε.

Και ο ίδιος λοιπόν διατηρούσε έντονες αμφιβολίες: είχε βρεθεί να ζει εντελώς μέσα στην Ιστορία ή μήπως είχε βαρεθεί να ζει όλη του την ζωή εντελώς έξω από την Ιστορία, με αποτέλεσμα ο τωρινός της στιγμιαίος λόξυγγας να του μοιάζει σεισμικός συγκρινόμενος με το ως τότε αργόσυρτο χασμουρητό της; Δεν είχε απάντηση, πάντως ακόμη και λόξυγγας να ήταν, εκείνος αναταρασσόταν. Και όλοι οι υπόλοιποι γύρω του. Ωστόσο για τον εαυτό του -που τον ήξερε αισθητά καλύτερα από όλους τους υπόλοιπους γύρω του- αυτό που μπορούσε να βεβαιώσει ήταν ότι ο κλονισμός δεν περιοριζόταν στο άμεσο διακύβευμα του λόξυγγα ή του σεισμού, αλλά αποκτούσε συνολικότερα χαρακτηριστικά. Δεν άλλαζε μόνο πολιτικό τρόπο σκέψης, άλλαζε γενικότερα τρόπο σκέψης. Γιατί κι ο ως τότε τρόπος σκέψης του είχε αναπτυχθεί σε σχέση με έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Δικής του αλλά και όλων των υπολοίπων γύρω του. Κι αν όχι όλων, πάντως των περισσοτέρων από τους υπολοίπους, πάντως των ίδιων με εκείνον.

Δεν μπορείς να πεις ότι δεν ήξερε πως ο κάθε άνθρωπος είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό παιδί της εποχής του. Το ήξερε. Αλλά θεωρητικά πάντα. Σαν μια ιδέα που του φαινόταν πολύ βάσιμη. Πρακτικά (βλέποντας τον εαυτό του να αλλάζει μαζί με την εποχή, και τις βαθιές σταθερές του αίφνης να ακροβατούν) τον σοκάριζε κάπως. Αν η αλλαγή εποχής παγιωνόταν, τότε μάλλον θα τον σοκάριζε ο ως τώρα εαυτός του, ο εαυτός που θα αντιστοιχούσε στην προηγούμενη εποχή.