Το απαισιόδοξα σωστό

Παραθέτω πρώτα τις σκέψεις δύο ανθρώπων με τους οποίους συνήθως (σε βαθμό που προσεγγίζει το σχεδόν πάντα) συμφωνώ, καθώς τις παίρνω ως αφορμή για να εκφράσω μια διαφορετική θέση:

Τι σημαίνει ένας φιλομνημονιακός δήμαρχος, ένας δήμαρχος που υποστηρίζεται από το επίσημο ΠΑΣΟΚ; Πράσινο φως και ΟΚ για περισσότερους φόρους, μικρότερους μισθούς, ακόμα μικρότερες δαπάνες για υγεία και παιδεία, νομιμοποίηση της αποδημοκρατικοποίησης της πολιτικής. Ή νομίζει κανείς πως δεν θα χρησιμοποηθεί η νίκη και στον πιο απομακρυσμένο δήμο ή οποιαδήποτε περιφέρεια επικοινωνιακά ως νομιμοποιητικό εργαλείο της σημερινής πολιτικής; Σχηματικά: ψηφίζοντας Καμίνη, ψηφίζεις στην πράξη για αύξηση 10% στο ΦΠΑ των τροφίμων και την αύξηση των φόρων στην βενζίνη θέρμανσης. Δεν φταίει ο Καμίνης για αυτό, αλλά αυτό είναι το βασικό αποτέλεσμα.

---

Το δίλημμα που τίθεται είναι μνημόνιο ή αυτοδιοίκηση. Τί προέχει. Η πολιτική έκφραση που μας στερήθηκε όταν και όπως έπρεπε, για το πώς πρέπει να προχωρήσει η χώρα, ή οι καλές προθέσεις, οι συμπαθείς άνθρωποι, και οι υποσχέσεις τους (υπονομευμένες πάντως από την υπόρρητη αποδοχή του μνημονίου ως μονόδρομου -και της πολιτικής φιλοσοφίας, aka νεοφιλελευθερισμός, που αυτό δηλοί- αλλά και η πολιτεία τους σε θέματα που τους έπεφτε λόγος, όπως τα πογκρόμ στα Εξάρχεια π.χ.) για ανθρώπινες πόλεις; Νομίζω ότι είναι προφανές ποιο είναι το μείζον.

---

Στις περσινές βουλευτικές εκλογές τα δύο κόμματα εξουσίας αναμετρήθηκαν με δυο διαφορετικές υποσχέσεις και βάσει αυτών οι πολίτες νομιμοποίησαν τη μία υπόσχεση εις βάρος της άλλης. Η ΝΔ είπε ότι τα πράγματα είναι σκούρα και πρέπει να περάσουμε δύσκολα, το ΠΑΣΟΚ είπε ότι τα λεφτά υπάρχουν, ότι το χρήμα πρέπει να διοχετευθεί στην οικονομία και την ανάπτυξη. Η ΝΔ πρότεινε σκούρο γκρι, το ΠΑΣΟΚ πρότεινε το λευκό που ξεχωρίζει. Λίγους μήνες μετά το ΠΑΣΟΚ άρχισε να εφαρμόζει πίσσα μαύρο. Χωρίς να μπαίνει κανείς τώρα στην κουβέντα του εάν αναγκάστηκε και του γιατί αναγκάστηκε να εφαρμόζει το πίσσα μαύρο, το γεγονός παραμένει ότι τέτοια ριζική διάσταση προεκλογικής πρότασης με κυβερνητική πράξη είναι αφενός πρωτοφανής (τουλάχιστον μεταπολιτευτικά) και αφετέρου αγγίζει τα όρια και το νόημα της ίδιας της δημοκρατίας. Υπάρχουν βέβαια πολλοί που ισχυρίζονται ότι άπαξ και μια κυβέρνηση εκλεγεί δημοκρατικά, μετά μπορεί να κάνει ό,τι μα ό,τι μα ό,τι θέλει, ακόμη και τα εντελώς μα εντελώς μα εντελώς αντίθετα από εκείνα που πρέσβευε, χωρίς να τίθεται ζήτημα δημοκρατικής της νομιμοποίησης. Προσωπικά δεν τη δέχομαι αυτή την άποψη, που τη θεωρώ και φορμαλιστική και επικίνδυνη.

Ωστόσο, δημοκρατία δεν είναι το πολίτευμα που ο λαός ψηφίζει μια φορά στα τέσσερα χρόνια. Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που ο λαός μπορεί ανά πάσα ώρα και άνα πάσα στιγμή να εκφράζει την αντίθεσή του με την πορεία που παίρνει η εκλεγμένη του κυβέρνηση. Οπότε εάν ο λαός θεωρούσε πως αυτή η αντιδιαμετρική αλλαγή στάσης της κυβέρνησης της στερεί πλέον τη νομιμοποίησή της θα έπρεπε να το είχε δείξει λίγο πιο ξεκάθαρα τους τελευταίους μήνες. Εδώ μπορώ να δεχθώ πως έχουν βάση μια σειρά από ενστάσεις: μα η μιντιακή πλύση εγκεφάλου περί μονοδρόμου του μνημονίου, μα η μιντιακή καταδίκη κάθε μορφής απεργίας και διαδήλωσης, μα το κερασάκι της κρατικής καταστολής, μα οι νεκροί της Μαρφίν την κατάλληλη ώρα, την μέρα δηλαδή που πράγματι υπήρξε μια μαζικότατη εκδήλωση λαϊκής αντίδρασης. Ωστόσο, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει με απόλυτη σιγουριά πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα, το πιθανότερο είναι πως οι διαδηλώσεις πάλι με το πέρασμα του χρόνου θα εκφυλίζονταν και πως ο κόσμος πάλι θα επέστρεφε σπίτι του. Και επίσης πέραν από τις στο δρόμο διαδηλώσεις, μήπως στο διαδίκτυο παρατηρείται ένα πάνδημο αίτημα να φύγει η κυβέρνηση; Μήπως στις δημοσκοπήσεις -όσο ελεγχόμενες και αμφίβολης εγκυρότητας και αν είναι- καταγράφεται κάτι παρόμοιο; Μπα.

Φοβούμενη τα ακόμη χειρότερα ή εξαντλώντας τις τελευταίες της εφεδρείες η ελληνική κοινωνία φαίνεται να έχει μετατρέψει τη δημοκρατική νομιμοποίηση της σε ένα είδος δημοκρατικής ανοχής: ναι, σε έφερα στην εξουσία, ναι, την υφάρπαξες υποσχόμενος άσπρο, αλλά τώρα ενώπιον του μαύρου δεν επιζητώ να σηκωθείς να φύγεις, γιατί πολύ απλά δεν βλέπω από πουθενά αλλού φως, δεν πιστεύω πια πως οι εκλογές θα μπορούσαν να αλλάξουν τόσα πολλά, αφού το χωνέψαμε πως δεν αποφασίζουν οι κυβερνήσεις αλλά οι αγορές. Οπότε κυβέρνα εσύ, μην με βάζεις τώρα σε άλλες σκοτούρες. Η όποια αντοχή του ΠΑΣΟΚ δεν συνιστά επιδοκιμασία προς το ίδιο, αλλά μάλλον σηματοδοτεί μια βαθιά δημοκρατική απογοήτευση και απαξίωση της ίδιας της δημοκρατικής διαδικασίας.

Μα στις δημοτικές εκλογές δεν έρχεται ο λαός για πρώτη φορά μετά το μνημόνιο στην κάλπη; Μα θεωρητικά αυτή δεν είναι η κορυφαία ευκαιρία για μια ηχηρότατη σφαλιάρα στο ΠΑΣΟΚ που θα σηματοδοτούσε μια στάση, μια αποδοκιμασία, ένα όχι; Μα αν η προπαγάνδα δεν μπορεί να ενοχοποιήσει μετά τις διαδηλώσεις και τις απεργίες και την ίδια την εκλογική απόφαση, το μόνο που της απομένει δεν είναι να την ενοχοποιήσει προτάσσοντας κριτήρια αυτοδιοικητικά, κριτήρια καταλληλότητας προσώπων; Μα τελικά στο τέλος της ημέρας οι χάρτες της ημέρας πάλι πράσινοι δεν θα βαφτούν αν επικρατήσει ο Καμίνης ή ο Μπουτάρης; Μα τελικά αν υπάρξει αλλαγή μετά από 25 χρόνια στην Αθήνα και την Θεσσαλονίκη δεν θα προβληθεί σαν μέγας θρίαμβος και δεν θα ερμηνευθεί κατ΄αποτέλεσμα σαν σφάξε με πασά μου, να αγιάσω κι άλλο, κι άλλο, κι άλλο; Σύμφωνοι.

Οπότε που διαφωνώ; Στο ότι τελικά σε κάθε Δήμο και σε κάθε Περιφέρεια θα προτιμούσα να ψηφιστεί (αν όχι στον πρώτο, τουλάχιστον στον δεύτερο γύρο) εκείνος που ο καθένας θεωρεί πιο άξιο: όχι επειδή πιστεύω πως η «μεγάλη εικόνα» είναι ήσσονος σημασίας, αλλά επειδή τελικά μου φαίνεται σαν το πιο σωστό, το πιο απασιόδοξα σε σχέση με την περιρρέουσα πολιτική ατμόσφαιρα για την μεγάλη εικόνα σωστό, το πιο απτά σωστό.