Κατασκευαστής Λαβυρίνθων
«Ποιό είναι το πιο προσαρμοστικό παράσιτο; Η ιδέα. Από τη στιγμή που μια ιδέα εισβάλλει στο νου είναι σχεδόν αδύνατο να ξεριζωθεί. Μια ιδέα που έχει πλήρως διαμορφωθεί και που έχει γίνει πλήρως κατανοητή θα μείνει κολλημένη κάπου στο μυαλό». Λόγια θέρμης και πάθους στην αρχή του «Ιnception» από το στόμα του Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Η ιδέα ου «Ιnception» κλωθογύριζε για πολλά χρόνια στο μυαλό του Κρίστοφερ Νόλαν, μέχρι που η τεχνολογία αφενός και η κατακόρυφη άνοδός της μετοχής του στο Χόλιγουντ μετά τον «Σκοτεινό Ιππότη» αφετέρου του έδωσαν τη δυνατότητα να την αναπτύξει σε αυτήν την υπερπαραγωγή των 160 εκατομμυρίων δολαρίων και να παραδώσει μια ταινία μεγάλου μεγέθους, μεγάλης φιλοδοξίας, μεγάλων απαιτήσεων, μεγάλων προσδοκιών πριν την δεις, σε μια ταινία μερικών αναμφίβολα μεγάλων σκηνών όταν την βλέπεις: της σκηνής π.χ. που ο Ντι Κάπριο και η Έλεν Πέιτζ παίρνουν μια γειτονιά του Παρισιού και την πλάθουν σαν πλαστελίνη. Αυτό είναι δημιουργία, αυτό είναι μια διαφορετική χρήση των εφέ, μια χρήση που αντί να καταστρέφει για πολλοστή φορά ένα αστικό τοπίο αποφασίζει να το μεταπλάσει, να παίξει μαζί του, να ξεπεράσει τους φραγμούς που βάζουν οι φυσικοί νόμοι και να αναδείξει την αρχιτεκτονική της πόλης κοιτώντας την αλλιώς, κοιτώντας την σαν όνειρο.
Ο Ντι Κάπριο και η ομάδα του είναι κλέφτες μυστικών που κρύβονται στο υποσυνείδητο. Κι αφού αυτό παίρνει το πάνω χέρι στα όνειρα, κι αυτοί στα όνειρα βουτάνε για να τα κλέψουν. Αλλά αυτή τη φορά τους γίνεται πρόταση για ένα πολύ πιο δύσκολο εγχείρημα. Μπορούν να μπουν σε ένα όνειρο όχι για να κλέψουν κάτι που προϋπάρχει στο υποσυνείδητο του θύματος, αλλά για να του φυτέψουν μια ιδέα, να ξεκινήσουν μια ιδέα ως σπόρο, αφήνοντας στη συνέχεια το θύμα να την αναπτύξει μόνο του ως δική του, θεωρώντας πως εκείνο την γέννησε εξ αρχής; Αδύνατον, λέει ο βοηθός του. Δυνατόν, λέει ο Ντι Κάπριο. Το έχει ξανακάνει. Και κατά κάποιο τρόπο το έχει ξανακάνει και ο ίδιος ο Νόλαν, αφού στο «Μemento» του κάτι αντίστοιχο συμβαίνει: ο πρωταγωνιστής χρησιμοποιεί την απώλεια μνήμης του προκειμένου να ξεγελάσει τον ίδιο του τον εαυτό, ώστε να πάρει μια απόφαση που θα είναι και δεν θα είναι δική του. Τρόπον τινά το «Ιnception» είναι μια συνισταμένη των εκτός των δύο Μπάτμαν ταινιών του Νόλαν, που πάντα γοητευόταν από οριακές καταστάσεις του νου: Η θολούρα της πολυήμερης αυπνία του «Insomnia», το θυμάμαι μόνο για λίγα λεπτά που βρίσκομαι και ποιοί είναι οι άλλοι γύρω μου του «Μemento», το αέναο παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης του «Prestige», δίνουν εδώ τη θέση τους σε ένα παιχνίδι μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου.
Ο Νόλαν πάνω απʼ όλα αρέσκεται να κατασκευάζει λαβυρίνθους: η αρχική ιδέα που εισβάλλει στο μυαλό του δεν θα ξεριζωθεί, θα αρχίσει να την διαμορφώνει σε πλοκή, θα αρχίζει να χτίζει κόλπα με την αφήγηση και το το χρόνο, θα αρχίσει να στήνει το όλο παιχνίδι της χειραγώγησης των ηρώων του μεταξύ τους και της χειραγώγησης των θεατών από εκείνον. Το κάνει αριστοτεχνικά, μόνο που συνήθως παγιδεύεται και ο ίδιος από αυτή την ομορφιά των μαιάνδρων και των διακλαδώσεων των λαβυρίνθων που κατασκευάζει, αφήνοντας στην άκρη τον ανθρώπινο παράγοντα και δίνοντας την εντύπωση πως δεν νοιάζεται αληθινά για τους ήρωές του. Είναι τόσο πρόσφατο το «Shutter Island» που η σύγκριση γίνεται σχεδόν από μόνη της. Μολονότι οι πρωταγωνιστές και των δύο ταινιών στοιχειώνονται από οικογενειακές τραγωδίες, ο Ντι Κάπριο του «Ιnception» φαίνεται πολύ λιγότερο πειστικός και σάρκινος από τον Ντι Κάπριο του «Shutter Island». Ο Ντι Κάπριο του Σκορσέζε είναι ένας τραγικός ήρωας, την ώρα που ο Ντι Κάπριο του Νόλαν μοιάζει περισσότερο με το πιο λαμπερό εργαλείο της πλοκής.
Οπότε εκείνο που τελικά απουσιάζει από μια ταινία με πολλές εκρηκτικές ιδέες, με πολλές καθηλωτικές εικόνες, με ένα ρυθμό ασύλληπτα συγχρονισμένο, από μια ταινία που δεν διστάζει να βάλει τα δυσκολότερα στοιχήματα με τον εαυτό της και που ασφαλώς θα μείνει σημείο αναφοράς για το σινεμά επιστημονικής φαντασίας, είναι η συγκίνηση. Σε όλη την ταινία ο Ντι Κάπριο θέλει να ξαναβρεί τα παιδιά του. Μένεις ωστόσο με την αίσθηση ότι δίπλα στα ηθελημένα μακ γκάφιν της ταινίας (την βιομηχανική κατασκοπεία μεταξύ του Κεν Γουατανάμπε και των ανταγωνιστών του), είναι και η λαχτάρα για τα παιδιά που μετατρέπεται από κινητήριος συναισθηματικός μοχλός σε αθέλητο μακ γκάφιν. Μένεις δηλαδή με την αίσθηση ότι είτε τελικά κατορθώσει να ξαναδεί τα πρόσωπά τους είτε όχι δεν κάνει και τόση διαφορά.
Το ομολογεί και ο ίδιος ο Ντι Κάπριο στην Κοτιγιάρ: δεν είσαι παρά μια ιδέα μου. Δεν μπορώ να σε φανταστώ σε όλη σου την πολυπλοκότητα, την τελειότητα και τις ατέλειές σου. Οι ιδέες που ο Νόλαν τόσο αγαπά γίνονται σκιές μόνο μπροστά στον λαβύρινθο ενός ολοκληρωμένου ανθρώπου: ο άνθρωπος, ο κάθε άνθρωπος, με όλη του την τελειότητα και όλες του τις ατέλειες είναι ο πολυπλοκότερος λαβύρινθος απ΄όλους.
(Κείμενο γραμμένο για το ελculture)
posted by Old Boy @ 3:24 μ.μ.
26 comments
26 Comments:
όσο και να στίψεις το μυαλό σου έργο δεν θα το κάνεις. Αμερικανιά είναι....
Το κείμενο είναι ως συνήθως άριστο, η ταινία όχι. Μου δημιούργησες την επιθυμία να δω το νησί των καταραμένων όμως. Αυτό που λες στο κείμενο εκείνο για το "μυστικό" που δεν λέγεται στην προώθηση της ταινίας και τις επιπτώσεις του είναι, πώς να το πω, delectable. Μου άρεσε τρελά.
Α, το πιο πάνω είναι σχόλιό μου.
Αντώνης (Radical Desire)
Η εικόνα δείχνει μάλλον ότι η Ιδέα τελικά επικρατεί σε βάρος των υπόλοιπων που καταλήγουν αναίσθητοι(?)
Δεν έχει ούτε μια άσπρη τρίχα στο κεφάλι του ο κυρίαρχος, γαμώτο...
Έχω κανα μισάωρο που την είδα! Απίστευτη ταινία, θέλει καλή παρέα για αλληλοβοήθεια στην κατανόησή της. Αναρωτιέμαι, σε σχέση με την παρατήρηση του oldboy για τη σχετική έλλειψη ψυχολογικού βάθους, αν είναι δυνατόν να υπάρξει μια ταινία που μπορεί να συνδυάσει τόσο πλούσια πλοκή και εικόνες, με εξίσου σύνθετη ψυχογράφηση των ηρώων, ή αν θα μπορούσαμε να την αντέξουμε! Η κριτική ήταν ότι έπρεπε για να εμπλουτίσω τις σκέψεις μου για την ταινία, τώρα που την έχω ακόμα φρέσκια.
AΦ, νόμιζα ότι την είχες δει από τότε που ρώταγες πότε θα γράψω. Ακόμα καλύτερα που συγχρονιστήκαμε λοιπόν :) Πολύ ενδιαφέρουσα η ερώτησή σου. Μια πρόχειρη απάντησή που μπορώ να δώσω είναι ότι μάλλον το Ιnception επιδίωξε (όχι αποκλειστικά, αλλά πάντως ήταν μια από τις βασικές επιδιώξεις του) να είναι ο ορισμός του ψυχολογικού βάθους τόσο ως προς τον Ντι Κάπριο όσο και ως προς τον Σίλιαν Μέρφι (φτάνοντας να μας δείχνει με ποιές ψυχολογικές διεργασίες μπορεί να φυτευτεί μια απόφαση σε έναν εγκάφαλο). Η ένστασή μου είναι ότι εγκεφαλικοποίησε υπέρμετρα το όλο πράγμα, ότι γοητεύτηκε π.χ. τόσο από την «ιδέα» του ότι η Κοτιγιάρ στην ταινία είναι η ενοχή του Ντι Κάπριο που δεν μπόρεσε να μετατρέψει τη σχέση του ζευγαριού τους σε κάτι «αληθινό» σε κάτι που θα μας κάνει να γίνουμε συμμέτοχοι στον πόνο.
Τέλος αφού μιλάς για εμπλουτισμό των σκέψεων σου μπορείς να δεις με ξεκίνημα το λινκ των Μοvies for the Masses διάφορα άλλα πολύ ενδιαφέροντα λινκ.
http://mftm.blogspot.com/2010/08/inception-2010.html
http://www.davidbordwell.net/blog/?p=9692
http://www.smartfaqt.com/ViewQAPage.php?qaPageID=1
http://www.salon.com/entertainment/movies/film_salon/2010/07/19/inception_explainer/index.html
http://www.salon.com/entertainment/movies/2010/07/16/dream_movies_slide_show/index.html
http://www.google.com/search?q=inception+infographic
Aντώνη, σ΄ευχαριστώ πολύ. Εμένα το «Νησί» μου άρεσε πολύ. Για εσένα δεν παίρνω όρκο, αλλά φαντάζομαι πως θα το προτιμήσεις από το Ιnception.
Πάνο, διαφωνώ και για το Ιnception και δεν είμαι φίλος του όρου «αμερικανιά». Αλλά εν πάση περιπτώσει αφού τον χρησιμοποιείς μπορώ να πω ότι ίσως το Ιnception έχει μερικές ουσιώδεις ελλείψεις για να είναι αυτό που επιδίωξε (κάτι σαν αριστούργημα δηλαδή), αλλά για «αμερικανιά» είναι από τις καλύτερες του είδους.
O Bordwell είναι τεράστιος. Ελάχιστοι ξέρουν το σινεμά καλύτερα. Εξαιρετικό το λινκ, θενκς.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Περίμενα να τη δω πρώτα σε αίθουσα, και θεωρούσα για το λόγο αυτό ότι θα έγραφες την κριτική πριν τη δω, οπότε η ανυπομονησία μου βγήκε εκεί. Συμφωνώ για την εγκεφαλική-τεχνική προσέγγιση της ψυχοσύνθεσης των ηρώων, μπορεί και να καταδεικνύει και την σταδιακή αντικατάσταση της ψυχανάλυσης από την νευροφυσιολογία.
Ευχαριστώ πολύ για τα links.
Νομίζω πως η -κατ' εμέ- κορυφαία ατάκα της ταινίας (που με έκανε να ξεχάσω και το αναποδογυρισμένο Παρίσι και την πόλη της φαντασίας των Κομπ κ Μαλ) είναι το "Ι miss you but I don't trust you", ακριβώς ότι θα 'λεγες σε ένα ωραίο όνειρο αν το είχες μπροστά σου δηλαδή
Κ.Κ.Μ.
Το θεωρώ συνέχεια του Memmento. Ο Νόλαν "παίζει" και παρουσιάζει μια περιπέτεια- τάχα μου- ενώ, κατά την γνώμη μου, εκείνο που κάνει είναι, αφενός, να προβληματίζει με την παρουσίαση της ανθρώπινης σκέψης και της λογικής του "Νας" και αφετέρου να - υπόρρητα- να υποννοεί την χρησιμοποίηση μέσων και τεχνολογιών για την διαμόρφωση εικόνων, που χρησιμοποιούν οι "ισχυροί".
Θεωρώ ότι είμαστε οι "προβολές" στα "όνειρα" εκείνων που παίρνουν τις απόφάσεις.
Οι πρόσφατες παγκόσμιες εξελίξεις και οι δυσοίωνες προβλέψεις παρουσιάζουν μια υπνωτισμένη κοινωνία.
Υπάρχουμε, ας πούμε, ώστε κάποιοι άλλοι να μας χρησιμοποιούν για τα ίδια σχέδιά τους.
Ο Νόλαν, είναι κορυφαίος. Δεν είναι αμερικανιά, το έργο αλλά χρησιμοποιεί εξαιρετικά τον Ντι Κάπριο.
Πολύ καλό το νησί. Άλλο έργο, όμως.
Ο Νόλαν, στοχεύει πιο βαθιά.
Ο Νολαν ειναι αδιαμφισβητητα ενας οραματιστης,ενας ανθρωπος με σπανιο ταλεντο,ενας μεγαλος καλλιτεχνης.
Η συγκεκριμενη ταινια ειναι ταινια του δημιουργου της,ειναι υπερφιλοδοξη κ οι υπερφιλοδοξες ταινιες εμενα μου αρεσουν,ακομα κ αν συνηθως αποτυχαινουν στον σκοπο τους,που ειναι να πουν τα παντα μεσα σε 2 ωρες.
Ετσι κ στο inception,πιστεω οτι δεν εκπληρωνεται τελικα ο σκοπος του σκηνοθετη.Μου αφησε την αισθηση οτι κατι του ελειψε για να γινει το υπεραριστουργημα.Δε ξερω τι,ισως δε ταυτιστηκα πολυ με το δραμα του ηρωα,ισως ηταν πιο "τεχνοκρατικο" χανωντας λιγο στο συναισθημα,ισως ηταν λιγο μπουκωμενο το σεναριo.
Μη παρερμηνευτω ομως,η ταινια ειναι παρα πολυ καλη.Τελεια απεικονιση των ονειρων,δε μπορω να φανταστω πως μπορουν να απεικονιστουν καλυτερα στο σινεμα.Ο Ντι Καπριο παιζει αρκετα καλα, οπως σε ολες τις τελευταιες του ταινιες.Πολυ καλο το αμφισημο τελος,αν κ τεινω στην εκδοχη πως δε παγιδευτηκε τελικα στη limbo,στο τεταρτο δηλαδη επιπεδο,,κ οτι τελικα βρηκε τα παιδια του.Μολονοτι αυτη η σβουρα δεν επεσε.
Παραλιγο η ταινια να επαιρνε το απολυτο 10 στα 10.Αυτα τα παραλιγο αριστουργηματα με τρελαινουν,οπως ας πουμε το fountain,αν κ στο fountain βαζω 10.Εδω θα βαλω ενα 8,5 στα 10.Μονο κ μονο για το σκηνοθετικο επιτευγμα κ για τη μεγαλοφυια του Νολαν,ισως αξιζει ακομα μεγαλυτερο βαθμο.
ΤΟ SHUTTER ISLAND ας πουμε το θεωρω λιγο καλυτερη ταινια.Αλλα κ εκει,8,5 θα εβαζα.Γιατι ηταν πιο "ευκολο"
Οσον αφορα το Ντι Καπριο.Μεγαλος ηθοποιος.
Αλλα με εξαιρεση τον γκιλμπερτ γκρεηπ,δεν εχω ξετρελαθει με καποια ερμηνεια του.
πχ ο Μπραντ Πητ μας εχει δωσει ερμηνειαρα στους 12 ΠΙΘΗΚΟΥΣ,κ στο fight club,
o Norton μας εχει δωσει κ αυτος fight club,american history x,primal fear
o bale,american psycho,machinist
o λετζερ τον Τζοκερ,ακομα κ ο Κεητζ ειχε ενα leaving las vegas.
Aντιστοιχη ερμηνεια ο ΝτιΚαπριο δε μας εχει δωσει ακομα
το inception,προσπαθει να απευθυνθει κ σε ενα κοινο διαφορετικο απο αυτο που συρρεει συνηθως στα χολυγουντιανα μπλοκμπαστερ.
Αποσκοπει να πεισει τον θεατη οτι,οποιαδηποτε πραγματικοτητα ειναι απειρως προτιμοτερη,απο εναν ονειρικο κοσμο.
Στον ονειρικο κοσμο,η αγαπη του Κομπ κ της γυναικας του,κατεληξε σε κατι αρωστημενο.Ηθικολογει ασυστολα η ταινια,φωναζει να μην ειμαστε αχαριστοι κ να μην αναλωνουμε τοσο πολυ την Αγαπη,να μην αναλωνουμε ο ενας τον αλλον,θελει αποσταση η αγαπη.Και μετρο.
Η ιδια η limbo ειναι ενας χωρος οπου "κανεις δε πρεπει να ειναι" πουθενα στη ταινια,δε προκυπτει οτι ειναι ενα μερος οπου ολοι πρεπει να βρισκομαστε.Εαν η limbo eιναι η φαντασιωση του εξαρτημενου,ο Νολαν φωναζει σε ολη τη ταινια,"ΜΑΚΡΥΑ ΠΑΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗ LIMBO!ΜΑΚΡΥΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΤΕΧΝΗΤΟΥΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΝΣΕ ΚΟΛΑΣΕΙΣ"
Ο Νολαν ειναι ενας σκηνοθετης που αρεσκεται να περναει στις ταινες του συντηρητικα μηνυματα,σχεδον ρεπουμπλικανικα.Οπως κ στο dark knight,οπου ο λαος δε κρινεται αξιος να ακουσει την αληθεια,αλλα επειδη χρειαζεται εναν ηρωα,πρεπει να τον παραμυθιασουμε κ να τον χειραγωγησουμε,αποκρυπτοντας του την αληθεια για τον Χαρβευ Ντεντ,
ετσι κ εδω,στο inception.Περναει ενα εξισου συντηρητικο μηνυμα.
Εγκαταλειψτε καθε ιδεα περι ανευρεσεως του απολεσθεντος παραδεισου,με το ταιρι σας.Υστερα απο τη Πτωση,κανεις δε δικαιουται να αναζητησει τον κοσμο των Πρωτοπλαστων,οπου ο Αδαμ κ η Ευα,ηταν ευτυχισμενοι μαζι,διχως τιποτα αλλο αναμεσα τους.
"ΘΝΗΤΟΙ,ΚΑΘΙΣΤΕ ΣΤΑ ΑΥΓΑ ΣΑΣ Κ ΑΦΗΣΤΕ ΤΟΥΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥΣ Κ ΤΑ ΙΔΕΑΤΑ"
Ετσι τουλαχιστον,το ειδα εγω!
celin καλώς ήρθες,
Ξεκουράστηκες υποθέτω, γιατί γύρισες
ορεξάτος και βάζεις πολλά θέματα μαζί.
Κάτι ακόμα, old boy: Εφόσον (πολύ σωστά) πριμοδοτείς την συνάμα αφηγηματολογική και συμβολική σημασία του "κτίζειν λαβυρίνθους" για την ταινία του Νόλαν, ίσως θα έπρεπε να προτάξουμε και ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των λαβυρίνθων: δεν έχουν περιεχόμενο, μόνο μορφή. Είτε δεν έχουν κέντρο, είτε δηγούν σε ένα κενό κέντρο που δεν περιέχει τίποτε. Αυτό που φτάχνει τον λαβύρινθο δεν είναι αυτό που εγκλείει σαν μυστικό, αλλά το μέσο εγκλεισμού, ο τοίχος. Πρόκειται δηλαδή για το κατεξοχήν σύμβολο του μορφολογικού φετιχισμού, της μανίας με το τεχνικό μέσο ως μέσου εγκλεισμού και παγίδευσης. Και αυτή νομίζω πως είναι μια πολύ καλή αλληγορία για το τι συμβαίνει τόσο στον ίδιο τον φετιχιστή της τεχνικής και της φόρμας Νόλαν ως σκηνοθέτη όσο και στους κενούς περιεχομένου χαρακτήρες του.
Γεια σου Σωτηρη!
Σε ευχαριστω για το καλωσορισμα αλλα δεν ελειπα πουθενα,εδω ημουν,δε πηγα ουτε μια μερα διακοπες.Αν δεις στο μπλογκ μου,καθε 2 μερες,ειχα κ νεα αναρτηση!
Σύμφωνω πως το κείμενό σου είναι πολύ πιο πέρα από την ταινία, η οποία στο πηλίκον βγάζει κάτι παραπάνω από μηδέν. Για να μην τα πολυλογώ, πέρνα να χαζέψεις και το δικό μου σχόλιο αν θες:
http://littlenightmusic.blogspot.com/2010/08/deception.html
Celin, δεν νομίζω ότι το έργο έχει τις ιδεολογικές προθέσεις που του καταλογίζεις, αλλά όπως και να ΄χει ενδιαφέρουσα η παρατήρηση σου. Μιλώντας για τη σβούρα (κι ελπίζω να μη διαβάζει κανείς που δεν έχει δει την ταινία) δεν θυμάμαι που διάβασα μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδοχή: ότι περισσότερο σημασία από το αν πέφτει ή όχι, έχει ότι ο Ντι Κάπριο την παρατάει και δεν ενδιαφέρεται να δει αν ονειρεύεται ή είναι ξύπνιος. Ιδωμένη έτσι η επιλογή του αποκτά πράγματι ένα κάποιο βάθος, αφού αν πάρουμε την εκδοχή ότι σημασία έχει μόνο το αν η σβούρα πέφτει ή όχι, τότε το τέλος είναι αναντίστοιχα φτηνό και εύκολο με το χτίσιμο και την φιλοδοξία όλης της ταινίας.
Aντώνη, τα είπες όλα νομίζω μέσα σε λίγες λέξεις. Ή αν όχι κενού περιεχομένου, αποκλειστικά εγκεφαλικού περιεχομένου χαρακτήρες. Όπως λέει κι ο ΑΦ ίσως έχουμε να κάνουμε με την σταδιακή αντικατάσταση της ψυχανάλυσης από την νευροφυσιολογία.
Για να πω μια εξυπνάδα ακόμα πάντως, αν ο Λακάν λέει πως το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν γλώσσα, ο Νόλαν λέει πως είναι δομημένο σαν σκηνικο ταινίας καταδίωξης με πιστολίδια ;)
Costinho, εξαιρετικό το ποστ σου, όσο και αν διαφωνώ σε αρκετά. Νομίζω πως η σύγκριση του Λιντς με το Νόλαν είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, αλλά όχι για να πούμε πως κάνουν το ίδιο πράγμα. Ότι μερικές ταινίες του Λιντς δεν βγάζουν νόημα είναι επιλογή του Λιντς και οπότε εκείνο που πρέπει να συζητηθεί είναι η επιλογή του. Θεωρώ ότι ο Νόλαν θέλει όλα να βγάζουν νόημα, αλλά για να βρεις το νόημα να πρέπει να ψάξεις και ξαναψάξεις. Οπότε αν όντως μια ταινία του Νόλαν δεν βγάζει νόημα είναι μια αποτυχημένη ταινία. Αλλά ο Λιντς φτιάχνει ταινίες που είναι σαν όνειρα και για αυτό εσκεμμένα (σε όσες από αυτές το κάνει εν πάση περιπτώσει) δίνει την αίσθηση του ονείρου λέγοντας αντίο στο νόημα με την στενή έννοια του όρου. Ο Νόλαν δεν πετυχαίνει να αποδώσει την αίσθηση του ονείρου, επειδή θέλει όλα να έχουν μια εξήγηση, έστω και αν η εξήγηση αυτή απαιτεί να βγεις από λαβυρίνθους για να τη βρεις. Συνολικά δηλαδή θεωρώ ότι η γοητεία που πουλάει ο Νόλαν δεν είναι του ακαταλαβίστικου, αλλά εκείνου που προξενεί γρίφους και συζητήσεις και αναλύσεις για να κατανοηθεί. Όλα αυτά βέβαια συνήθως όχι προς χάρην κάποιου αληθινού υπαρξιακού νοήματος, αλλά προς χάρην του παιχνιδιού της ίδιας της κατασκευής των λαβυρίνθων και της εξόδου από αυτούς, όπως λέει και ο Αντώνης πιο πάνω.
Κενοί περιεχομένου: κενοί πραγματικής ζωής, φιγούρες από χαρτόνι. Το υποσυνειδητό τους, ο χώρος, υποτίθεται, του πιο μύχιου και προσωπικού τους εαυτού, είναι είτε ένα εμπορικό μέσο (για όλους τους άλλους, που χρησιμοποιούν τα όνειρά τους για εμπορικούς στόχους και σκοπούς και δεν ονειρεύονται τίποτε που η ταινία να δείχνει ότι έχει προσωπική σημασία για αυτούς), ή ένα θλιβερό οικογενειακό ανσάμπλ από μελοδραματικά κλισέ (για τον Κομπ).
Με λίγα λόγια: There is nothing there. Ίσως γράψω πιο εκτεταμένα για την ταινία ως παράδειγμα αυτού που οι ρώσοι φορμαλιστές έλεγαν "motivation of the device".
Δεκτό. Ειδικά η τελευταία πρόταση που ξεκαθαρίζει κατά πολύ το αξιακό επίπεδο της ταινίας.
Παρ'όλα αυτά, δεν ήθελα να σταθώ στην ακαταλαβίστικη μανιέρα του Νόλαν -αυτό έτσι κι αλλιώς ήταν η αφορμή για το ποστ μου. Αυτό που μου τη δίνει πάνω απ'όλα είναι η εκλογίκευση του ονειρικού κόσμου, η διαίρεσή του σε νόμους και κανόνες, η προσάρτησή του στον πραγματικό κόσμο, τον ξυπνητό. Ήθελα πάντα να πιστεύω πως τα όνειρα (ως έννοια, αλλά και ως πραγματική-υπαρκτή κατάσταση) είναι το τελευταίο καταφύγιο και όχι άλλη μια δίοδος για ρεμούλα, σπέκουλα, ίντριγκα και γενικά όλες τις κατακτήσεις του σύγχρονου ανθρώπου και -εν πολλοίς- του Αμερικάνου. Πέρα από την όποια κουβέντα κάνουμε πάνω σε σεναριακή ή σκηνοθετική βάση, μένει πάντα ανοιχτό και ένα άλλο θέμα, κατ'εμέ το μεγαλύτερο αν μιλάμε για τέχνη: τι προτείνεις τελικά. Όχι εσύ. Ο Νόλαν.
Κάπως αναλυτικότερα τα έχω εξηγήσει και στα comments του ποστ μου.
Προσπαθωντας να συγκρατηθω για να μην υφανω ενα ακομα King and Queen Size σεντονι, λιγα σχολια
-Εγω φανταστηκα το Νολαν να απανταει στην ενσταση μου "Μα τοση και τοσο συμβατικη δραση δεν ταιριαζει με τις βασικες ιδεες της ταινιας, δε μου επιτρεπει καν να καλοκαταλαβω αν υπαρχουν στ'αληθεια ιδεες αξιες λογου η ενος ειδους αναδιαταξη στοιχειων" λεγοντας "Η δραση ειναι το εκδοχο για να περασουν οι ιδεες, μεσα στο ονειρο που ειναι η ταινια, σε παρα-πολυ-κοσμο που ονειρευεται στο σκοταδι με ανοιχτα τα ματια. Εσυ να πιστεψεις οτι υπαρχουν και αξιζουν".
(Συγγνωμη Mr Nolan, δε φτανει που σε βαζω να μου απαντας, απαντας και με το στυλ μου...)
-Επεμενα να βλεπω τα παντα ως σχολια στη φυση του μεσου (το παραπανω -οτι η ταινια ειναι inception στο μυαλο του θεατη), στα κλισε του (πολλοι διαλογοι ειναι εντελως προκατ, οι χαρακτηρες συνοψιζονται ευκολα σε ενα χαρακτηριστικο, υπαρχουν πολλες εξυπναδιτσες την ωρα που οι ηρωες ξεπαστρευουν τον κοσμο ολο) στο σεναριο (τα επιπεδα του ονειρου ειναι σκηνες στις οποιες μενουν σταδιακα οι δευτερευοντες χαρακτηρες για να μεινει το ζευγαρι μονο στο τελος κλπ)
-Με διασκεδασε πολυ η φραση (περιπου) "Εισαι η σκια της γυναικας που αγαπησα". Αυτο λενε αυτοι που χωριζουν οταν τολμησουν να το πουν ολοκληρο κι οχι με περιστροφες - εδω χρειαστηκε ολοκληρο υπερθεαμα...
Συνολικα, μαλλον ειχα υπερβολικα πολλα αντισωματα στην ταινια (κι αυτη η μεταφορα ΕΙΝΑΙ προιον inception). Και μιλωντας για υπερφιλοδοξες ταινιες οπου η πραγματικοτητα και η φαντασια συγχεονται, θυμομουν το Synecdoche, NY. Εννοειται απο τα συμφραζομενα οτι εκεινη με αγγιξε στ'αληθεια (με ταρακουνησε μπορω να πω), ειναι ομως προφανες οτι εφτασε σε ασυγκριτως λιγοτερο κοσμο (επειδη ηταν δυσκοιλια η επειδη ηταν πιο απαιτητικη, ο καθενας εχει γνωμη επ'αυτου).
Again - συγχυση...dudu=Μεγαλος Βεζυρης...
Mεγάλε Βεζύρη - σιγά μην σε αποκαλέσω Dudu ;) - νομίζω ότι από την αρχή η υπερφιλοδοξία της Συνεκδοχής ήταν καθαρά καλλιτεχνική, ενώ η υπερφιλοδοξία του Ιnception ήταν διπλή: να αποτελέσει ένα μπλοκμπάστερ που έχει καρδιά μεγάλης ταινίας. Προσωπικά η σκέψη μου πήγε στο «Μυαλό του Τζόν Μάλκοβιτς» και στην «Αιώνια Λιακάδα», αφού ο Κάουφμαν ειδικεύεται σε κυνηγητά μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο ;) Α, και το απαραίτητο λινκ, για να μη στάξει η ουρά του γαϊδάρου: http://old-boy.blogspot.com/2009/05/blog-post_04.html
Δημοσίευση σχολίου
<< Home