Fair Play in an Unfair Life

Υπάρχουν δυο τρόποι για να δει κανείς το χέρι του Ανρί. Ο πρώτος είναι ο απαισιόδοξος: ακόμη και σε τέτοιας σημασίας αγώνες μπορεί το αποτέλεσμα να καθοριστεί από τόσο κραυγαλέες παραβάσεις. Χωρίς να ισχυρίζομαι ότι είναι αβάσιμος προτιμώ τον δεύτερο. Προτιμώ δηλαδή να εκπλαγώ θετικά από την ένταση της κατακραυγής που προκλήθηκε. Προτιμώ να θεωρήσω ενθαρρυντικό ότι σκανδάλισε τόσο πολύ κι ότι δεν θεωρήθηκε «μέρος του παιχνιδιού». Μέσα από την αντίδραση στο χέρι προτιμώ να δω το ποδόσφαιρο ως ένα χώρο που διατηρεί ακόμα στη συνείδηση του κόσμου ένα υψηλό ηθικό στάνταρ. Σαν να θέλουμε απεγνωσμένα αυτός ο χώρος να μείνει καθαρός και να αγανακτούμε κάθε φορά που υπάρχει φανερή αδικία, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει ως θύμα τον θεωρητικά πιο αδύναμο. Η ζωή δεν είναι δίκαια, ας είναι τουλάχιστον -όσο γίνεται- το ποδόσφαιρο. Ό,τι κι αν λέει το νόμιμο (η FIFA που βάσει κανονισμών δεν επαναλαμβάνει το παιχνίδι) το ηθικό σκέλος ήταν, είναι και θα παραμείνει μελανότατο. Για πάντα. Μακάρι όλες οι αδικίες στη ζωή να έμοιαζαν στο χέρι του Ανρί: να ήταν αναμφισβήτητες - να μην μπορούσαν να καλυφθούν - να έμεναν στη μνήμη - να τις συνόδευε τόσο έντονη απαξίωση.

Το ποδόσφαιρο έχει δείξει λοιπόν στην πορεία του χρόνου ότι μπορεί να αντέξει την αδικία (αφού ακόμη και όταν την ανέχονται τα θεσμικά όργανα, την ξερνάει η συνείδηση του κόσμου και την απορρίπτει ως αταίριαστη). Είναι όμως εντελώς αμφίβολο πόσο θα μπορέσει να αντέξει την υποψία. Αν τα σκάνδαλα με τα στημένα ματς αρχίσουν να πληθαίνουν, μετά δεν χρειάζονται πολλά. Και πάνω από όλα δεν χρειάζεται κανενός είδους βεβαιότητα ή δικαστικές αποδείξεις. Το δηλητήριο λέγεται υποψία και αν αρχίσει να εξαπλώνεται στο μυαλό των φιλάθλων, τότε η μόλυνση μπορεί να αποδειχθεί μη αναστρέψιμη και θανατηφόρα. Αρκεί να πάψεις να αντιμετωπίζεις τα λάθη των ποδοσφαιριστών σαν λάθη και τις εκπλήξεις σαν εκπλήξεις. Αν χάσεις την ικανότητα να βλέπεις το απρόσμενο αποτέλεσμα σαν κάτι όμορφο και αρχίσει να σου μυρίζει, το ποδόσφαιρο θα πεθάνει. Και είναι λάθος να θεωρούμε ότι τα αθλήματα είναι αθάνατα: κι ο Στίβος κάποτε ζούσε και βασίλευε μέχρι που τον σκότωσε με παρόμοιο τρόπο το ντόπινγκ. Ωστόσο τα μεγέθη είναι διαφορετικά και διαφορετικές θα είναι και οι συνέπειες. Είτε το έχει συνειδητοποιήσει είτε όχι, η ανθρωπότητα στηρίζει μεγάλο μέρος της συνολικής ψυχικής της υγείας στην πίστη της στο ποδόσφαιρο, στο ποδόσφαιρο ως καταφύγιο. Αν αυτή η πίστη κλονιστεί, θα συμπαρασύρει μαζί της πολλά άλλα.

Μέχρι όμως να έρθει η μέρα της καταστροφής ας επιστρέψουμε στο χέρι του Ανρί. Αν έπρεπε να κρίνω με βάση αυτή καθαυτή τη φάση, θα θεωρούσα κατάφωρα άδικο να στιγματίζεται τόσο αρνητικά, για τρεις λόγους: 1) μπορεί πράγματι να σταμάτησε και να έστρωσε την μπάλα ενστικτωδώς, 2) σε κάθε περίπτωση δεν νομίζω ότι ηθικά έκανε κάτι ριζικά διαφορετικό από ό,τι συμβαίνει σε κάθε παιχνίδι, από ποδοσφαιριστές που βουτάνε για να κερδίσουν πέναλτι ή φάουλ, που προσποιούνται τους τραυματίες για να κερδίσουν χρόνο, που σφαδάζουν μόλις ο αντίπαλος τους χαϊδέψει στο πρόσωπο για να κερδίσουν την αποβολή του, απλώς ήταν η σπουδαιότητα του συγκεκριμένου αγώνα που τον έβαλε στο στόχαστρο και 3) το πιθανότερο είναι πως ο Βενγκέρ είχε δίκιο λέγοντας ότι άλλοι ήρωες του ποδοσφαίρου έχουν κλέψει δέκα φορές περισσότερο.

Από την άλλη, με αυτό που του συνέβη αποδίδεται ποιητική δικαιοσύνη: σαν να τιμωρείται για μια καριέρα γεμάτη σνομπισμό και αλαζονεία. Ο Ανρί έδινε την εντύπωση ότι έπαιζε ποδόσφαιρο με λευκά βελούδινα γάντια. Όταν είδε ότι τα πόδια του δεν αρκούν αναγκάστηκε να βάλει τα χέρια του. Ήταν ο τελευταίος που περίμενες να καταδεχθεί να λερωθεί, να λερώσει τα γάντια του και μαζί την υστεροφημία του. Όχι μόνο βρέθηκε στο ίδιο επίπεδο με τους κοινούς θνητούς, αλλά αναγκάστηκε να κλέψει για να τους κερδίσει. Νά γιατί το χέρι του Μαραντόνα ήταν τελικά τίμιο ως σύμφωνο με τον πρότερο και επόμενο βίο του, με την δική του αλήθεια, ενώ το χέρι του Ανρί και η μετέπειτα αντιφατική συμπεριφορά του διέρρηξαν την υπεράνω εικόνα που είχε χτίσει, δείχνοντάς ότι η αλήθειά του ήταν τελικά ψευδής.

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)