Θυμάσαι;

Μια φορά κι ένα καιρό που εξελλήνιζαν τα ξένα ονόματα, ο Φέρεντς Πούσκας θα γινόταν κάτι σαν Φερέντιος Πούσκας. Το Σαββατοκύριακο κρατήθηκε εις μνήμην του Φέρεντς, που πέθανε την Παρασκευή, ενός λεπτού σιγή σε γήπεδα της Ουγγαρίας, σε γήπεδα της Ισπανίας, σε γήπεδα της Ελλάδας, ίσως και σε γήπεδα άλλων χωρών. Ο Φέρεντς γεννήθηκε το 1927 και μεσουράνησε ως ποδοσφαιριστής πριν τον ερχομό της τηλεόρασης. Ο θρύλος του μεταφέρθηκε από γενιά σε γενιά με το στόμα, απ' όσους τον είδαν με τα μάτια τους μέσα στα γήπεδα. Μάρτυρας του μεγαλείου του δεν είναι ο φακός (αν και έχουν διασωθεί κινηματογραφημένα στιγμιότυπα αγώνων του), αλλά η προφορική παράδοση. Κάπως σαν έπος δηλαδή. 79 χρόνια μετά τη γέννησή του και μισό αιώνα μετά την ακμή του, εξήντα δευτερόλεπτα διεθνικής σιωπής πάνω απ' την Ευρώπη.

Ελπίζοντας να μην γίνομαι μακάβριος, όταν μετά από πολλές - πολλές δεκαετίες αποδημήσει εις Κύριον ο Χρήστος Φερεντίνος, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν θα τύχει ανάλογων τιμών.

Αν το βασίλειο του Φέρεντς ήταν προτηλεοπτικό, το βασίλειο του Φερεντίνου είναι τηλεοπτικό. Με μια σημαντική διαφορά όμως: ο Φέρεντς θα μεσουρανούσε ακόμη και αν υπήρχε τηλεόραση (γιατί ακριβώς η τηλεόραση αφομοιώνει και φέρνει στα μέτρα της τα πάντα πλην του αθλητισμού, γιατί στον αθλητισμό η τηλεοπτική κάμερα παραμένει το μέσο καταγραφής και δεν παίρνει τα αισθητικά ηνία), ενώ ο Φερεντίνος θα μπορούσε να μεσουρανήσει οπουδήποτε αλλού εκτός από την τηλεόραση; Ποιό είναι το job description για έναν παρουσιαστή τηλεπαιχνιδιών, ποιά τα απαιτούμενα προσόντα; Να είναι επικοινωνιακός, ευχάριστος, χιουμορίστας, ετοιμόλογος, μονίμως ευδιάθετος, φιλγκουντικός και θετικενεργίτης; Τι σόι παράξενη εξειδίκευση είναι αυτή; Υπάρχει επάγγελμα πιο κοντά στον όρο αεριτζής; Κι αν ναι, ποιό; Τι θα έκανε ο Χρήστος Φερεντίνος αν δεν υπήρχε τηλεόραση; Τι θα μείνει στη μνήμη από τον Χρήστο Φερεντίνο όταν πάψει να εμφανίζεται στην τηλεόραση; Τι απομένει από την Μαρία Αλιφέρη ή τον Γιώργο Πολυχρονίου όταν τα τηλεπαιχνίδια σταματούν; Υπάρχει μια εμφανής αναλογία ανάμεσα στην ποσότητα του τηλεοπτικού φωτός που πέφτει πάνω στον τηλεπαιχνιδιάρη τα χρόνια της επιτυχίας του και στην ποσότητα του αμνησιακού σκότους που τον καλύπτει μετά. Αν ο τηλεπαιχνιδιάρης ξεχνιέται είναι γιατί δεν υπάρχει οτιδήποτε να θυμηθείς από αυτόν. Όσα καπρίτσια κι αν κάνει, η μνήμη είναι πολυτελής λειτουργία του εγκεφάλου, χωρίς χώρο για ανθρώπους που γίνονται ένα με το πλατό, για ανθρώπους που είναι λειτουργικοί και τίποτε άλλο, για ανθρώπους που η λειτουργικότητά τους συνίσταται στο ότι επιτρέπουν στο εκάστοτε τηλεπαιχνίδι να εξελίσσεται χωρίς πραγματική ανθρώπινη παρουσία, όσο κι αν αυτή η ανθρώπινη διάσταση υποτίθεται ότι αποτελεί την δική τους πινελιά, το σήμα κατατεθέν τους. Υποδύονται τον ανθρώπινο παράγοντα στην εξίσωση ακριβώς για να διασφαλισθεί ότι τέτοιος παράγοντας δεν θα μεσολαβήσει, ακριβώς για να διασφαλισθεί ότι τον ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα θα τον παίξει ένας τηλεοπτικός παράγοντας. Ο τηλεπαιχνιδιάρης προσκομίζει ενώπιον του φακού το κορμί του, την επιφάνεια του κορμιού του, την επιφάνεια του εαυτού του, προσκομίζει την απουσία εαυτού προκειμένου να μην υπάρξει με την μεσολάβηση βάθους οποιαδήποτε εμπλοκή και βραχυκυκλώσουν οι κάμερες. Κι αν ο τηλεπαιχνιδιάρης είναι επιφάνεια, αδυνατώ να καταλάβω πώς ένας ηθοποιός, που εξ ορισμού υποτίθεται ότι είναι βάθος, μπορεί να συνδυάζει και τις δύο ιδιότητες. Δεν είμαι πουρίστας, δεν πιστεύω στα στεγανά στη ζωή, κατανοώ τις πάσης λογής νοθείες και αναμίξεις, δεν είμαι πουρίστας, αλλά ειδικά σ' αυτό το θέμα είμαι. Κι όσο κι αν μου άρεσε πολύ στο σινεμά το «FESTEN» κι όσο κι αν διαβάζω εξαιρετικές κριτικές για το θεατρικό, δεν θα πάω να το δω, γιατί αν ο Μαρκουλάκης θέλει να κονομάει και να λούζεται με τηλεοπτικό φως, προτιμώ να κρατήσω στο μυαλό μου το «FESTEN» με το ανόθευτο σκοτάδι που το γνώρισα.

Η προσωπική μνήμη για το Φέστεν, η παραδομένη συλλογική μνήμη για τον Φέρεντς, η μεγάλη φετινή τηλεοπτική επιτυχία του Φερεντίνου, αυτά που θυμόμαστε κι αυτά που θα ξεχάσουμε.