Υπόγεια

Αν σε ρωτούσαν να σκεφτείς και να απαριθμήσεις δέκα στοιχεία που έχουν συντελέσει στη διαμόρφωση του εαυτού σου, του να είσαι αυτός ή αυτή που είσαι σήμερα, το πιθανότερο είναι ότι θα σκεφτόσουν και θα απαριθμούσες μόνο «σοβαρά» γεγονότα: π.χ. το γεγονός ότι πήγες στο τάδε σχολείο και γνώρισες τον τάδε φίλο, το γεγονός ότι οι γονείς σου χώρισαν ή αντιθέτως δεν τσακώθηκαν ποτέ μπροστά σου, το γεγονός ότι μια σειρά συμπτώσεων οδήγησαν στο να συναντήσεις ένα βράδυ τη γυναίκα της ζωής σου και μητέρα σήμερα των παιδιών σου. Ανάμεσα στα δέκα, δύσκολα θα χωρούσες και κάτι εκ πρώτης όψεως δευτερεύον ή μη βαρυσήμαντο. Ποιός ξέρει γιατί· ίσως δεν θα πήγαινε το μυαλό σου, ίσως το μυαλό μας έχει μάθει να σκέφτεται με έναν ορισμένο τρόπο, αντιμετωπίζοντας τη ζωή βαρύγδουπα και δραματικά.

Βλέποντας ότι η τηλεόραση του Σκάι μεταγλωττίζει τα προγράμματά της, σκέφτομαι ότι έναν άλφα ρόλο στον σχηματισμό του μέσα παζλ μου έπαιξε το γεγονός ότι στην Ελλάδα -σε αντίθεση λ.χ. με την Ιταλία ή τη Γερμανία- οι ταινίες και τα σίριαλ προβάλλονταν υποτιτλισμένα και όχι μεταγλωττισμένα. Ναι, πιστεύω ότι το γεγονός πως μεγάλωσα βλέποντας υποτιτλισμένο σινεμά είναι ένα από τα δέκα στοιχεία που με έκαναν να είμαι αυτό που είμαι.

Είδες; Σου φαίνεται γελοίο και ασόβαρο. Άσε που στην Αφρική τα παιδάκια λιμοκτονούν.

Κι όμως, καλώς ή κακώς, τις ταινίες που αγαπώ τις κουβαλάω πάντα μέσα μου. Κι αυτό δεν είναι σχήμα λόγου ή μεταφορά· τις έχω μέσα μου τώρα που γράφω, θα τις φέρω μέσα μου σε λίγο στο μετρό και θα διασχίζουμε παρέα υπόγεια την πόλη.

Και είναι μεγάλη τύχη κι ευλογία ότι κατοικούν μέσα μου με τον φυσικό τους ήχο, είναι μεγάλη τύχη κι ευλογία ότι είδα και άκουσα τις ταινίες όπως γυρίστηκαν, χωρίς την μεσολάβηση του κονσερβαρισμένου στόμφου ντόπιων φωνών, οι οποίες μετατρέπουν το σινεμά σε κουκλοθέατρο και τον Τζιν Χάκμαν σε Μπάρμπα Μυτούση που ανοιγοκλείνει το στόμα του για να ακουστούν αυτές. Η επέμβαση στον ήχο μιας ταινίας, η στέρηση από τον ηθοποιό του βασικού υποκριτικού του εργαλείου και η υποκατάσταση του με το υποκριτικό εργαλείο ενός ασύγκριτα λιγότερο ταλαντούχου -και σε κάθε περίπτωση ενός άλλου- είναι ανεπίτρεπτη επέμβαση στην ψυχή και στο σώμα της ταινίας, στο ήθος της και την αισθητική της.

Ναι, μεγάλο μέρος της αισθητικής μου, άρα και μεγάλο μέρος της γενικότερης ματιάς μου και στάσης μου απέναντι στον κόσμο, έχει καθορισθεί από το γεγονός ότι στα αυτιά μου ακούω την κραυγή του Πατσίνο και το γέλιο του Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν, ακούω τον Πωλ Σκόφιλντ να φωνάζει στον γιο του «Υour name is mine» και τον Τζων Τορτούρο να απολογείται στον μεγαλοκαρχαρία του χόλιγουντ λέγοντας του παραιτημένα «Ι tried to show you something beautiful».