Tαινίες εποχής

Είδα χθες την ''Sylvia" -ταινία για τη ζωή της ποιήτριας Σύλβια Πλαθ η οποία διαδραματίζεται στα τέλη της δεκαετίας του '50 και τις αρχές του '60- με μιαν κρυφή ελπίδα ότι δεν θα πάσχει κι αυτή από τη "νόσο των ταινιών εποχής". Το λάθος ήταν καθαρά δικό μου βέβαια, επειδή ονειροβατώ και εξακολουθώ να τρέφω τέτοιες ελπίδες, αρνούμενος να δεχθώ την σκληρή πραγματικότητα που λέει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των έργων εποχής είναι φορέας της νόσου. Σύμφωνα με τα σχετικά λεξικά ο ορισμός της νόσου είναι πάνω - κάτω ο εξής: "Η άρνηση των σκηνοθετών ταινιών που διαδραματίζονται σε παλιότερα χρόνια να ενσωματώσουν στο έργο τις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις, εις το όνομα μιας κακώς νοούμενης αυθεντικής αναπαράστασης της περιόδου και των αληθινών συνθηκών ζωής των ηρώων".

Τρία τρανταχτά παραδείγματα από τη "Sylvia", τα οποία καταδεικνύουν ότι η νόσος οδηγεί σε λύσεις εξόχως παράλογες, αντιδραματουργικές και εις βάρος της φυσικής ροής και της αληθοφάνειας της πλοκής:

- Η ηρωίδα σε όλο το έργο επιμένει να γράφει σε γραφομηχανή, ωσάν να μην υπάρχουν κομπιούτερ και επεξεργαστές κειμένων. Αποτέλεσμα; Σκίζει διαρκώς χαρτιά, κάνει διαρκώς μουτζούρες, δεν έχει αρχείο των ποιημάτων της ώστε να μπορεί ανά πάσα στιγμή να τα δουλεύει κλπ κλπ. Τα αυτά ισχύουν και για τον επίσης ποιητή σύζυγό της. Εννοείται βέβαια ότι η χρησιμοποίηση γραφομηχανών όχι ως εκδήλωση της νόσου αλλά ως -και καλά- ποιητική επιλογή (για να ακούν τον καλπασμό των πλήκτρων στο χαρτί, να έχουν σωματική επαφή με το χαρτί και λοιπές αρλουμπολογίες) δεν πείθει ούτε τρίχρονο.

- Σε μια κρίσιμη φάση του έργου η Σύλβια υποπτεύεται ότι, ενώ ο άντρας της τρώει και πίνει στην κοινή ποιητική τους οικία, αλλού πάει και τον δίνει. Τηλεφωνεί λοιπόν στο BBC ψάχνοντας την δημοσιογράφο που είναι η πιθανή λήπτρια αυτού που δίνει ο σύζυγος. Αρχίζει και ρωτάει τις γραμματείς αν είναι εκεί η κυρία τάδε, τι ώρα έφυγε η κυρία τάδε, αν έφυγε μόνη της ή με έναν ποιητή, με αποτέλεσμα να εξευτελίζεται και να έρχεται σε εξαιρετικά δυσάρεστη θέση, ωσάν να μην έχει την οικονομική δυνατότητα ο χάζμπαντ να έχει ένα κινητό, έστω και παλιό, έστω και μπακατέλα.

- Προς το τέλος της ταινίας η Σύλβια χτυπά μαύρα μεσάνυχτα την πόρτα του γείτονά της για να του ζητήσει γραμματόσημο! Ο άνθρωπος φυσικά κοιμόταν και αγουροξυπνά. Έστω λοιπόν ότι η Σύλβια δεν χρησιμοποιούσε υπολογιστή για τα ποιήματα, ως στάση ζωής. Είναι δυνατόν να μην στέλνει και μέιλ ως στάση ζωής; Και εκεί θα το ανάγουμε στην μαγεία της παραδοσιακής αλληλογραφίας; Ας είμαστε στοιχειωδώς σοβαροί. Και σε αυτήν την περίπτωση το φιλμ στρουθοκαμηλίζει και φέρεται ωσάν να μην έχει ανακαλυφθεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

Δείξαμε λοιπόν αμέσως - αμέσως ότι η νόσος οδηγεί σε εντελώς παράλογες δραματουργικές λύσεις: Λογοτέχνες που δεν χρησιμοποιούν ένα βασικό εργαλείο για την εργασία τους, μια ζηλιάρα σύζυγος που επιτρέπει στον άντρα της να μην έχει κινητό και έτσι δεν μπορεί να τον ελέγχει και ξεφτιλίζεται σε εγνωσμένου κύρους ειδησεογραφικούς οργανισμούς, γείτονες που ξυπνούν μέσα στη νύχτα. Εκείνο που πραγματικά είναι ακατανόητο είναι ότι οι άνθρωποι του σινεμά νομίζουν ότι δεν έχουμε τις πληροφορίες για το πότε γυρίστηκε το κάθε έργο, νομίζουν ότι αγνοούμε ότι η "Sylvia" είναι περσινή. Αλλά και καθαρά καλλιτεχνικά, κύριε μαλάκα, αν θες να μας μεταφέρεις πιστά ποιά ήταν η ποιήτρια, στην ψυχή της θα κοιτάξεις και στα λόγια της, όχι στα τεχνολογικά μαραφέτια που την περιστοιχίζουν.

Το "suspension of disbelief" - η αναστολή της δυσπιστίας έχει τα όρια του, κύριοι. Αν το 1960 η Σύλβια Πλαθ έγραφε σε γραφομηχανή, μην περιμένετε να καταπιούμε ότι το 2004 η Γκουίνεθ Πάλτροου, υποδυόμενη την Σύλβια Πλαθ, δεν θα γράφει σε λάπτοπ.