Aμερικάνικα όνειρα και γερμανικοί εφιάλτες

Ας αφήσουμε στην άκρη ως εντελώς αυτονόητη την παρατήρηση για το πόσο μικρή ειδησεογραφική κάλυψη λαμβάνουν τραγωδίες πολλαπλάσιου μεγέθους από αυτήν της Βοστώνης όταν συμβαίνουν εκτός δυτικού κόσμου. Ας αφήσουμε επίσης στην άκρη την συνακόλουθη διαπίστωση για το ότι στο κυρίαρχο σύστημα αξιών μας -στο βαθμό τουλάχιστον που αυτό διαμεσολαβείται από τα ΜΜΕ- μια δυτική ζωή έχει πολλαπλάσια αξία από μια μη δυτική. Ας αφήσουμε τέλος στην άκρη την απορία αν η διαπίστωση αυτή αναιρεί θεμελιώδεις αρχές του δυτικού πολιτισμού ή τελικά δεν τις αναιρεί και τόσο. Κι ας αναρωτηθούμε κάτι ενδοδυτικό: αν είχε χτυπηθεί ο Μαραθώνιος του Βερολίνου, ή οποιοσδήποτε μη αμερικάνικος Μαραθώνιος, θα ήταν ίσης έκτασης και έντασης η κάλυψη; Κατά πάσα πιθανότητα όχι. Και ο λόγος δεν είναι επειδή ένα τρομοκρατικό χτύπημα στις ΗΠΑ μπορεί να έχει πολύ σοβαρές γεωπολιτικές επιπτώσεις (όπως αποδεικνύεται άλλωστε κι από το γεγονός ότι η κάλυψη συνεχίστηκε αμείωτη και όταν η ταυτότητα των δραστών απομάκρυνε πολύ το ενδεχόμενο τέτοιου είδους επιπτώσεων), αλλά ακριβώς επειδή το χτύπημα έγινε στις ΗΠΑ.

Και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, δεν είναι απλά μια χώρα. Είναι το φαντασιακό κέντρο της Δύσης (και ίσως όχι μόνον αυτής). Ανεξάρτητα από το πόσο ισχυρές παραμένουν οι ΗΠΑ στην παγκόσμια πολιτική σκηνή, παραμένουν και με το παραπάνω το κέντρο της σκηνής του φαντασιακού μας. Τα κανάλια μεταδίδουν δεκάλεπτες συνεντεύξεις από καθηγητές στη Βοστώνη, ώστε να μας μεταφέρουν τι συμβαίνει εκεί. Είναι συμπεριφορά επαρχιώτικου δέους προς εκείνον που έχει πάει στην πρωτεύουσα και τα ζει από μέσα. Κι ό,τι συμβαίνει στις ΗΠΑ, την ίδια ακριβώς στιγμή που συμβαίνει σε πολιτικό επίπεδο, συμβαίνει και σε επίπεδο βιομηχανίας του θεάματος. Για την ακρίβεια το θέαμα είναι ως ένα βαθμό αδιαχώριστο από την πολιτική. Αν ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα, στις ΗΠΑ η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα είναι το θέαμα. Ελάτε να καταναλώσετε ανθρωποκυνηγητά, FBI agents, εντοπισμό τρομοκρατών με φωτογραφίες, πιστολίδια. Μας ξέρεις καλά, εμείς είμαστε οι ήρωές σου, τις δικές μας ιστορίες σου δείχνουμε μια ζωή. Στη γλώσσα μας. Στις πόλεις μας. Που έχουν γίνει έτσι και δικές σου. Και που τώρα χτυπήθηκαν. Και που σε παγκόσμια μετάδοση τις κλείνουμε κι ολόκληρες προκειμένου να βρούμε τον έναν που κυνηγάμε. Οι κάτοικοι της Βοστώνης να κάτσουν μέσα για να δουν κι αυτοί το θέαμα από τα σπίτια τους.

Έτσι, σε μια εποχή που η Ελλάδα μετατρέπεται σε αποικία της Γερμανίας, τα γεγονότα της Βοστώνης μας υπενθυμίζουν τη διαφορά μεταξύ αποικίας και επαρχίας. Πρόκειται για διαφορά που υπάρχει μόνο στο μυαλό, αλλά αυτό ακριβώς είναι το θέμα. Οι Γερμανοί δεν ενδιαφέρονται να κερδίσουν την καρδιά σου. Ενδιαφέρονται να επιβάλλουν το δικό τους δια της ισχύος. Αν σου αρέσει το δικό τους, δεν τους πολυαπασχολεί. Ενώ η Αμερική θέλει να αρέσει. Ακόμα και όταν διεξάγει παράνομους πολέμους, δημοκρατία πουλάει, φρίντομ πουλάει, όχι τιμωρία και εξαγνισμό. Ο κακός τους προσωποποιείται, είναι σαν τον κακό στα κόμιξ, είναι ο Σαντάμ και ο Λάντεν, δεν είναι κάποιο συλλογικό μοντέλο κοινωνίας που απέτυχε. Ακόμη κι όταν ισοπεδώνουν λαούς, φροντίζουν να μην τους ενοχοποιούν. Σε επίπεδο διακηρύξεων, οι λαοί απελευθερώνονται από τους τυράννους τους, δεν καλούνται να πληρώσουν τον λογαριασμό.

Κι ίσως η τρέχουσα εκδοχή του ευρωζωνικού καπιταλισμού χαρακτηρίζεται από την μετατροπή του αμερικάνικου ονείρου σε γερμανικό εφιάλτη. Το αμερικάνικο όνειρο στοχεύει σε σένα προσωπικά. Εσύ, ο κανένας, μπορείς να κατακτήσεις τον κόσμο, γιατί εδώ είμαστε λεύτερη κοινωνία, μια κοινωνία ίσων ευκαιριών και δυνατότητας απόκτησης αμέτρητου πλούτου και δόξας. Όταν το όνειρο γίνεται εφιάλτης, δεν απευθυνόμαστε πλέον σε σένα, απευθυνόμαστε στην ίδια την κοινωνία που έχει νοσήσει και πρέπει να θεραπευθεί, ώστε μέσα από μια επώδυνη πορεία θυσιών, να μπορέσει να καταστεί οικονομικά ανταγωνιστική. Με σένα, τον κανένα, δεν συνομιλούμε. Μπορείς αν θες να βλέπεις αμερικάνικες ταινίες και σίριαλ για να ξεχνιέσαι. Ως Γερμανία, αυτό δεν μας απασχολεί. 

(Kείμενο γραμμένο για το Unfollow)