Τhe Coen Genre

CIA Superior: What did we learn, Palmer?

CIA Officer: I don't know, sir.

CIA Superior: I don't fuckin' know either. I guess we learned not to do it again.

CIA Officer: Yes, sir.

CIA Superior: I'm fucked if I know what we did.

CIA Officer: Yes, sir, it's, uh, hard to say

~~~

Βλέποντας πέρσι το «Καμιά Πατρίδα για τους Μελλοθάνατους» μου είχε κάνει εντύπωση και είχα γράψει το εξής:

«Ένας από τους τρεις βασικούς πρωταγωνιστές της ταινίας εκτελείται. Είναι μια ταινία που δεν θα δούμε ούτε έναν ούτε δύο φόνους. Θα δούμε πολύ περισσότερους και σχεδόν όλοι τους είναι σχεδιασμένοι έτσι ώστε να αποτελούν σκηνές ανθολογίας.
Είναι επίσης μια ταινία που ο φόνος του πρωταγωνιστή αυτού είναι προφανώς εντελώς καθοριστικός στην πλοκή. Κι όμως ο φόνος αυτός, ο σημαντικότερος της ταινίας, διαδραματίζεται εκτός πλάνου. Δεν θα τον δούμε ποτέ».

~~~

Είδα προχθές το «Βurn Αfter Reading».

Έχουν πει ότι το σινεμά των Κοέν αποτελεί πια αυτόνομο κινηματογραφικό είδος (genre), φράση που νομίζω ότι είναι απόλυτα ακριβής. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του κινηματογραφικού αυτού είδους είναι ότι η πλοκή είναι πάντα εξαιρετικά πλούσια, ο αριθμός των πρωταγωνιστών και των δευτεραγωνιστών μεγάλος, οι ιστορίες τους εξελίσσονται απροσδόκητα και μπλέκονται μεταξύ τους.

Στο «Burn After Reading» συμβαίνει το εξής απίστευτο, καθώς από τον καθοριστικό φόνο που δεν έδειξαν στην προηγούμενη ταινία τους τώρα περνάνε στο επόμενο βήμα: όλη η πλοκή που χτιζόταν, όλες οι ιστορίες που εξελίσσονταν και μπλέκονταν, καταλήγουν κάπου. Αυτό το κάπου οι Κοέν αποφασίζουν να μην μας το δείξουν. Το τί τελικά συνέβη το μαθαίνουμε μέσω αφήγησης ενός υπαλλήλου της CIA στον ανώτερό του. Όχι μόνο το ακούμε χωρίς να το δούμε, αλλά η κατάληξη του Κλούνεϊ και του Μάλκοβιτς, της Μακ Ντόρμαντ και του τέως ορθόδοξου ιερέα Ρίτσαρντ Τζένκινς, συνοψίζεται σε πέντε επιγραμματικές αράδες.

~~~

Ο Τζόελ Κοέν τέλειωσε την ευχαριστήρια ομιλία του στα περσινά όσκαρ λέγοντας «σας ευχαριστούμε που μας επιτρέπετε να συνεχίζουμε να παίζουμε στη δική μας γωνιά στην αμμοδόχο». Κι εκείνο που σχεδόν παγίως αποσιωπείται στους μεγάλους δημιουργούς είναι αυτό το στοιχείο του παιχνιδιού, η παιγνιώδης διάθεση με την οποία συχνά αντιμετωπίζουν και τη ζωή αλλά και την ίδια τους την τέχνη.

Η στιγμή που ο Τζόελ και ο Ίθαν αποφασίζουν να κατουρήσουν πάνω στην ίδια τους την ιστορία σαν να είναι χαλί του Dude, η στιγμή που αποφασίζουν την κορύφωση της πλοκής και το τέλος της ταινίας να τη διηγηθεί ένας τρίτος αδιάφορα και υπηρεσιακά, η στιγμή που αποφασίζουν συνεπώς να παραβιάσουν ένα ακόμη θεμελιώδη κανόνα όλων των υπόλοιπων κινηματογραφικών ειδών, η στιγμή που έρχεται στο μυαλό του ενός η ιδέα, την συζητά με τον άλλο και αφού αναρωτιούνται «τι μας εμποδίζει να το κάνουμε έτσι;» αποφασίζουν ότι τίποτα δεν τους εμποδίζει να το κάνουν έτσι, είναι στα μάτια μου η επιτομή της

ελευθερίας ως παιχνίδι

και της

δημιουργίας ως καύλα.