Παράσταση φόβου

Δυο κείμενα που γράφτηκαν χθες αναρωτιούνται πού θα πάει η κατάσταση με αυτήν την αφύσικη σιωπή. Η διαφορά είναι ότι ο Σραόσα θεωρεί ότι έχει σωπάσει ο λόγος ο περίπου αριστερός (οι διανοούμενοι που αποφεύγουν να γράψουν από κομφορμισμό), ο δε Πανούτσος θεωρεί ότι έχει σωπάσει ο λόγος ο περίπου δεξιός (οι δημοσιογράφοι που αποφεύγουν να γράψουν από φόβο στοχοποίησης).

Σε ένα τρίτο χθεσινό κείμενο ο Γιάννης Πρετεντέρης τραγουδά -υποτίθεται πένθιμα, μα κατά βάθος θριαμβευτικά- την μετατροπή του Δεκέμβρη των αναταράξεων στον Μάρτη των δημοσκοπήσεων, όπου μεταξύ των άλλων «το 62% συμφωνεί με το νομοθετικό πλαίσιο για την κουκούλα - αυτό για τους «ειδήμονες» που προειδοποιούσαν από τις τηλεοράσεις ότι καταλύεται η δημοκρατία!».

Έτσι, μετά την «παράσταση νίκης», που δεν είναι τίποτα άλλο από εξέταση για το αν έχεις ενημερωθεί για τα αποτέλεσματα των προηγούμενων γκάλοπ, έχουμε πλέον και την «παράσταση φόβου», που δεν είναι τίποτα άλλο από εξέταση για το αν έχεις παρακολουθησει τα προηγούμενα δελτία ειδήσεων, προκειμένου να φοβηθείς επαρκώς ώστε να σου φαίνονται σήμερα φυσιολογικά και αναγκαία εκείνα που ως χθες θα σου φαίνονταν παράλογα και ακραία. Σε κάθε περίπτωση όμως, το 62% δεν είναι «παράσταση δημοκρατίας», αφού δημοκρατία δεν είναι απλώς αυτό που θέλουν οι πολλοί, αλλά αυτό που θέλουν οι πολλοί εντός ορισμένων ορίων, τα οποία απαγορεύεται να παραβούν όσο πολύ κι αν το θέλουν κι όσο πολλοί κι αν είναι.

Με αυτά καθόλου δεν εννοώ ότι η εγκληματικότητα είναι κατασκευή. Εννοώ όμως ότι το τεράστιο αυτογκόλ της αριστεράς ήταν ότι η συζήτηση φεύγει διαρκώς από την οικονομική κρίση που (θα έπρεπε να) είναι το προνομιακό της πεδίο και πηγαίνει διαρκώς στην εγκληματικότητα που είναι το προνομιακό πεδίο της δεξιάς.

Αλλά εγκληματικότητα δεν είναι μόνο το βιτριόλι στο πρόσωπο μιας καθαρίστριας, όπως παραβίαση δικαιωμάτων δεν είναι μόνο ο έλεγχος στο μουνί μιας κρατουμένης, εγκληματικότητα είναι και η ληστεία μιας τράπεζας, παραβίαση δικαιωμάτων είναι και η καταστροφή του μαγαζιού ενός εμπόρου· και δεν είναι μόνο η αριστερά που ενοχλείται περισσότερο από την μία εγκληματικότητα, είναι και η δεξιά που ενοχλείται περισσότερο από την άλλη, μόνο που ακριβώς επειδή εδώ είναι ο προνομιακός της χώρος, αποσιωπεί με τη συνεπικουρία των ΜΜΕ τις δικές της αντιφάσεις υπερπροβάλλοντας αυτές των αντιπάλων της.

Στο δίλημμα «ασφάλεια ή ελευθερία» περισσότερο κι απ' την απάντηση την δεξιά την εξυπηρετεί η διαρκής κυριαρχία του ερωτήματος.

Όσο η αριστερά παγιδεύεται σε αυτό το ερώτημα κι όσο δεν το μετατρέπει στο γιατί της οικονομικής κρίσης και στους τρόπους εξόδου από την κρίση και εισόδου σε ένα άλλο δικαιότερο σύστημα, τόσο θα χάνει.

Η υποψία όμως είναι ότι όλο αυτό δεν είναι μόνο αυτογκόλ, ότι δηλαδή υπό μια έννοια η κυριαρχία του διλήμματος «ασφάλεια ή ελευθερία» την εξυπηρετεί, παρέχoντάς της ξεκάθαρο ρόλο, ξεκάθαρη εικόνα, ξεκάθαρες απαντήσεις.

Η οικονομία είναι πιο πολύπλοκο πράγμα και οι όποιες αναγκαίες λύσεις -σε πρακτικό και όχι σε θεωρητικό επίπεδο- πιθανώς να την οδηγούσαν σε βαθιά υπαρξιακή κρίση: Τι ακριβώς πρεσβεύουμε; Γίνονται αυτά που πρεσβεύουμε;

Το απέναντι στρατόπεδο, έχοντας την πολυτέλεια της ελαστικής συνείδησης, δεν πέρασε ιδιαίτερη υπαρξιακή κρίση όταν εν μια νυκτί άρχισε να κρατικοποιεί ζημιές και να τροφοδοτεί τις τράπεζες με χρήμα.

Καταληκτικά, ενώ θα έπρεπε ή να είμαστε όλοι στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για τις τράπεζες ή να αντιδρούμε με κάποιο τρόπο όλοι μαζί απέναντι στις τράπεζες, καταλήξαμε να συζητάμε για το τι θα γίνει με τις καθημερινές ληστείες τραπεζών, το πώς θα προστατευθούμε από τους ληστές τους και το αν θα ληστεύαμε αόρατοι κι εμείς μια τράπεζα.

Η βία μπορεί να έχει κοινωνική εξήγηση και ερμηνεία· εξήγηση και ερμηνεία δεν υπάρχει ως προς το γιατί η κοινωνία δεν γεννά λόγο, ως προς το τι ακριβώς μας εμποδίζει να αλλάξουμε τα πράγματα προς το δικαιότερο έχοντας ως μέσο το λόγο, αντί να τα οδηγούμε προς το χειρότερο έχοντας ως μέσο τη βία.