Τετάρτη, Μαρτίου 26, 2008

Η τεθλασμένη

Με διαφορά μιας μόλις μέρας (αλλά και 32 χρόνων ζωής ως υπενθύμιση της έλλειψης ισοζυγίου δικαιοσύνης) πέθαναν στα ψέματα, στις 18 Μαρτίου ο Άντονι Μινγκέλα, στα 54 του και στις 19 Μαρτίου ο Πωλ Σκόφιλντ, στα 86 του.
Στ' αλήθεια θα πεθάνουν όταν πεθάνουν κι οι ταινίες τους. Μέχρι τότε θα συνεχίσουν να ζουν για όσους τους αγάπησαν, αλλά πολύ περισσότερο θα γεννιούνται ξανά κάθε φορά που κάποιος τους πρωτοσυναντά και πρωτοαγαπά.

Στο βασισμένο σε αληθινή ιστορία “Quiz Show”, ο Ρέϊφ Φάϊνς είναι γιος του Πωλ Σκόφιλντ, βραβευμένου λογοτέχνη και καθηγητή πανεπιστημίου με μεγάλο κύρος και αριστοκρατική καταγωγή. Μολονότι διανοούμενος και ο ίδιος, πιάνεται να έχει συμμετάσχει σε κομπίνα σε τηλεπαιχνίδι με τεράστια ακροαματικότητα στις ΗΠΑ. «Πώς θα αντέξω τον εξευτελισμό;», τον ρωτά ο Σκόφιλντ. «Μα το δικό μου όνομα κηλίδωσα», του απαντά με απόγνωση ο Φάινς. «Your name is mine», τον κατακεραυνώνει ο Σκόφιλντ και η -ούτως ή άλλως διαυγέστατη, κατακάθαρη και χρωματιστή- φωνή του σφηνώθηκε από τότε και για πάντα στην ηχητική μου μνήμη.

Your name is mine. To όνομα σου είναι δικό μου. Οι ντροπές σου είναι δικές μου. Δεν έχουμε δικαίωμα ούτε στο ελάχιστο των ελαχίστων, δεν μας ανήκουν ούτε οι ατιμώσεις μας. Οι γονείς μας είναι συνιδιοκτήτες στα κρίματά μας. Υπόλογοι ερχόμαστε και υπόλογοι φεύγουμε· με δανεικό όνομα, δανεική ιστορία, δανεικές ενοχές.

Από μια από τις -με κάθε είδους κριτήρια- μεγαλύτερες ταινίες όλων των εποχών, από τον «Άγγλο Ασθενή» του Άντονι Μινγκέλα, η ιστορία της γυναίκας του Κανδαύλη: ο Ρέιφ Φάινς με κατεστραμένο πρόσωπο και κατάκοιτος, η Ζιλιέτ Μπινός του διαβάζει Ηρόδοτο κι αυτός θυμάται την αφήγηση της ίδιας ιστορίας ένα βράδυ σε κατασκήνωση, όταν κι ερωτεύτηκε την Κρίστιν Σκοτ Τόμας: Ο βασιλιάς Κανδαύλης θέλει να πείσει τον Γύγη ότι η γυναίκα του είναι η ομορφότερη όλων. Τον διατάζει να τη δει μυστικά γυμνή για να πειστεί. Εκείνη τον παίρνει χαμπάρι· και του λέει: «Τώρα δύο δρόμοι σου ανοίγονται, Γύγη, και σου δίνω το δικαίωμα να πάρεις όποιον από τους δυο θέλεις: ή σκότωσε τον Κανδαύλη και πάρε εμένα και τη βασιλεία των Λυδών, ή ο ίδιος αμέσως τώρα πρέπει να πεθάνεις, για να μη βλέπεις στο εξής, με την τυφλή σου υπακοή στον Κανδαύλη, όσα δε σου επιτρέπεται. Αλλά ή εκείνος που τα μηχανεύτηκε αυτά πρέπει να αφανιστεί, ή εσύ που εμένα με είδες γυμνή, κάνοντας μία πράξη άπρεπη».

Μόνο ο βασιλιάς μπορεί να με βλέπει γυμνή. Δεν είσαι ο βασιλιάς. Πέθανε ή γίνε βασιλιάς. Πάρτα όλα ή χάσ΄τα όλα. Πάρε όσα δεν ονειρευόσουν ή χάσε τη ζωή σου. Το σταυροδρόμι των επιλογών που ανοίγει εμπρός στον Γύγη είναι ένα σταυροδρόμι βαθύτατα κι αριστουργηματικά γυναικείο.

Τα λόγια του Ηρόδοτου ταξιδεύουν στο βιβλίο του Μάικλ Οντάατζε, από ΄κει στην ταινία του Άντονι Μινγκέλα και από 'κει μέσα μου: η τεθλασμένη της ελληνικότητας.

16 Comments:

At 3/26/2008 02:20:00 π.μ., Blogger gerasimos said...

Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.

 
At 3/26/2008 02:28:00 π.μ., Blogger Old Boy said...

Kαι τα μεταμεσονύκτια σχόλια καλά είναι :)

 
At 3/26/2008 02:28:00 π.μ., Blogger gerasimos said...

Ούτε θυμάμαι πόσες φορές είχα δει για... πρώτη φορά τον 'Άγγλο ασθενή'. Nομίζω στην ταινία αρκετές φορές οι καταστάσεις, τα πρόσωπα, ακροβατούν μεταξύ του όλα και του τίποτα. Τα είχαν όλα, παραπάνω από όλα, και τα έχασαν οι δυο πρωταγωνιστές. (Ή μήπως τα κέρδισαν;) Χαμένοι έρωτες, καταδικασμένοι σε άσχημο τέλος από έναν άσχημο πόλεμο. Αλλά δοσμένοι με τέτοια μαεστρία που μαγεύουν.

ΥΓ: Ωραία αυτά τα... μεταμεσονύκτια ποστ. Αφήνουν λίγο την αίσθηση των παλιών, μεταμεσονύκτιων κινηματογραφικών προβολών.

 
At 3/26/2008 02:30:00 π.μ., Blogger gerasimos said...

Έπεσε κι ένα... χτενισματάκι στο αρχικό μου σχόλιο. Αλλά τώρα φαίνομαι πιο... γρήγορος κι απ' τον οικοδεσπότη.

 
At 3/26/2008 02:31:00 π.μ., Blogger gerasimos said...

(To αντίθετο μάλλον.)

 
At 3/26/2008 03:04:00 π.μ., Blogger ds said...

Σε μία καταπληκτική σκηνή η Juliette Binoche παίζει τα Goldberg Variations του Bach (ουσιαστικά επιχειρεί να παίξει την άρια), ένα από τα αριστουργήματά της δυτικής μουσικής.

Αυτό δεν έχει σχέση με τον ελληνισμό βέβαια, αλλά με έναν άλλο μεγάλο πολιτισμό, τον γερμανικό.

Θέλω να καταλήξω ότι κάποιες μικρές λεπτομέρειες-αναφορές σε μεγάλους πολιτισμούς έδωσαν μία επιπλέον βαρύτητα στην ταινία. Όχι φυσικά επειδή ήταν επιτηδευμένες, αλλά επειδή ήταν εύστοχες στον τρόπο που χρησιμοποιήθηκαν από τον Minghela.

 
At 3/26/2008 09:16:00 π.μ., Blogger Filboid Studge said...

Oldboy,
ένα ηχητικό μνημόσυνο για τον Paul Scofield εδώ:
http://filboid-studge.blogspot.com/2008/03/well-hear-play-iii-paul-scofield-1922.html

 
At 3/26/2008 12:19:00 μ.μ., Blogger gerasimos said...

Αφού γέμισα που γέμισα περιττά σχόλια την έρημη αυτή ανάρτηση, ας ρίξω άλλο ένα. Αυτό το παιδί - ο οικοδεσπότης ντε - συνήθως δεν σχολιάζει τα σχόλια. Κι όμως, ΜΙΑ φορά είπα κι εγώ να σβήσω ένα σχόλιο και να το ξαναγράψω, κι έτυχε ΑΥΤΗ τη μοναδική φορά, μέχρι να το αναδημοσιεύσω, όχι μόνο να σχολιάσει, αλλά να το κάνει και με... αστραπιαία ταχύτητα. Με αποτέλεσμα να... αλλάξει κατά περίεργο τρόπο η σειρά των σχολίων, όπως εμφανίζονται. Περιττό επίσης να πω, ότι αν θέλει μπορεί να διαγράψει όλα μου τα φλύαρα σχόλια, πλην του πρώτου.:-)

 
At 3/26/2008 12:37:00 μ.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Εξαρτάται με ποια έννοια ορίζεις και αντιλαμβάνεσαι την ελληνικότητα. Δεν είμαι βέβαιος ότι ο Ηρόδοτος θα συμφωνούσε με τον ορισμό που θα αποδίδαμε εμείς, αλλά, τέλος πάντων, αυτό είναι δευτερεύον και, εν προκειμένω, ο λόγος του Ηροδότου εκφέρεται εκεί ως στοιχείο της παγκόσμιας κληρονομιάς.

Εγώ ο αδαής εντυπωσιάστηκα περισσότερο με την ατάκα «your name is mine» την οποίο θα αμφισβητούσα ως υιός, αλλά, δυστυχώς, την προσυπογράφω πια ως πατέρας.

 
At 3/26/2008 05:02:00 μ.μ., Blogger Thrass said...

Μα το δικό μου όνομα κηλίδωσα», του απαντά με απόγνωση ο Φάινς. «Your name is mine», τον κατακεραυνώνει ο Σκόφιλντ

Άδικο, δεν είναι; Όλα αυτά συμβαίνουν τη στιγμή που, ενώ ο Φάινς είναι δέσμιος του ονόματος του πατέρα του, ο πατέρας μπορεί να κάνει πλέον ό,τι μαλακία θέλει, με τη δικαιολογία "το έκανα για το παιδί μου".

 
At 3/26/2008 05:16:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Γεράσιμε, δεν βαριέσαι. Άσ΄τα να φαίνεται ότι γίνεται ντόρος ;)
Fliboid Studge, είχε κάτι η φωνή αυτού του ανθρώπου :)
Για την ελληνικότητα ήθελα απλώς να δώσω μια άλλη διάσταση στη σχετική συζήτηση που διεξάγεται αυτόν τον καιρό.
Για το όνομα του πατρός και του υϊού πιστεύω ότι λειτουργεί αμφίδρομα ως προς τις ντροπές, αμφίδρομα ως προς την περηφάνια, αλλά ενίοτε ένα βαρύ πατρικό όνομα μπορεί να λειτουργεί ως αβάσταχτο βάρος: στο «A Few Good Men» ο Toμ Κρουζ είναι δικηγόρος γαμάτος μεν, αλλά ο πατέρας του ήταν κορυφαίος νομικός και ό,τι κι αν κάνει πιστεύει πως χάνει πάντα στη σύγκριση. Ο βοηθός του δικηγόρος στη δίκη πάλι δεν έχει κανένα σπουδαίο πατέρα, οπότε ο Κρουζ σε μια στιγμή του λέει: φαντάζομαι την πρώτη φορά που θα αγόρευσες σε δικαστήριο, πόσο περήφανος θα ήταν ο πατέρας σου. He made an argument, θα έλεγε στους γείτονές του, My son made an argument.

 
At 3/26/2008 08:12:00 μ.μ., Blogger Nyala said...

Πραγματικά, ο "Άγγλος Ασθενής" ήταν μια έξοχη ταινία αλλά επειδή συνδέουμε πάντα τις εμπειρίες μας με τα μέρη όπου τις βιώνουμε, θυμάμαι το σοκ που είχα νιώσει όταν είδα αυτή την ταινία στο -πρώτο εν Ελλάδι νομίζω- multiplex στο Μαρούσι. Ήταν ένα τεράστιο πολιτισμικό σοκ γιατί μόλις είχα επιστρέψει από ένα ταξίδι στην Αμερική, όπου τα multiplex και τα mall με είχαν εκπλήξει δυσάρεστα ... Με ακόμη μεγαλύτερη δυσαρέσκεια διαπίστωσα αργότερα -σε μια επίσκεψη στο mall του Αμαρουσίου- ότι και τα mall είχαν αλώσει τον ελλαδικό χώρο ενώ στο πρώτο μου ταξίδι στην Αμερική με εθνική υπερηφάνεια διατυμπάνιζα ότι τα βαρετά mall δεν θα μπορούσαν ποτέ να επιβιώσουν στην χώρα μας και να ενσωματωθούν στον μεσογειακό τρόπο ζωής... Φυσικά το σχόλιο μου πόρρω απέχει από το θέμα σου old boy αλλά η αναφορά στην ταινία μου ξύπνησε τις αναμνήσεις από εκείνη την πρώτη μου επίσκεψη στο πλαστικοποιημένο multiplex με τις αηδιαστικές παχιές μοκέτες, την μπαγιάτικη μυρωδιά του ποπ κορν και τα ποτήρια-κουβάδες με κόκα κόλα ...

 
At 3/27/2008 06:02:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Mια χαρά είναι το σχόλιο σου, Nyala :)

 
At 3/27/2008 06:23:00 μ.μ., Blogger jaded man said...

Καταπληκτική ταινία το Άγγλος Ασθενής. Ειδικά το τέλος οπού ο Μινγκέλα καταφέρνει χρησιμοποιώντας μόνο κινηματογραφικές εικόνες και καθόλου λόγια να σου μεταδώσει το μήνυμα πως μέσα από τις ιστορίες των κατεστραμμένων ανθρώπων από το πόλεμο, ο χαρακτήρας της Ζυλιέτ Μπινός βρίσκει τη θέληση και το κουράγιο να συνεχίσει τη ζωή της.

 
At 3/28/2008 01:47:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Πως θα βρισκόταν ο Σκόλφιλντ στο ίδιο ποστ με τον κανδαυλισμό δεν θα το πίστευα, α ρε old boy, θα σε διαβάζουμε μέχρι να γίνεις παππούς.

satyricon

 
At 3/28/2008 01:28:00 μ.μ., Blogger mao tse tung said...

ανα χαθείς με συγκίνησες! από τον μικρό απόπλου (τι όμορφη προσπάθεια, είχα καιρό να το δώ) έπεσα πάνω στο μπαρμπα-γιάννη και το ΟΥΛΑΛΟΥΜ του..
άτιμο πράμα οι τεθλασμένες, μα και γλυκό...

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home