Σκοντάφτοντας

Στον «Λαβύρινθο του Πάνα», στον πάνω κόσμο τα μάτια τα βγάζουν οι βασανιστές και στον κάτω τα φορούν τα τέρατα σε παράξενα σημεία του σώματός τους. Περισσότερο από μια δυνατή ταινία ο Λαβύρινθος είναι μια πειστική ένδειξη ότι σήμερα όταν ανατρέπεις το σινεμά των «ειδών» με την ανάμιξη στο ίδιο έργο διαφορετικών ειδών (στην προκειμένη περίπτωση ένα ιστορικοπολιτικό δράμα με το σινεμά του φανταστικού) έχεις μεγαλύτερα περιθώρια να κάνεις τον θεατή δικό σου, καθώς οι άμυνές του είναι απροετοίμαστες και ο συγκινησιακός αιφνιδιασμός του ευχερέστερος. Στο σινεμά των ειδών ο θεατής ξέρει λίγο πολύ τί να περιμένει, πώς να το περιμένει, πότε να το περιμένει· ξέρει ακόμα και πότε είναι η ώρα να περιμένει αυτό που δεν περιμένει. Αν ο Λαβύρινθος ήταν μια ταινία για τον ισπανικό εμφύλιο, ο θεατής θα ήταν προετοιμασμένος για μια ταινία για τον ισπανικό εμφύλιο. Αν ο Λαβύρινθος ήταν μια ταινία για ένα κοριτσάκι που βλέπει τέρατα, εξίσου προετοιμασμένος θα ήταν. Μετά από πάνω από έναν αιώνα κινηματογράφου οι διαμορφωμένοι άγραφοι κανόνες κατηγοριοποίησης των ταινιών επιδρούν άμεσα και καθοριστικά, επιδρούν ανασχετικά, στα όσα πασχίζουν να σου περάσουν ο σκηνοθέτης και ο σεναριογράφος. Όταν όμως τα είδη μπερδεύονται, μπερδεύονται και οι προσδοκίες του θεατή, μπερδεύεται και ο ρους των πραγμάτων που έχει στο μυαλό του, σε ένα βαθμό αποσταθεροποιούνται οι βεβαιότητές του, και εκεί ακριβώς, σκοντάφτοντας, χάνοντας την ισορροπία του, είναι που μπορεί η ταινία να βρει και να εκμεταλλευθεί τον κενό χώρο στο μυαλό και την καρδιά του.

Εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση όλων αυτών είναι βέβαια το ταλέντο και δη το μεγάλο. Αν το έχεις μπερδεύεις τα είδη και 63 χρόνια πριν. Αν δεν το έχεις και πας να τσαλαβουτήσεις στα είδη χωρίς μπούσουλα, θα φας τα μούτρα σου. Ο Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο πάντως κατορθώνει να βρει την έξοδο απ' το Λαβύρινθό του με τα μούτρα αλώβητα (συν - πλην δυο μάτια).