Του Κιουταχή

- Τέλος καλοκαιριού πέρυσι, Αλβανία - Ελλάδα 2-1, Νέα Μάκρη, καφετέρια, βλέπω το ματς με φίλους. Λήξη, πάω να πάρω το αυτοκίνητο. Ξαφνικά βλέπω κόσμο να φωνάζει, ένα αυτοκίνητο να κορνάρει κι ένα καπνογόνο. Πλησιάζω, είναι καμιά δεκαριά Αλβανοί και πανηγυρίζουν με την Αλβανική σημαία.

Πρώτη ενστικτώδης αντίδραση: Είδα τους πανηγυρισμούς με την Αλβανική σημαία και μου γύρισαν τ' άντερα.

Δεύτερη αντίδραση: Δύο δευτερόλεπτα μετά, σκέφτομαι ότι προ δυο μόλις μηνών Έλληνες πανηγύριζαν με ελληνικές σημαίες στην Πορτογαλία. Τα άντερά μου ξαναγυρνάνε στη θέση τους. Το βράδυ βλέπω στην τηλεόραση να πετάνε πέτρες σε αυτοκίνητα Αλβανών που έχουν τα παιδάκια τους στο πίσω κάθισμα και τα άντερα μου αρχίζουν πάλι να περιστρέφονται. Μανιωδώς αυτήν την φορά.

- Χειμώνας 2002, Λεωφόρος Αλεξάνδρας, Παναθηναϊκός - Φενέρ Μπαχτσέ 4-1. Τούρκοι φίλαθλοι δεν έχουν έρθει. Μόνο λίγα άτομα μαζί με τη διοίκηση της ομάδας. Αυτοί οι λίγοι κάθονται στη διπλανή μου θύρα. Όταν τελειώνει το ματς κατευθύνονται προς τις σκάλες. Φτάνουν σε απόσταση λίγων μέτρων από μένα. Πρώτη ενστικτώδης αντίδραση: Τους βρίζω και τους κάνω χειρονομίες μαζί με όλη τη θύρα.

Δεύτερη αντίδραση: Ένας Τούρκος στην ηλικία μου με κοιτά στα μάτια και μου χαμογελά ειρωνικά. Σκέφτομαι ότι έτσι θα ήθελα να είχα αντιδράσει κι εγώ στην αντίστροφη περίπτωση κι ότι με αυτόν τον συγκεκριμένο πιθανότατα έχω περισσότερα κοινά απ΄ότι με μεγάλο μέρος της εξέδρας. Σκέφτομαι ακόμη ότι θα μπορούσε η μοίρα να με φέρει να τον σκοτώσω ή να με σκοτώσει σ' ένα πόλεμο.

- Καλοκαίρι 2005, η ελληνική τηλεόραση παίζει ένα τούρκικο σίριαλ και το πανελλήνιο τηλεοπτικό κοινό το λατρεύει.

Πρώτη ενστικτώδης αντίδραση: Δεν θέλω να το δω με τίποτα.

Δεύτερη αντίδραση: Παραμένει η ίδια. Θα δω μια τούρκικη ταινία, αν διαβάσω εξαιρετικές κριτικές. Το σίριαλ όχι. Όπως δεν βλέπω και τα ελληνικά. Αλλά όχι μόνο επειδή είναι σίριαλ. Και επειδή είναι τούρκικο.

Τώρα μπορεί ο οποιοσδήποτε να μου αποδείξει με ιστορικά επιχειρήματα ότι η πολιτισμική μας συνάφεια είναι ιστορικά τεκμηριωμένη, ότι είμαστε ένας λαός και με μπόλικο τούρκικο αίμα στις φλέβες του μετά από την τουρκοκρατία κ.ο.κ. Δεν με ενδιαφέρει. Δεν μιλάω για καθαρότητες και γονίδια. Εκείνο που λέω είναι ότι ο κάθε πολιτισμός και η κάθε ταυτότητα είναι κατά βάση μια επιλογή. Επιλέγεις τι σε εκφράζει και τι όχι. Δεν θέλω να με εκφράζει ο τούρκικος τρόπος. Κι ας είμαι μικρεγγόνι του Κιουταχή. Αν αυτό ή και όλα τα παραπάνω με κάνουν Ελληνάρα, τι να πω; Μπορεί και να 'μαι τελικά. Θέλω ειρήνη με τους Τούρκους. Ειλικρινά. Όχι γιατί δεν θα ήθελα η Κωνσταντινούπολη να είναι ελληνική. Αλλά γιατί αφενός δεν γίνεται και γιατί αφετέρου ακόμη κι αν γινόταν, ναι, δεν θα ήθελα να εκτοπισθούν εκατομμύρια άνθρωποι από κει. Οι άνθρωποι είναι πάνω από τις ιδεολογίες. Η ειρήνη προϋποθέτει φιλία και αγάπη; Κουμπαριές και τσιφτετέλια; Και πόσο ισχυρά και πόσο αληθή είναι αυτά; Το παλικάρι που του έκανα κωλοδάχτυλα στη Λεωφόρο, θα ήθελα να έχω τρόπο να το βρω και να του μιλήσω. Είμαι σχεδόν σίγουρος ότι θα μας αρέσουν και οι ίδιες ταινίες. Επίσης αν ερωτευόμουν μια Τουρκάλα, μπορεί να ζοριζόμουν, αλλά κι ο έρωτας είναι πάνω από τις ιδεολογίες. Αυτός όμως είναι ο δικός μου τρόπος. Τα νούμερα τηλεθέασης του τούρκικου σίριαλ ίσως δείχνουν ότι ο τρόπος των πολλών προς την φιλία να είναι αυτός. Δεν με εκφράζει καθόλου, με ενοχλεί θα έλεγα, αλλά το σέβομαι. Βέβαια, ό,τι φιλία και να επιχειρηθεί να οικοδομηθεί, αυθεντική ή ψεύτικη, αν και όταν αποφασισθεί να γίνει πόλεμος, θα γίνει εν ριπή οφθαλμού. Κι ούτε θα ρωτήσει κανένας εμένα ή τον φίλαθλο της Φενέρ.

Μακάρι να μην έρθει ποτέ η ώρα εκείνη. Όσο όμως είμαστε εν ειρήνη, τι είναι προτιμότερο; Η πολιτική των σίριαλ ή η πολιτική του ποδοσφαίρου; Η πολιτική των σίριαλ θα πείτε. Μπορεί. Ωστόσο, όταν χθες οι (Ελληνο)Κύπριοι πανηγύριζαν για τη νίκη μιας κυπριακής ομάδας επί μιας τούρκικης, ο πανηγυρισμός τους αυτός δεν ήταν ηλίθιος. Έχουν πετύχει μια συμβολική νίκη, γνωρίζουν δηλαδή ότι δεν πέταξαν τους Τούρκους στη θάλασσα. Έχουν την αρετή της διάκρισης του τι είναι αληθινό και του τι είναι συμβολικό. Και μακάρι όλες οι νίκες κι όλες οι χαρές να ήταν σαν τις ποδοσφαιρικές: αναίμακτες.