Η Τελετή
Ο καθένας σε αυτή τη ζωή βλέπει αυτό που θέλει να δει. Ήμουν ευλογημένος και βρέθηκα μέσα στο ΟΑΚΑ. 'Ισως ο Παπαϊωάννου συνέλαβε μια νέα μορφή τέχνης. Μαζική όσο καμία, με το μεγαλύτερο δυνατόν τηλεοπτικό κοινό να την παρακολουθεί. Φύσει εξαιρετικά δύσκολο να πραγματοποιηθεί, γιατί δεν επρόκειτο για τις κλασικές συνθήκες εργαστηρίου που επιτρέπουν σε όλα τα έργα τέχνης να αναπτυχθούν (θεατρική σκηνή, ζωγραφικό ατελιέ, κινηματογραφικό σετ, γραφείο συγγραφέα κλπ), αλλά αντίθετα έπρεπε να πραγματοποιηθεί άπαξ και χωρίς δυνατότητα βελτιώσεων σε ένα στάδιο με 70.000 ανθρώπους μη μύστες, με χιλιάδες αθλητές να πρέπει να παρελάσουν, με πολλές εκατοντάδες ανθρώπων να πρέπει να συνεργαστούν σαν ένας. Όσο η σύλληψη ήταν η επιτομή και η ουσία του μεγαλείου που παρακολουθήσαμε, άλλο τόσο η εκτέλεση, η πραγματοποίηση του οράματος ήταν εξίσου και καθ'εαυτή μεγαλειώδης.
Είδα φωτιά να ανάβει στο νερό, αγάλματα να ανοίγουν τη στιγμή που ο Κιούμπρικ έγινε Έλληνας, έρωτες και λαμπαδηδρόμους να πετούν στον ουρανό, Κενταύρους και χάρτινα καραβάκια να κινούνται αργά (ναι, αργά, εν έτει 2004 και σε παγκόσμιο κοινό, αργά) σε ένα αενάως γαλάζιο φόντο.
Είδα οπτικοποιημένη ποίηση που πάντα θα ομορφαίνει και θα κάνει πιο ευγενικό το βάθος του βλέμματός μου.
Ο καθένας σ' αυτή τη ζωή βλέπει αυτό που θέλει να δει.
Άλλοι είδαν μια σχολική παράσταση με χουντικό και εθνικιστικό φρόνημα.
Επαναλαμβάνω απόψεις που έχω ξαναπεί και που κατ΄ εμέ θα έπρεπε να είναι αυτονόητες: Εθνικισμός δεν είναι να είσαι υπερήφανος για την πατρίδα σου, εθνικισμός δεν είναι να συγκινείσαι με την τελετή έναρξης, εθνικισμός δεν είναι να παραληρείς με την κατάκτηση του Εuro.
Eθνικισμός είναι να γιουχάρεις τους σπρίντερ πριν αρχίσουν τα 200 μέτρα γιατί πιάστηκαν στα πράσα τα δικά μας τα παιδιά, εθνικισμός είναι να πλακώνεις τους Αλβανούς και τους Αφρικάνους στην Ομόνοια μετά την κατάκτηση του Euro.
Αν αγκαλιάσεις εκείνη την ώρα τον ξαδελφό σου -δίχως ειρωνεία τον αποκαλώ ξάδελφο- Αλβανό ή τον μαύρο και χοροπηδήξετε μαζί φωνάζοντας "ΕΛΛΑΣ-ΕΛΛΑΣ", παρότι θα φωνάζετε "ΕΛΛΑΣ-ΕΛΛΑΣ", δεν θα είστε εθνικιστές.
Πρέπει να αγαπάμε αυτό που είμαστε. Αν είσαι άντρας να αγαπάς το ότι είσαι άντρας. Αν είσαι γυναίκα το ότι είσαι γυναίκα. Αν είσαι gay ή λεσβία το ότι είσαι gay ή λεσβία. Αν είσαι Αλβανός ή Ουζμπέκος το ότι είσαι Αλβανός ή Ουζμπέκος. Αν είσαι Έλληνας το ότι είσαι Έλληνας. Και Έλληνας δεν σημαίνει καταγωγή από τον Πλάτωνα, σημαίνει ότι ζεις στον ιστορικό χώρο της Ελλάδας, μιλάς Ελληνικά, σκέφτεσαι στα Ελληνικά, είσαι -δικαίως ή κατ' απονομήν- συνεχιστής μιας παράδοσης. Μυθολογημένης σε μεγάλο βαθμό; Μυθολογημένης. Έργα τέχνης όμως, όπως η τελετή έναρξης, εμπλουτίζουν και δυναμώνουν την παράδοσή σου, κι όταν κλείνει κανείς τα μάτια σε όλη αυτήν την ομορφιά -όχι λέγοντας απλώς ότι δεν του άρεσε, αλλά μιλώντας για χούντες κι αλβανοφαγίες- ας ψαχτεί λίγο καλύτερα μέσα του, μήπως τελικά δεν του φταίει η τελετή, οι Έλληνες ή ο εθνικισμός τους, αλλά κάτι άλλο.
14 Comments:
Έχουν δημιουργηθεί τόσα έργα τέχνης παγκοσμίως πάνω στους εθνικούς μύθους- που είναι εξ' ορισμού πλαστογραφίες της ιστορίας-ώστε η αξιολόγηση της τελετής έναρξης με κριτήρια ιστορικής ακρίβειας και πολιτικής ορθότητας δεν μπορεί να προσφέρει τίποτε .
Ο ίδιος ο Παπαιωάννου, μας είπε εδώ στην Καλαμάτα την περασμένη κυριακή ότι η κεντρική ιδέα του κυρίως καλλιτεχνικού κομματιού ήταν το "γνώθι σαυτόν". Η γέννηση του λόγου από τα θραύσματα του μύθου και η πορεία μέχρι την αποκωδικοποίηση του ανθρώπινου γονιδιώματος.Κατά τη γνώμη μου τα σύμβολά και η ματιά του του ήταν πολύ πιο δυνατά από του Κιούμπρικ.
Παραδέχτηκε ότι συνειδητά υπηρέτησε τη σκοπιμότητα "διαφημιστικής" παρουσίασης της χώρας μας (θάλασσα, νησιά, ελιά, μπουζούκια και κλεψύδρα- με την παρατήρηση ότι παρουσίασε έμμεσα την ιστορία, ζωντανεύοντας έργα τέχνης του παρελθόντος και όχι το παρελθόν).
Επίσης δέχτηκε ότι συνειδητά υπηρέτησε το μύθο της συνέχειας αρχαίας-νέας Ελλάδας (με τον τυμπανιστή του σταδίου και της Ολυμπίας) και συνειδητά επικαλέστηκε το συναισθημα του παγκόσμιου τηλεθεατή με το παιδί και το καραβάκι, τους ερωτευμένους και την έγκυο.
Τέλος είπε και κάτι που ίσως πέρασε απαρατήρητο.Το στάδιο με το στέγαστρο το είδε σαν αιδοίο, τη δάδα ως φαλλό ,και την εξέλιξη της τελετής σαν ερωτική πράξη που οδηγεί σε οργασμό.
Αν τον άκουγε η Susan McClary -που θεωρεί την 9η του Beethoven "οδηγίες προς βιαστή"- θα είχε σίγουρη άλλη μιά απόρριψη του έργου του.
Τι ωραία έκπληξη αυτό το ποστ πρωί-πρωί! Άγνωστοι άνθρωποι που έχουν μοιραστεί τις ίδιες παραστάσεις και έχουν νιώσει τα ίδια πράγματα! Τόσο καθημερινό μα κάθε φορά συγκλονιστικό!
Ως προς την τελετή έναρξης, πολλά πράγματα δεν πήγαν καλά (ή όπως είχαν σχεδιαστεί). Πρώτα η Bjork που ο μηχανισμός δεν "την σήκωσε" ώστε να αγκαλιάσει με το φόρεμά της τους αθλητές από κάτω.
Αν θυμάσαι old boy πριν ξεκινήσει η τελετή οι ταξιθέτριες μας έδιναν οδηγίες για το πότε έπρεπε να ανάψουν τα μπρελόκ-φωτάκια. Το πλάνο ήταν (σύμφωνα με τις οδηγίες που θα πέρναμε από τις ταξιθέτριες) τα φωτάκια να ανάψουν από κάτω προς τα πάνω, λίγο πριν εμφανιστεί ο κένταυρος στο νερό, ώστε να "ανάψουν" σταδιακά σαν αστέρια (σαν να μεταδίδουν το φως). Αντίστοιχη οδηγία είχε δοθεί και για τα καμπανάκια. Φυσικά όπως από πρώτο χέρι γνωρίζεις τίποτα από αυτά δεν έγινε, γιατί όλοι ήμασταν τόσο μαγεμένοι που μόνο τις ταξιθέτριες δεν παρακολουθούσαμε. Ήταν μαγεία!
Μου μένει μια γλυκιά μελαγχολία τις τελευταίες βδομάδες, που γυρνώντας από τη δουλειά βλέπω το ΟΑΚΑ στο βάθος ενώ σουρουπώνει...
@alberich είναι πραγματικά πολύ ενδιαφέρον αυτό που συμβαίνει στην Καλαμάτα, θα ήταν ωραίο να ακουγόταν και η άποψη ενός ντόπιου (υποθέτωντας ότι είσαι καλαματιανός) για το δρώμενο. (Γέλασα πάρα πολύ όταν ο Παπαϊωάννου είπε για τον "μεγάλο οργασμό" αν και είμαι μάλλον επιφυλακτική με τους φαλλικούς συμβολισμούς).
Περισσότερα εδώ
ξ
Δεν ξέρω αν πιάνομαι για ντόπιος.Έχω ζήσει περισσότερο αλλού παρά εδώ.
Κακώς είσαι επιφυλακτική.Η τέχνη δεν υπάγεται στην πολιτική ορθότητα.
Δύσκολος ο δημόσιος διάλογος τέτοιου τύπου καμιά φορά...
Ήμουν ασαφής, δεν εννοούσα πως είμαι γενικά επιφυλακτική.
Πολύ συχνά διαβάζω ερμηνείες τέτοιου τύπου (από ηλεκτρικές οδοντόβουρτσες οι οποίες έχουν συγκεκριμένο σχήμα επιτούτου, έως ανοιχτήρια) που μου θυμίζουν θεωρίες συνομωσίας προχωρημένου επιπέδου. Δεν αμφισβητώ στο ότι ως ένα επίπεδο κάποια πράγματα μπορείς να τα δεις έτσι, οι συμβολισμοί είναι ισχυροί, αλλά από ένα σημείο και πέρα μου κάνει σε υπερβολή.
Για την τέχνη, δεν θα μπορούσα να συμφωνώ περισσότερο.
ξ
Αγαπητή ξ, αν το σκεφτείς δεν είναι και τόσο παράξενο που νιώσαμε τα ίδια πράγματα με την τελετή. Η μεγάλη πλειοψηφία των θεατών πρέπει να είχε λίγο πολύ τα ίδια συναισθήματα.
Αlberich, συμφωνώ με το εξαιρετικό σου σχόλιο. Όντως είπε αυτήν την ατάκα η κυρία Σούζαν; Η πραγματικότητα ξεπερνά πάντα κάθε φαντασία. Είδα την φωτογραφία της στο linκ που έβαλες και κατάλαβα. Αν δεν έχεις δει, δες ή στο θέατρο όταν ξαναπαιχτεί ή και στο βίντεο (δεν ξέρω αν έχει βγει σε dvd) την "Ολεάννα" του Μάμετ. Μιλά για κυρίες σαν αυτήν.
@ Old Boy -Ακριβώς. Η Ολεάννα μιλούσε γι' αυτές.
@ ξ -ναι κατάλαβα.Εννοούσες ότι το θεωρείς κλισέ, πασπαρτού, εύκολο τέλος πάντων.
Τί μνήμες!
Ξάφνου έντονα από δυό αράδες εδωδά να ξαναζήσεις κείνην τη μαγεία...
Πώς γιόρτασε κείνη τη βραδιά μεσ' στη σιγή του ο έσω άνθρωπος. Πώς χαμογέλασε. Πώς εδάκρυσε... μές στην κρυφή χαρά του. Πως, "επιτέλους", είπε...
Κοιτάς την καθαρή ματιά (-κοίτη) του γλύπτη και δημιουργού και λαμβάνεις από την λιτή του έκφραση όση αισιοδοξία σού 'λειψε... στον πηγαιμό. Στον πηγαιμό, βέβαια. Ακόμη.
(Συμπαθάτε με, μα δεν τηνε περίμενα τέτοια καταχώρηση, προχωρημένου του Ιουλίου, φέτο).
Ήταν λίγο ξεκάρφωτο το ποστ, το παραδέχομαι (δεν ήταν καν η επέτειος της τελετής), αλλά όχι εντελώς ξεκάρφωτο. Προέκυψε από τα σχόλια στο ποστ περί Παλιάς Αγίας Ελλάδας.
Ναι, ναί. Μετά το είδα κι αυτό. Το της "Αγίας Ελλάδος", λέω, της "Παλιάς".
Γράφεις καλά εσύ. Και το κυριώτερο πιό μετρημένος είσαι, στις λέξεις. (-Που βέβαια είναι τόσο δύσκολο αυτές να μάς λύσουν τα χέρια. Μάλλον τα δένουν πιό πολύ μ' αυτά που διαβάζουμε εδώ κι εκεί...).
Καλά έκανες και κατέδειξες την "ανοησία" και "ανόητον" του γράφοντος σ' ευκαιριακή φυλλάδα. (Για την καταχώρηση στο "Φάν", λέω). Αναρωτιέμαι, τελικά, τί κάθεται και γράφει κανείς (φαντάζομαι το κάνει) για να ζήσει...
Δεν είναι δυνατό να κάνουμε "καραμέλα" τα παιδιά. Εκεί φτάσαμε, λοιπόν;
Πλάκα-πλάκα ο "θείος", εκεί, μίλησε καλά. Εβαλε κάποια πράματα στη θέση τους... Σαν από μηχανής θεός κατέδειξε το σφάλμα που γίνηκε στο νού των συζητητών, το σφάλμα που τους τύφλωσε και... αρχίσανε και λέγανε αρλούμπες.
Πόσος κόπος, αλήθεια, αν όχι ν' αγγίξουμε, έστω να πλησιάσουμε κάπως σε μιά δίκαιη εκδοχή.
Περί ρητορικής τέχνης ο λόγος και συμπαθάτε με.
Σας φθονώ εσάς στην Ελλάδα, που ήσασταν στην τελετή έναρξης...
Old boy, όσο για τα υπόλοιπα που έγραψες, μένω ακόμα μια φορά άφωνα έτοιμος να πάω για ύπνο γεμάτος συμφωνία και αρμονία...
πόσο γελάει μέσα στη σιγή του ο έσω άνθρωπος διαβάζοντας τις αερολογίες που γράφει το θείο τραγί
όσο για το ποστ σου oldboy (επειδή δεν θέλω να σε αφήσω με την εντύπωση πως δεν το διάβασα ή αδιαφορώ γι αυτό) την άποψή μου για την τελετή την εξέφρασα σε προηγούμενο σχόλιό μου οπότε δεν θέλω να σας κουράζω επαναλαμβάνοντάς τη
Mαίανδρε να ζηλεύεις όσους ήταν μέσα στο στάδιο. Γι' αυτούς που ήταν έξω ίσως ήταν καλύτερο να μη το δουν στην ΕΡΤ αλλά σε ξένο κανάλι.
Θείο Τραγί πρέπει να ομολογήσω ότι δεν έχω ξανακούσει καλά λόγια από τράγο και αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα.
Newmanifesto διαφωνώ ριζικά με το σχόλιο σου για την τελετή, ωστόσο εσύ ούτε για χούντες μίλησες ούτε για αλβανοφαγίες. Συνεπώς το ποστ δεν αφορά το δικό σου σχόλιο.
Τα κριτήρια που θέτω στις αναζητήσεις μου έχω κάπως φανερώσει. Κι εγώ σ'ευχαριστώ.
Καλός και ο Ιούλιος. (Τί να γίνει θα συνηθίσετε για λίγο να βρίσκετε ετεροχρονισμένα μου σχόλια σε λάθος ποστάκια).
This is very interesting site... »
Δημοσίευση σχολίου
<< Home