H Bία και η Καθαρίστρια

Μας έλειψε πολύ τους τελευταίους μήνες, δεν είχαμε μάθει μακριά της, κι έτσι τώρα στο come back της δεν την χορταίνουμε. Στις οθόνες μας η πρόεδρος της Δημοκρατικής Συμμαχίας (ή πρώην πρόεδρος της ΔΗ.ΣΥ, ή πρόεδρος της πρώην ΔΗ.ΣΥ, ή whatever). Παρακολουθούμε στις ειδήσεις απόσπασμα ομιλίας της στη Βουλή, όπου προσφέρει ορολογικές διευκρινίσεις: «Βία και τρομοκρατία είναι τα τρία παιδιά που χάσανε τη ζωή τους στη Marfin διότι δικαιούνταν να δουλέψουν, είναι το 45άρι, είναι τα γκαζάκια, είναι ότι σήμερα οι καθηγητές της ΑΣΟΕΕ διστάζουν να μπουν στη σχολή διότι φοβούνται για τη ζωή τους. Βία και τρομοκρατία είναι να δέρνουν τον Αιγύπτιο εργάτη μέσα στο σπίτι του και να τον στέλνουν στο νοσοκομείο, όχι διότι δεν είναι καλός εργάτης, αλλά επειδή είναι Αιγύπτιος». Δεν γνωρίζω αν το να μην είναι κανείς καλός εργάτης συνιστά μια πιο εύλογη αιτία για να τον στέλνεις στο νοσοκομείο (εκτός κι αν εδώ προφητεύεται το επόμενο εξελικτικό στάδιο του καπιταλισμού), το θέμα πάντως είναι πως εκείνο που τα κανάλια δεν έκριναν τόσο σκόπιμο να δείξουν ήταν η αφορμή για το λογύδριο. Κι η αφορμή ήταν μια αποστροφή λόγου του Παναγιώτη Λαφαζάνη, που αναφερόμενος στην απόλυση 300 περίπου καθαριστριών των ΔΟΥ (οι οποίες αμείβονταν με το αστρονομικό ποσό των 325 ευρώ καθαρά τον μήνα) είχε αναρωτηθεί: «Αυτό δεν είναι βία, δεν είναι τρομοκρατία;». 

Οι αόρατες, εξορισμένες από τον μέινστριμ μιντιακό λόγο καθαρίστριες, επανέρχονται αιφνιδίως από την πίσω πόρτα. Όχι ως μέλη της εργατικής τάξης, αλλά ως πιθανά θύματα τρομοκρατίας. Η σφαίρα που βρήκε το γραφείο του Πρωθυπουργού ξεσηκώνει αγανάκτηση: κι αν την ώρα εκείνη ήταν εκεί μια καθαρίστρια; 
Τι θέλω να πω; Ότι επειδή ήταν 3 το πρωί ήταν δύσκολο να υπάρχει στο γραφείο καθαρίστρια; Ότι οι σφαίρες που εξοστρακίζονται με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα είναι κατά παράδοση οι αστυνομικές; Τίποτα από τα δύο. Και τίποτα πιο αποκρουστικό από τα καλάσνικοφ. Γιατί το επιχείρημα περί βίας είναι τελικά το ακριβώς αντίστροφο: αν μισείς τα καλάσνικοφ τα μισείς επειδή είναι καλάσνικοφ. Και το καλάσνικοφ είναι κάτι ριζικά διαφορετικό από το γιαούρτι, τη λεκτική αποδοκιμασία στο δρόμο ή την πολιτική κριτική κατά καναλαρχών και μεγαλοδημοσιογράφων. Όταν λοιπόν αυτά είτε τα τσουβαλιάζεις στην ίδια κατηγορία «βίας» με τα καλάσνικοφ είτε τα αναγορεύεις σε προπαρασκευαστικο τους στάδιο, τότε ή δεν μισείς τα καλάσνικοφ αρκετά ή το πρόβλημά σου δεν είναι τα καλάσνικοφ, αλλά οτιδήποτε στρέφεται εναντίον των συμφερόντων σου.
Τι ρόλο έχει λοιπόν το υποκείμενο «καθαρίστρια» στο δημόσιο διάλογο; Η καθαρίστρια που απολύεται από τη ΔΟΥ δεν θα βρει θέση στα δελτία ειδήσεων. Η καθαρίστρια ως μέλος της εργατικής τάξης, όπως και ίδια η έννοια της εργατικής τάξης, δεν έχουν θέση στο δημόσιο διάλογο. Είμαι σαράντα ετών και μέχρι πάρα πολύ πρόσφατα δεν χρησιμοποιούσα καν τον όρο «εργατική τάξη». Πάρα πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε σε μια εποχή που θεωρούσαμε ότι ο όρος ανήκε χρονικά και τοπικά κάπου αλλού. Τελικά εμείς ήμασταν αλλού για αλλού. 
Έτσι ο Θοδωρής Αθερίδης εξηγεί στην εκπομπή του Πέτρου Κωστόπουλου την «φρικτή αλήθεια που πρέπει να μάθει ο κάθε άνθρωπος»: «Εφόσον αγαπάμε τον καπιταλισμό πρέπει να κάτσουμε να την πιούμε τώρα ... Είναι σαν να κάθεσαι σε ένα τραπέζι, να παίζεις χαρτιά και την ώρα που χάνεις να αρχίσεις να γκρινιάζεις». Καπιταλισμό δεν ήθελε κι η χαρτοπαίκτρια καθαρίστρια της ΔΟΥ; Ας καινοτομήσει, ας δει τις προτάσεις Λοβέρδου για τη νέα επιχειρηματικότητα ή ας τον πιεί. Σε κάθε περίπτωση -και για να είμαστε εννοιολογικά καθαροί- αν εξαθλιωθεί και πεθάνει από την πείνα, δεν θα έχει πεθάνει ούτε βίαια ούτε άνομα. Θα έχει πεθάνει ειρηνικά και νόμιμα, θα έχει πεθάνει λόγω χρεοκοπίας, θα έχει πεθάνει επειδή όπως ομολογεί κι ο Γιάννης Πρετεντέρης: «Όλοι ζήσαμε ένα όνειρο». Το όνειρο των 325 ευρώ λαμβάνει τέλος. Με τα λόγια του Αθερίδη: «Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, υπάρχει αξιοπρέπεια, ψηλά το κεφάλι και θα κάτσουμε να τον πιούμε τώρα». «Σκάσε και κολύμπα» προσθέτει ο Κωστόπουλος.

(Κείμενο γραμμένο για την Ελευθεροτυπία)