Τρίτη, Οκτωβρίου 19, 2010

Απεγκλωβισμοί

Στο «Buried» νέος άντρας, πατέρας μικρού παιδιού, βρίσκεται θαμμένος ζωντανός μέσα σε ένα φέρετρο, στο «Είμαι ο Έρωτας» λιγότερο νέα γυναίκα, μητέρα τριών παιδιών κάπου ανάμεσα στα 20 και στα 25, βρίσκεται θαμμένη ζωντανή μέσα σε ένα γάμο. Ο άντρας είναι θαμμένος στο Ιράκ: δεν είναι στρατιώτης, δεν είναι μισθοφόρος της Βlackwater, είναι ένας απλός οδηγός φορτηγού που τον έθαψαν για να ζητήσουν λύτρα. Η γυναίκα είναι θαμμένη σε έπαυλη εμβληματικής βιομηχανικής οικογένειας της βόρειας Ιταλίας: δεν είναι δυστυχής, δεν υποφέρει, είναι θαμμένη στην μεγαλοπρεπέστατη ανία μιας ζωής όπου όλα είναι έτοιμα και οι μεγάλες συγκινήσεις παρελθόν. Του άντρα το όνομα το ξεχνάς, αφού είναι ένα ακόμα αμερικάνικο όνομα (Πολ) και δεν παίζει και κανένα ρόλο στην υπόθεση. Της γυναίκας όμως το όνομα το θυμάσαι επειδή στα ελληνικά ηχεί σαν Αίμα. Το θυμάσαι κυρίως επειδή δεν ήταν το αληθινό της: της το έδωσε ο άντρας της όταν την έφερε στην Ιταλία από την Ρωσία για να την παντρευτεί. Οικειοθελώς μετανάστες και οι δύο σε αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής, ο μεν Πωλ για να μαζέψει κάποια χρήματα και γυρίσει στην πατρίδα του, η δε Έμμα από τότε που έφυγε επέλεξε να μην επιστρέψει στη Ρωσία, ούτε για να την ξαναδεί. Άρχισε να κατοικεί σε άλλο τόπο, σε άλλη γλώσσα, σε άλλο όνομα.

Όλο το «Buried» διαδραματίζεται μέσα στο φέρετρο: ένα κινητό, ένας αναπτήρας, ένας φακός, μια λάμπα, σε αντιδιαστολή με τις μιλανέζικες επαύλεις και τους επιβλητικούς καθεδρικούς ναούς, με τους λονδρέζικους ουρανοξύστες και την ιταλική φύση του «Είμαι ο Έρωτας». Ό,τι πιο μινιμαλιστικό οπτικά σε αντιδιαστολή με ό,τι πιο πλούσιο οπτικά. Κοινό γνώρισμα όμως και στις δύο ταινίες είναι η αξιοποίηση του χώρου τους. Ο χώρος ως περιορισμός και ταυτόχρονα ο χώρος ως δυνατότητα. Δεν ορίζει ο χώρος τις δυνατότητές σου, το βλέμμα σου τις ορίζει. Το μόνο που μπορεί να σε περιορίσει είναι να μην ξέρεις να κοιτάς. Και οι δύο σκηνοθέτες δεν έχουν τέτοιου είδους περιορισμούς. Ο Ροντρίγκο Κορτές εξαντλεί την ευρηματικότητά του στο «Buried», αλλά και ο Λούκα Γκουαντανίνο προσφέρει ασυνήθιστες λήψεις, ασυνήθιστα κάδρα από ψηλά ή από απόσταση. Περιορισμένο στον πιο ασφυκτικό χώρο που μπορεί να φανταστεί κανείς, τo «Βuried» αποδεικνύει ότι η πρώτη ύλη του κινηματογράφου είναι η φαντασία και το ταλέντο και ότι το «δεν γίνεται» δεν είναι απαράβατος κανόνας. Θα μπορούσαν αυτές τις μέρες να το επιβεβαιώσουν και εκτός κινηματογράφου οι -όχι πια θαμμένοι- μεταλλωρύχοι της Χιλής.

Από την αρχή της ταινίας ο Πωλ προσπαθεί να σωθεί. Το μοτίβο του «Buried» είναι αυτό και έτσι θα κινηθεί σε όλη της τη διάρκεια. Αντίθετα, το «Είμαι ο Έρωτας» χτίζει υπομονετικά και διακριτικά το δικό του περιβάλλον, χωρίς να βιάζεται καθόλου να μπει στο ερωτικό πεδίο. Γενικότερα το «Είμαι ο Έρωτας» είναι μια ταινία που σε ξεγελά. Νομίζεις πως βλέπεις μια εντελώς κλασική κινηματογραφική αφήγηση, μέχρι να διαπιστώσεις ότι έχει μέσα στην καρδιά της ένα ξεχωριστό προσωπικό στυλ. Όπως π.χ. συμβαίνει με τη σκηνή της ερωτικής καταδίωξης στο Σαν Ρέμο (μια σκηνή με επιρροές από τον «Δεσμώτη του Ιλίγγου» και που περιλαμβάνει άλλωστε ζουμ στο χτένισμα της Τίλντα Σουίντον σαν να ήταν η Κιμ Νόβακ), μια αληθινά ζαλιστική σκηνή, θαμπή σαν τα τζάμια του φορτηγού του για να μην είσαι σίγουρος αν θα βγει κι εκείνη από μέσα ή είναι όλα στη φαντασία της, θαμπωτική σαν την ανάμνηση του πρώτου αιφνίδιου φιλιού. Όπως επίσης συμβαίνει με όλη την τελευταία πράξη της ταινίας, που μολονότι περιέχει μια μελό απιθανότητα αντάξια της πιο κραυγαλέας σαπουνόπερας, κατορθώνει αμέσως μετά να την υπερβεί, με μια τραμπάλα έντονων συναισθημάτων, με μια θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα στο βουβό και στο φωναχτό ή ανάμεσα στο σκοτάδι και τα μαργαριτάρια του κολιέ της.

«Το παν είναι να μη χάσουμε το μυαλό μας» θα της πει ο άντρας της. Αλλά η Έμμα είχε χάσει τόσα χρόνια τα ερωτικά της συναισθήματα και τώρα που τα βρήκε είναι μια χαρά διατεθειμένη να χάσει το μυαλό της. Kαι ίσως αυτό ακριβώς το χάσιμο επείγεται να διατηρήσει, ίσως αυτό να είναι το τελικό διακύβευμα και η τελική φούρια της ταινίας και ίσως για αυτό η ταινία εξαφανίζει από το προσκήνιο τον έρωτά της. Αλλά και γενικότερα η ταινία δεν αναλύει αισθήματα, δεν εξετάζει τα κίνητρά της, τα κίνητρά του, τα τι και τα πως, αμφιβολίες και αναστολές. Είναι που είναι ήδη τετριμμένο και χιλιοειπωμένο το θέμα του έρωτα που τάξεις και λοιπά εμπόδια δεν γνωρίζει, που αν το ανέλυε με λέξεις το μελόδραμα θα μετατρεπόταν κανονικά σε σαπουνόπερα. Αντί να μιλήσει για αυτά, η ταινία προτιμά να εικονογραφεί μεγάλα συναισθήματα, ριζικές αποφάσεις, το άνοιγμα της συναισθηματικής αβύσσου, και έτσι το σαπούνι αφαιρείται και μένει η όπερα. Η εμφατική σινεφίλ αναφορά της σκηνής του «Φιλαδέλφεια» φανερώνει την προτίμηση που έχει ο Γκουαντανίνο για τις σκηνές με πατημένο το γκάζι του μελοδράματος. Η Έμμα στο τέλος είναι μια δύναμη της φύσης, η καταπληκτική μουσική του Τζον Άνταμς είναι εσκεμμένα θυελλώδης και η ταινία τελειώνει σαν όπερα.

Και κάπως έτσι υποκλίνεσαι μεν στη σύλληψη και την εκτέλεση του «Buried», ξέρεις όμως πως αν είναι να χάσεις το δικό σου μυαλό για μια ταινία αυτή θα Είναι ο Έρωτας.

(Κείμενο γραμμένο για το ελculture)

10 Comments:

At 10/20/2010 12:36:00 π.μ., Blogger mahler76 said...

έφαγα το flash του αιώνα τώρα διαβάζοντας την κριτική σου στις 2 ταινίες. Είσαι ο τύπος που έγραφε κριτικές στα σχόλια στο sait του Αθηνοράματος και υπέγραφε ως Old Boy για όλες τις ταινίες κάθε βδομάδα και μάλιστα κατεβατά ολόκληρα και μπαίναμε από κάτω και σε βρίζαμε???? μιλάμε ολόκληρο το 2006 έτσι διασκεδάζαμε!!!

 
At 10/20/2010 12:46:00 π.μ., Blogger Old Boy said...

Όχι, καμία σχέση δεν έχω. Άλλον έβριζες :)

 
At 10/21/2010 03:28:00 π.μ., Blogger non simone said...

Όταν πριν 2-3 χρόνια διάβασα το "Κάτω από το χώμα" (ελληνικός τίτλος του Buried) αναρωτιόμουν γιατί δεν έχει γίνει σενάριο. Η σύλληψη της ιδέας, οι εικόνες και -τελικά- η ανατρεπτική εξέλιξη είναι η κλασική συνταγή για μια ταινία αγωνίας. Να υποθέσω από την κριτική σου οτι έγινε μια καλή ταινία;

Παρεπιπτόντως, -για "Τα οπωροφόρα της Αθήνας"... νομίζω ο Παναγιωτόπουλος έχει "γεμίσει" την ταινία από το βιβλίο και γίνεται μια καλή αφορμή για να το ξαναξεφυλλίσει κάποιος ή να ενδιαφερθεί εκείνος που δεν το ξέρει. Ακόμα και η υπερβολή στη χαζομάρα, μπορεί απλά να ιντριγκάρει την αντίθεση με το κείμενο & την αναζήτηση του πρωταγωνιστή. Όταν μια ταινία, καλή ή μέτρια οδηγεί σε ένα βιβλίο, έχει κάτι δώσει. Εξάλλου, όπως λέει κι ο ίδιος ο Σ.Δημητρίου, έχουμε ανάγκη την αφέλεια, τη παιδικότητα, ακόμα και τη χαζομάρα. Την ευφυία, τη βαρεθήκαμε!

 
At 10/21/2010 04:14:00 π.μ., Blogger Old Boy said...

Για τα Οπωροφόρα συμφωνώ ότι και μόνο να σε οδηγήσει στο βιβλίο η ταινία έχει πετύχει και με το παραπάνω το σκοπό της. Αμφιβάλλω βέβαια αν αυτός ήταν όλος ο σκοπός της :)
Το Buried μου άρεσε, ναι. Τι εννοείς το διάβασες πριν 2-3 χρόνια; Απευθείας σενάριο για ταινία είναι εξ όσων έχω καταλάβει.

 
At 10/21/2010 09:38:00 π.μ., Blogger mahler76 said...

αχ κρίμα ρε γαμώτοοοοοο :))

 
At 10/21/2010 01:10:00 μ.μ., Blogger non simone said...

Είναι γραμμένο σαν σενάριο... αλλά το πρωτότυπο είναι βιβλίο. Ο συγγραφέας λέγεται Peter James και -στα ελληνικά τουλάχιστον- εκδόθηκε το 2007. (Αν σε ενδιαφέρει η πρώτη εκτύπωση να δω το εσώφυλλο).

http://www.moderntimes.gr/istos.chtm?prnbr=15945

 
At 10/21/2010 05:45:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Θενκς, το είδα. Δεν έχει σχέση το σενάριο της ταινίας με το βιβλίο, αλλά δεν αποκλείεται ο σεναριογράφος να του έκλεψε την ιδέα (αυτού και του Ταραντίνο δηλαδή) :)

 
At 10/21/2010 11:12:00 μ.μ., Blogger non simone said...

Sorry, αλλά οι σύντομες περιγραφές της ταινίας με παρέπεμψαν εκεί και επειδή συνήθως βιβλίο-σενάριο δεν ταυτίζονται ακριβώς, πίστεψα οτι είναι μεταφορά αυτού στο σινεμά... Πάντως, η πρόσθετη πληροφορία σου οτι έχει κλέψει κάτι κι από Ταραντίνο, το κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρον. Ευχαριστώ :)

 
At 12/20/2010 09:48:00 μ.μ., Blogger ΧΑΡΤΙΝΟ ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΑΚΙ said...

Εχθές είδα την ταινία " ΕΙΜΑΙ Ο ΕΡΩΤΑΣ "και συμπτωματικά σήμερα έπεσα πάνω στην κριτική σου !
Διάβασα για το blog σου στο ΒΗΜΑ .
Με σοκάρισε η ταινία και ειδικά το τέλος !
Αριστουργηματική η παρουσίαση με τις λεπτομέρειες του τραπεζιου , των φαγητών ακόμη και της καθημερινότητά τους !
Τι ήθελε να παρουσιάσει ο σκηνοθέτης ; μια άλλη διάσταση της ΜΗΔΕΙΑΣ; Ισως , αλλά εμένα δεν μου άρεσε όσο και δραματοποιημένη να παρουσιάζεται η όλη σχέση των μελών της οικογένειας .

 
At 12/21/2010 01:44:00 π.μ., Blogger Old Boy said...

Δεν το είχα πάρει χαμπάρι για το Βήμα. Σ' ευχαριστώ που μου το επεσήμανες :)
Όσο για το κομμάτι της Μήδειας που λες, και εμένα μου φάνηκε υπερβολικό, ωστόσο το τέλος της ταινίας συμφωνώ πως μας αποζημιώνει.

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home