Πεθαίνω σαν Χώρα

Πρωτοείδα παράσταση του Μιχαήλ Μαρμαρινού κατόπιν έντονης προτροπής φίλου. Μη εξοικειωμένος με αυτό το είδος θεάτρου και έχοντας πάντα βαθιά ριζωμένη την καχυποψία για οτιδήποτε μπορεί να μυρίζει «δήθεν», ξεκίνησα να παρακολουθώ τον «Εθνικό Ύμνο» αρκετά συγκρατημένος. Στην αρχή σιγά σιγά, στη συνέχεια όλο και πιο γρήγορα, οι αντιστάσεις μου ανά στρώματα κατέρρεαν, μέχρι που η ψυχή μου άρχισε να χορεύει στους ρυθμούς ενός άλλου Εθνικού Ύμνου, που έμοιαζε πολύ με το «Αργοσβήνεις Μόνη» του Βασίλη Τσιτσάνη, το οποίο στο τέλος μετατρεπόταν στο «Russian Dance» του Τομ Γουέιτς, την ώρα ακριβώς που η Τέχνη μετατρεπόταν σε εμπειρία ζωής.

Πέντε χρόνια μετά (και ήδη θεατής άλλων δύο παραστάσεών του), παρακολούθησα τον ευρηματικό (και παραδόξως τελικά ευφορικό) τρόπο με τον οποίο έκανε θέατρο το πεζογράφημα του Δημήτρη Δημητριάδη «Πεθαίνω σαν Χώρα».

Ενστάσεις ενός μη ειδικού θεατή: ο μεγάλος χώρος της Πειραιώς 260, αν και ενδεχομένως αναγκαίος για την πολυπληθή ουρά των ηθοποιών και κομπάρσων που αποτελούσαν τον ιδιότυπο θίασο της παράστασης, δεν λειτουργούσε υπέρ της βιωματικότητας και της συγκίνησης, ενώ η παρουσία της Μπέμπα Μπλανς στο φινάλε φάνηκε σαν ένα χαμένο στοίχημα, που αντί να προσδώσει στην παράσταση αυθεντικότητα, μάλλον αδυνάτισε ένα μέρος της ατμόσφαιρας που είχε χτιστεί.

Που είχε χτιστεί με λέξεις σαν αυτές: «Όποιος δεν έχει δει ανθρώπους να πεθαίνουν σφυροκοπημένοι από αόρατο χέρι στους δρόμους, δεν μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει και τι είναι ο θάνατος μιας χώρας, όπως δεν μπορεί να καταλάβει κι εκείνος που δεν έχει νιώσει το ίδιο το κορμί του ανύπαρκτο, ανενεργό, ανυπόληπτο, ανυπόστατο και ανύπανδρο, με την περιβόητη κινητήρια δύναμή του κομμένη σύριζα και ξεκομμένη από το εσώτατο πυρ της συγκίνησης».

(«Exodos», 12.6.08)