Δέος

Λένε ότι τα παιδιά έχουν όλο το μέλλον μπροστά τους. Φαντάζομαι ότι όσοι έχουν παιδιά το ξέρουν από πρώτο χέρι, αλλά πέρασα αυτές τις μέρες κοντά σε ένα αγόρι 4 1/2 ετών και διαπίστωσα ότι τα παιδιά δεν έχουν μπροστά τους ούτε μέλλον ούτε παρελθόν, δεν έχουν μπροστά τους τίποτα άλλο από το παρόν τους, το οποίο απομυζούν, εξαντλούν, στραγγίζουν. Εδώ και χρόνια με απασχολεί σαν σκέψη το πώς γίνεται να ζει κανείς το παρόν του ως αυταξία, το πώς γίνεται να ζει κανείς τώρα για το τώρα. Πίστευα ότι τελικά δεν γίνεται· ίσως να το κατόρθωνουν ελάχιστα προικισμένα άτομα, άτομα που είτε είναι ποιητές είτε όχι, έχουν πάντως μια ποιητική αντίληψη της ζωής και της συνθήκης της ύπαρξης.

Πίστευα ότι τελικά δεν γίνεται μέχρι που έζησα από κοντά τον Παύλο: άλλαζε τα πέταλα σε όσες ξυπνητές ώρες της μέρας του αντιστοιχούσαν: ο Παύλος ζει. Την κάθε του στιγμή σαν να είναι ανεπανάληπτη. Σαν να μην υπήρχε άλλη στιγμή πριν και σαν να μην υπάρχει άλλη στιγμή μετά.

Το παιδί είναι βυθισμένο στο παρόν γιατί δεν έχει τίποτα να θυμάται από το παρελθόν και τίποτα να προσδοκά από το μέλλον.

Ο ενήλικος αδυνατεί να αφοσιωθεί στο παρόν γιατί είτε νοσταλγεί είτε προσμένει: οι χαμένοι παράδεισοι - η ελπίδα των αυριανών παραδείσων.

Το παιδί ξέρει χωρίς να ξέρει ότι, αν υπάρχει, ο παράδεισος βρίσκεται εδώ και μόνο εδώ, τώρα και μόνο τώρα.

Παρατηρείς κάποιον που ζει στον παράδεισο και σχεδόν ανατριχιάζεις.

Σε έναν μήνα θα πάει προνήπιο. Του χρόνου νήπιο. Μετά πρώτη. Οι σχολικές του σκοτούρες θα είναι από τις πρώτες αναμνήσεις του. Ό,τι ζει τώρα θα το ξεχάσει. Σαν να είναι υπνωτισμένος. Από το τώρα στο μυαλό θα μείνει μόνο κάτι θολό: το παιδί όταν ζει δεν κρατάει σημειώσεις.

Και ίσως εν τέλει η κάθε ανάμνηση να σηματοδοτεί σε ένα βαθμό μια ήττα, μια ήττα της εμπειρίας, και μια αδυναμία, μια αδυναμία απόλυτης παράδοσης, μια αδυναμία απόλυτης καταβύθισης στην ζωή, αρκετά απόλυτης, ώστε όταν ανασύρεσαι στην επιφάνεια να μην φέρνεις μαζί σου κανένα νεκρό και πλαστογραφημένο κομμάτι ζωής υπό την μορφή μνήμης.

Παρατηρείς τον τρόπο που ένα παιδί βιώνει το παρόν και σχεδόν ανατριχιάζεις.

Το να ζεις τόσο πολύ φαντάζει στα μάτια του ενήλικου άλλοτε ως θαύμα κι άλλοτε ως ύβρις.

Και στις δύο περιπτώσεις όμως ως κάτι που τον υπερβαίνει.

Κι αυτό το δέος για αυτό που συντελείται ενώπιόν του αντιμετωπίζεται μόνο κατά πρόσωπο, αντιμετωπίζεται μόνο με λέξεις που το ονοματίζουν, το αναλύουν, το χάνουν εν μέρει στην μετάφραση.