Γούστα
«Εμένα πάλι μ' ενοχλεί να παίζεται ο εθνικός ύμνος προς τιμήν της Παπαρίζου και του Σαμπρέλ και να τυλίγεται η Γαλανόλευκη στα πόδια του Καραγκούνη. Γούστα είναι αυτά!». Προφανώς και είναι γούστα.
Όπως εμένα μ' ενοχλεί η εξομοίωση της μίας κατάστασης με την άλλη, του Σαρμπέλ με τον Καραγκούνη.
Όπως επίσης με ενοχλεί ότι στο σημερινό εντιτόριαλ του Φώτη Γεωργελέ διαβάζω μόνο περί «φανατικής, εξτρεμιστικής ελληνικής συντήρησης», «φονταμενταλισμού» και «τέχνης δίχως όρια». Δεν βρίσκω δηλαδή ένα λόγο συμπάθειας, κατανόησης και συναίσθησης προς τους ανθρώπους που πιθανόν πράγματι να σκανδαλίζονται και να προσβάλλονται από τα επίμαχα έργα τέχνης.
Τα πάντα έχουν όρια και κανένα δικαίωμα δεν είναι απεριόριστο.
Αλλά αντί να πούμε ότι λ.χ., στη σύγκρουση του δικαιώματος του καλλιτέχνη με το δικαίωμα του πιστού, πρέπει να δούμε ποιό δικαίωμα υπερτερεί σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, φαίνεται να λέμε ότι ο καλλιτέχνης δεν έχει κανένα όριο και φραγμό και ότι ο πιστός δεν είναι παρά ο φανατικός εξτρεμιστής.
Και όπως φυσικά είναι εντελώς απαράδεκτο και ελεεινό να εισβάλλει η αστυνομία μέσα σε ένα εκθεσιακό χώρο εργών τέχνης, έναν χώρο δηλαδή που προορίζεται και απευθύνεται σε φιλότεχνους και μάλιστα προχωρημένους (με την καλή ή την κακή έννοια), να κατεβάζει το έργο και να συλλαμβάνει τον υπεύθυνο της έκθεσης, άλλο τόσο προβληματικό θα ήταν να έπαιρνε ο καλλιτέχνης τον πίνακα με τα σπέρματα και τον σταυρό και να τον περιέφερε έξω από εκκλησίες Κυριακή πρωϊ.
Αν αντί να απαντήσουμε στους προβοκάτορες που πάνε και ψάχνουν στις εκθέσεις επίμαχα έργα προκειμένου να μονοπωλήσουν μετά τη δημοσιότητα ως εκπρόσωποι και νταβατζήδες «ιερών και οσίων», ότι έναν πίνακα που θα έβλεπαν πέντε υποψιασμένοι τον είδε τελικά εξαιτίας τους κάθε πιστός και κάθε γριούλα στο τελευταίο χωριό της χώρας, αν αντί δηλαδή να πούμε ότι, γιαγιά, σε τελική ανάλυση ο Άδωνις Γεωργιάδης είναι αυτός που σου έδειξε τον πίνακα, ο Άδωνις Γεωργιάδης (όχι ο ίδιος· το κόμμα του ή εν πάση περιπτώσει το ιδεολογικό του ρεύμα) είναι αυτός που πέταξε μπροστά στα μάτια σου τον πίνακα με τα πεταμένα σπέρματα στον σταυρό, απαντάμε ότι το δικαίωμά σας να έχετε ιερά και όσια μπορεί να αποτελεί γούστο σας, αλλά πάντως ένα γούστο φονταμενταλιστικό και μη επιδεχόμενο ουσιαστικής προστασίας σε ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό κράτος, παρά μόνο στο σημερινό Ιράν.
posted by Old Boy @ 8:36 μ.μ.
47 comments
47 Comments:
Η Τέχνη δεν μπορεί να υπάρχει αν δεν εκτίθεται γυμνή.
William Blake.
Ο Μπλέικ ήταν πιστός χριστιανός. Λάτρευε τον Ιησού. Μισούσε την εκκλησία. Και την κάθε εξουσία.
Ωραίο ποστ - περίμενα μια αντίδραση όταν είδα την προκλητική ατάκα για τον Καραγκούνη =)
Ίσως να μην είναι αυτή η στιγμή για να μιλήσουμε για τα όρια της τέχνης. Αλλά ο τρόπος με τον οποίο πολλοί μιλάμε για τα μη όριά της είναι λάθος. Στα culture wars κερδίζουν τα άκρα.
Το εντιτόριαλ του Γεωργελέ είναι ως συνήθως καλογραμμένο, αλλά εν τέλει ασήμαντο. He's preaching to the choir.
Ωθούμενος, καθώς προβλήθηκε από κάποια έντυπα που έγραψαν σχετικά,
περιδιάβηκα τον "ήρωα" για να δω το επίμαχο "βίντεο", το οποίο όμως, "εις μάτην", εκεί "δεν" συνοδεύονταν από την "χαρακτηριστική" μουσική υπόκρουση (για το σύνολο του μεγέθους της κριτικής βέβαια, όπως κάποιος θα φαντάζονταν)-κρίμα, απογοήτευση...Τίποτα δεν κατάλαβα.
Τι στην ευχή "τέχνη" είναι άραγε αυτή που "φαίνεται" ότι θέλουν να προβάλεται ακόμη και όσοι "δείχνουν" να ενοχλούνται από τις συμπεριφορές που επακολούθησαν ? "συμπαραστατέοι" με δισταγμό, με φόβο, με τί .... άραγε?
Ενοχλήθηκα...- τελικά, είναι όπως λένε, πάρ' το αλλιώς...
Σε βρίσκω άτοπο και -περαδόξως- μονόπλευρο. Η δικηγορία υπέρ του διαβόλου (του ...Χριστού στην περίπτωση) θα είχε βάση, αν πράγματι:
1. το έργο ξεπερνούσε τον κύκλο των πέντε υποψιασμένων και έφτανε και στις γιαγιάκες που αναφέρεις. Τελικά, όμως, όταν γίνεται ντόρος για κάτι, αυτό που μένει είναι ο ντόρος και όχι η ουσία. Κανείς δεν είδε πραγματικά το έργο.
2. η Στεφανή δεν διωκώταν ποινικά (!!!!) με άμεσο κίνδυνο αυτή τη στιγμή να χάσει τη δουλειά της, μιας και επρόκειτο να αναβαθμιστεί ως καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο.
Όλα αυτά επειδή υπάρχουν κάποιοι επαγγελματίες "Έλληνες", κάτι τεράστια μηδενικά, που δεν είναι ικανοί να κάνουν τίποτα άλλο στη ζωή τους, παρά να μπαίνουν στη "ζωή των άλλων".
Ας μην τρελαθούμε τελείως. Το ελληνικό Ιράν έχει μεριμνήσει προ πολλού για όλους αυτούς τους ταπεινούς πιστούς και τα δικαιώματά τους, προσβάλλοντας συνεχώς και παραβιάζοντας τα δικαιώματα των υπολοίπων. Σε σημείο που μπορούμε να μιλάμε και για ποινικά αδικήματα (βλέπε περιουσία της Εκκλησίας, οικονομικά σκάνδαλα, παιδεραστία κληρικών, αποπλάνηση κλπ.).
Ποιος όμως να υπερασπιστεί το απλό και το προφανές; Και το προφανές, με μια απλή ανάγνωση των γεγονότων και των καταστάσεων, εμένα μου λέει πως η Στεφανή δεν είναι ένα χαβαλό-happening με ένα μουνί και ένα τραγούδι, αλλά μια σπουδαία καλλιτέχνης και πανεπιστημιακός με συνέπεια χρόνων, αξιόλογο έργο, σημαντικές διακρίσεις, σεβασμό στους κινηματογραφικούς κύκλους, αλλά και στους φοιτητές της. Ο Άδωνις Γεωργιάδης και όλοι όσους θέλει να βάλει στο μαντρί του, τι ακριβώς είναι; Τι έχουν κάνει; Σε ποια Ελλάδα προσφέρουν; Γιατί εκεί είναι το ζήτημα τελικά και όχι μήπως τα υπερβολικά μας δημοκρατικά ανακλαστικά έθιξαν τον σάπιο κόσμο της παράδοσης και τη συντήρησης.
...και μια χαρά τα λέει ο Γεωργελές. Δυστυχώς έχει πέσει μέσα.
Σε ευχαριστώ!! παικταρά με την γαλανόλευκη.
Μου είσαι αδιάφορος τεχνο/κράτη, γιατί έτσι μου κάνει γούστο η εκτίμησή μου -Τέχνη ποιεί ο καθένας μας άλλωστε
Μπορεί να φανταστεί κανείς (πλην των εκουσίως προσφωνούμενων "ελληναράδων") τι θα πει "προσβολή" εθνικού συμβόλου ?
Μια ισοδυναμία του "οργάνου" με τον "ύμνο" αλλού παραπέμπει εμένα, καλώς ή κακώς...
...Αλλά αντί να πούμε ότι λ.χ., στη σύγκρουση του δικαιώματος του καλλιτέχνη με το δικαίωμα του πιστού, πρέπει να δούμε ποιό δικαίωμα υπερτερεί σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση, φαίνεται να λέμε ότι ο καλλιτέχνης δεν έχει κανένα όριο και φραγμό και ότι ο πιστός δεν είναι παρά ο φανατικός εξτρεμιστής.,,,
Αυτό είναι πράγματι το σημείο που κυριαρχεί στα σχόλια τα σχετικά με το θέμα.
Όμως oldboy μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να μπουν αποδεκτά και από τα δύο μέρη, όρια στα δικαιώματα των δύο μερών. Ποιος στέκεται απέξω από το πρόβλημα για να ιεραρχήσει τα διακαιώματα;
Σ' όλη την ιστορία φαίνεται σα να υπάρχει μια διαρκής πολεμική μεταξύ μερίδας καλιτεχνών και μερίδας της πολιτικής και θρησκευτικής συντήρησης.
Εμένα μου φαίνεται ότι οι δύο πλευρές είναι μονίμως με το δάχτυλο στη σκανδάλη προσμένοντας να πυροβολήσουν η μία την άλλη όπου τη βρουν μπόσικη.
Και γίνονται πολύ εύκολα γενικεύσεις. Οι απόψεις ενός παπά βαφτίζονται θέση της εκκλησίας ενώ το έργο ενός καλλιτέχνη χαρακτηρίζει μια ολόκληρη έκθεση. Ο φανατισμός εν τέλει δείχνει να είναι αμοιβαίο "προνόμιο". Το μόνο που ξεχνάνε οι εκπρόσωποι του είδους και των δύο παρατάξεων είναι ότι στο όνομα των πιστεύω τους διαλύουν ανθρώπους που υπό κανονικές συνθήκες δεν εχουν ως πρόθεση να προκαλέσουν ή δεν έχουν ως στόχο αυτούς που νιώθουν να στοχοθετούνται.
Κατά τα άλλα τασόμαστε υπέρ της ελευθερίας της έκφρασης και κατά της λογοκρισίας στην τέχνη, αποστρεφόμαστε την αναχρονιστική εκκλησία και τα φαινόμενα ελληναρισμού αλλά όλοι μας, που είμαστε στην απ'έξω, παρακολουθούμε με κατινίστικο ενδιαφέρον τη διαμάχη. Άρτος και θεάματα - the show must go on.
Μια σχεδόν παρόμοια κατάσταση είχα ζήσει - άθελα μου - πριν απο πολύ καιρό όταν άκουσα στη τηλεόραση τον Διευθυντή του Πλανηταρίου του Ιδρύματος Ευγενίδου, να εκφράζει την άποψη του για το αν υπάρχει Θεός ή όχι.
Είχε απαντήσει τότε ότι όλο το σύμπαν - έχει αποδειχτεί - ότι συγκροτείται από 52 στοιχεία, οι συνένωση των οποίων σε διάφορους συνδυασμούς μας δίνει αυτό που σήμερα βλέπουμε έξω, γύρω μας, αλλά και στον καθρέπτη.
Από εππιστημονικής άποψης σίγουρα - υποθέτω - κάτι περισσότερο γνωρίζει απο εμένα, αλλά καθώς έτυχε να βρίσκονται δίπλα μου την ώρα που τον έβλεπα και άτομα τρίτης ηλικίας, κατάλαβα ότι ταράχτηκαν από αυτό που άκουγαν.
Τότε κατάλαβα ότι ο κατά τα άλλα καθόλα άξιος εν λόγω κύριος δεν ένιωθε την ανάγκη να μας διαφωτίσει, αλλά εκκινούσε από μια ελιτίστικη διάθεση να μας "πει" πόσα ξέρει εκείνος και πόσα αγνοούμε εμείς...οι κοινοί θνητοί.
Παρασύρθηκε από αυτή την αίσθηση της υπεροχής και λησμόνησε να προβάρει την θέση του στο επίπεδο εκείνων που τον παρακολουθούσαν εκείνη την ώρα και οι οποίοι φυσικά δεν ήταν συνάδελφοι του ώστε να αντιδράσουν ή να μην αντιδράσουν καθόλου με ένα άλλο τρόπο, λιγότερο επιθετικό από τον τρόπο με τον οποίο αντέδρασαν εκείνοι που ήταν δίπλα μου.
Οι οποίοι έσπευσαν να τηλεφωνήσουν στο κανάλι που τον φιλοξενούσε και να γίνει...το έλα να δεις.
Εκτός λοιπόν από τους "ελληναράδες" υπάρχει και ένα ιδιαίτερα μεγάλο κομμάτι απλού κόσμου που είτε δεν αντέχει να αποκτά μια τέτοιου είδους γνώση, είτε δεν είναι έτοιμο ακόμη για τέτοιου είδους άλματα.
Όταν αξιώνεις να παρουσιάζεις ένα τέτοιο έργο, όπως αυτό που προκάλεσε τις αντιδράσεις, είναι λογικό να εισπράττεις και τα επίχειρα της αξίωσης σου. Και τα καλά και τα κακά. Ίσως και αυτή η διαδικασία να αποτελεί κομμάτι του έργου σου.
Πάντως σε κάθε περίπτωση, νομίζω ότι οφείλεις να λαμβάνεις υπόψη σου το που απευθύνεσαι και το τι αισθήσεις προσδοκάς να προκαλέσεις.
Ως προς την εικαστική παρέμβαση αυτή καθ΄αυτή, επιτρέψτε μου να τη χαρακτηρίσω ως μια τεραστίων διαστάσεων μπούρδα η οποία αν θα μείνει στη μνήμη μας, θα μείνει ακριβώς γιατί προκάλεσε αυτό το χαμό.
Αν δεν υπήρχε αυτός ο χαμός θα περνούσε απαρατήρητη.
Σας ευχαριστώ και σας ζητώ συγνώμη αν σας κούρασα.
Οι Έλληνες θα πρέπει κάποτε να ενηλικωθούν.
"τα επίχειρα της αξίωσης σου"?...
αυτά δηλαδή πρέπει να εισπράττει κανείς όταν παράγει ένα έργο (ή ακόμα και "έργο") που ενοχλεί την αισθητική εκείνων που δεν "αντέχουν άλλη γνώση"???
Το έργο είναι έκθεμα μιας έκθεσης και απευθύνεται σε εκείνους που "αντέχουν την γνώση" της συγκεκριμένης έκθεσης και της συγκεκριμένης καλλιτεχνικής έκφρασης.
Αυτό που δεν καταλαβαίνω πλέον είναι γιατί η όψιμη "ψύχραιμη" (και καλά) επιχειρηματολογία μας σχετικά με το συμβάν, πρέπει σώνει και καλά να καταλήγει με την επωδό "το έργο ήταν μπούρδα και τζάμπα διαφήμιση του κάναμε".
Το ζήτημα δεν είναι να τις βγάλουμε έξω να τις μετρήσουμε (τις αισθητικές μας εννοώ). Το ζήτημα ξεπερνά την ατομική αισθητική και ευαισθησία τους καθενός.
ανώνυμε, οι ηλικιωμένοι που αναφέρεις, απ'όλα όσα προβάλλονται στην τηλεόραση, απ'όλα τη γνώση που τους μεταφέρει η τηλεόραση (με δική τους πάντα συγκατάβαση), αυτό ήταν εκείνο που τους πείραξε περισσότερο και γι αυτό ένιωσες άσχημα;...
Τι θα κάνουμε δηλαδής; Να σταματήσει μήπως η καλλιτεχνική δημιουργία (αληθινή και δήθεν, καλή και κακή, χρήσιμη και άχρηστη, περίφημη ή απαρατήρητη) για να είναι καλά εκείνοι που τελικά όχι απλώς δεν αντέχουν άλλη γνώση, αλλά δεν επιθυμούν να έχουν και καμία πρόσβαση στη γνώση;...
Λες περίεργα πράματα σε αυτό το ποστ Old Boy, ασαφή και αντιφατικά.
Το πιο χαριτωμένο παράδειγμα είναι το:
"Τα πάντα έχουν όρια και κανένα δικαίωμα δεν είναι απεριόριστο."
Ναι λοιπόν, υπάρχουν χώροι που εκ των πραγμάτων δεν έχουν όρια ή περιορισμό στα δικαιώματά τους. Η σκέψη και το όνειρο είναι δύο από αυτούς τους χώρους.
Αν και η έκφραση μέσω της τέχνης δεν είχε όρια θα ζούσαμε σε έναν καλύτερο κόσμο.
Η ΤΕΧΝΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΨΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΑΛΛΑ ΕΊΝΑΙ ΥΠΟΧΡΈΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΝΑ ΒΑΖΕΙ ΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
αλλιώς δεν είναι σοβαρή Δημοκρατία. Είναι ασυδοσία, αναρχία.
Και μια ερώτηση:
Αν στον χώρο της εκθεσης προβαλλόταν βίντεο με παιδική πορνογραφία (πχ. 4 μαντράχαλοι σοδομίζαν ένα βρέφος) τι θα έπρεπε να κάνει το κράτος ωστε και φασιστικό να μη χαρακτηριστεί αλλά και τις αξίες μας να υπερασπιστεί?
Μέσα στις αξίες της πολιτείας μας είναι η προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, την οποία προσβάλει και η παιδεραστία και η προβολή αυτής.
Συμφωνώ με το ποστ και προσθέτω πως είναι δύσκολο και σύνθετο να βάζει η Δημοκρατία όρια, αλλά είναι επικίνδυνο και καταστροφικό να τα αγνοεί εντελώς
Θα συμφωνήσω (και θα επαυξήσω στη νιοστή) με τον αρθρογράφο: Με ενοχλεί (αφάνταστα) να παίζεται ο εθνικός ύμνος προς τιμήν σκουπιδιών που κάνουν αρπαχτή αποβλακώνοντας και αφελληνίζοντας το Έθνος, όπως η Παπαρίζου και το Σαρμπέλ, και να τυλίγεται η γαλανόλευκη (σύμβολο άφατων θυσιών) στα πόδια του κάθε χρυσοπληρωμένου αγράμματου και ανελλήνιστου ζώου.
Από κει και πέρα, ζώντας μακριά, αγνοώ το έργο τέχνης για το οποίο έγινε ο ντόρος - μπορει να είναι είτε ενδιαφέρον, είτε τιποτένιο και κουτοπόνηρο. Αλλά θα πρέπει να υπάρχει η ελευθερία υπό προϋποθέσεις προβολής του, καθώς και η ελευθερία ξεφωνίσματός του.
ΥΓ (παρεμπίπτον): ουδείς γνωρίζει πώς "βγαίνει" στον καθένα, σε επίπεδο προσωπικής ζωής, το εθνικό συναίσθημα.
Αρκεί να αναφέρω ότι εγώ μεν συνελήφθην 28η Οκτωβρίου και η αδελφή μου 25η Μαρτίου - αλήθεια! :)
Costinho, τελικά με ποιό σημείο και επιχείρημα του ποστ διαφωνείς; Δεν κατάλαβα πού διαφωνούμε.
«Ναι λοιπόν, υπάρχουν χώροι που εκ των πραγμάτων δεν έχουν όρια ή περιορισμό στα δικαιώματά τους. Η σκέψη και το όνειρο είναι δύο από αυτούς τους χώρους.
Αν και η έκφραση μέσω της τέχνης δεν είχε όρια θα ζούσαμε σε έναν καλύτερο κόσμο».
Urfurslaag, καμία αντίρρηση για τη σκέψη και το όνειρο. Από τη στιγμή όμως που εξωτερικεύονται υπάρχει το ενδεχόμενο προσβολής κάποιου άλλου δικαιώματος. Ανέφερε ένα παράδειγμα ο Ion. Nα σου αναφέρω εγώ ένα άλλο. Γράφω στίχους σε ένα τραγούδι και έχω μέσα τον στίχο «Κακαουνάκηδες και Τράγκες μακάρι να σας φάνε και να σας δω νεκρούς». Όλο το υπόλοιπο τραγούδι μιλάει για συμπτώματα παρακμής της κοινωνίας. Είναι απροβλημάτιστο το ζήτημα, είναι σίγουρο ότι επειδή είναι τραγούδι δεν υπάρχουν όρια στην έκφραση; Σε αυτό που αναφέρω στο ποστ διαφωνείς ότι είναι διαφορετικό αυτό που πράγματι συνέβη (ο πίνακας πέρσι και το βίντεο φέτος βρίσκονταν σε εκθέσεις τέχνης) από το αν είχαν πάρει τον πίνακα και το βίντεο και γύριζαν την Αθήνα δείχνοντας τα με το ζόρι στους διαβάτες;
«Όμως oldboy μου φαίνεται εξαιρετικά δύσκολο να μπουν αποδεκτά και από τα δύο μέρη, όρια στα δικαιώματα των δύο μερών. Ποιος στέκεται απέξω από το πρόβλημα για να ιεραρχήσει τα διακαιώματα;».
Nik-Athenian, σε νομικό επίπεδο ο δικαστής. Σε θεωρητικό επίπεδο, εσύ, εγώ, όσοι σχολιάζουμε και συζητάμε.
Η λεπτή διαφορά είναι ότι στο θεωρητικό επίπεδο της συζήτησης ο καθένας μας είναι υποκειμενικός, ενώ στο νομικό επίπεδο ο δικαστής οφείλει να αποφασίσει με βάση το νόμο και την υπαγωγή σε αυτόν των συγκεκριμένων πραγματικών περιστατικών, ακόμη κι αν διαφωνεί μαζί του.
Costinho, ξαναδιάβασα τα σχόλιά σου και βλέπω ότι λες «Ο Άδωνις Γεωργιάδης και όλοι όσους θέλει να βάλει στο μαντρί του, τι ακριβώς είναι; Τι έχουν κάνει; Σε ποια Ελλάδα προσφέρουν;».
Εδώ λοιπόν διαφωνούμε, όχι φυσικά στον Άδωνι, αλλά στους υπόλοιπους. Δεν δέχομαι ως εκ προοιμίου αντιδραστικό όποιον προσβάλλεται από τον πίνακα με τον σταυρό ή το βίντεο με τον εθνικό ύμνο. Και αν δεν προσπαθούμε να καταλάβουμε και να συναισθανθούμε τη δική τους αλήθεια, αν λέμε ότι «αδιαφορώ αν προσβάλλεσαι, αν προσβάλλεσαι να πας με τους Μουλάδες», άλλο που δεν θέλει ο Άδωνις. «Δικοί μου είστε» τους λέει τότε. «Ψηφίστε ΛΑΟΣ γιατί με τους άλλους σας χωρίζει χάος».
Βασικό μου δηλαδή επιχείρημα είναι ότι αν δοκιμάσουμε να μπούμε στη θέση των άλλων τα πράγματα θα μας φανούν λιγότερο ξεκάθαρα, αυτονόητα και δογματικά.
αναρωτιέμαι τη αντιδράσεις θα είχαμε εδώ αν γινόταν αυτό που έγινε στη Γερμάνια....διαβάστε
Σε μια έκθεση ζωγραφικής,στο Βερολίνο στην Schφneberger Werkstatt-Galerie,παρουσιαζει
τα έργα του ο Βερολινέζος ζωγράφος Martin von Ostrowski (49
Ανάμεσα στα έργα του είναι και ένας Εσταυρωμένος,που όπως αποκάλυψε ο καλλιτέχνης,
έχει φτιαχτεί με το σπέρμα του.
Χρειάστηκε αρκετό καιρό να μαζέψει όλο αυτό το σπέρμα,και όπως λέει το κράταγε στην
κατάψυξη.
Δηλώνει,ότι με το έργο του αυτό δεν έχει σκοπό να προσβάλει κανέναν,ίσα ίσα που θέλει να μας
δώσει να καταλάβουμε ότι για χάρη μας ο Θεός έγινε άνθρωπος.
Το έργο αναμένετε να ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από την εκκλησία.
Ο διευθυντής της γκαλερί,ερωτηθείς για το θέμα είπε ότι"στην τέχνη επιτρέπονται όλα, όσο δεν αγγίσουν
τα ατομικά δικαιώματα κανενός,και είναι στην κρίση του καθενός να δει η όχι το συγκεκριμένο έργο"
Ion, το παράδειγμα που αναφέρεις (και που βιαστικά επικαλέστηκα κι εγώ παραπάνω) δεν κολλάει στον προβληματισμό, αφού είναι ευθέως παράνομη και ποινικά κολάσιμη η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων.
Τα όρια της ελευθερίας και της ανεκτικότητας έτσι επεκτείνονται.Μέσα από προκλήσεις,αντιδράσεις διώξεις κλπ.Μπορώ να αναφέρω δεκάδες περιπτώσεις "επανανοηματοδότησης" εθνικών και θρησκευτικών συμβόλων από καλλιτέχνες- με πιο γνωστό το God save the queen από τους sex pistols.Σήμερα μάλιστα το ζητούμενο δεν είναι καν η επέκτασή τους αλλά το σταμάτημα της αντίστροφης πορείας προς τον αυταρχισμό.
Το γεγονός ότι το εν λόγω έργο είναι ασήμαντο,προέρχεται από μιά εκπρόσωπο του "κατεστημένου", το υπερασπίστικαν δειλά και αλαζονικά κάποιοι κονφορμιστές, ενώ οι επικριτές του ήταν περήφανοι προλετάριοι, δεν αλλάζει το "διακύβευμα".
OldBoy, είμαστε τόσες Ελλάδες όσοι και οι Έλληνες. Ποτέ δεν θα βρεθεί κάποια (σοβαρή) άκρη αν αντιπαραβάλλουμε τις αλήθειες του καθενός και προσπαθήσουμε να τις συμβιβάσουμε προς χάριν μιας "κοινής" ή έστω "δεσπόζουσας" αληθειας (βλέπε αισθητικής, πολιτικής κλπ.). Και ευτυχώς.
Αυτό που γράφει ο ION, ότι το κράτος δηλαδή πρέπει να διασφαλίζει που και που τις "αξίες μας", προκύπτει άτοπο, γιατί ποιες είναι αυτές οι περιβόητες κοινές αξίες που συνδέουν εμένα, εσένα, τον Άδωνι, τον Καρατζαφέρη και τον Χριστόδυλο; Μήπως η σημαία, η θρησκεία και τα "εθνικά σύμβολα";
Αλλά κι αυτά και πάλι, αν εγώ κι εσύ δεν τα συναισθανόμαστε ως κοινές αξίες, ποιος θα μας τα επιβάλλει; Ο νόμος; Υπάρχει νόμος που υπαγορεύει ρητά πότε συνίσταται προσβολή εθνικών συμβόλων; Απ'όσο γνωρίζω όχι (κι αυτό είναι κάτι που κανείς μέχρι τώρα δεν είχε την απαιτούμενη νομοθετική γνώση να το υποστηρίξει).
Και πέρα από αυτά, το ζήτημα είναι πια τι ονομάζουμε "προσβολή" (όπως επίσης και αν από το μέγεθος της προσβολής προκύπτουν νομικές κυρώσεις).
Η καρικατούρα της κοινωνικής ομάδας για την οποία μιλάμε (που κάποιος εδώ ονόμασε "γιαγιάκες" για να συνεννοούμαστε) δεν αντέδρασε με το έργο. Προφανώς μπορεί να τους προσβάλλει. Και είναι δεκτό. Και έχουν κάθε δικαίωμα να γυρίσουν τα μάτια τους από αυτό και να τα ξαναστρέψουν στη δική τους Ελλάδα. Αυτή που εγώ πιθανώς ονομάζω Ελλάδα της συντήρησης, της παράδοσης και της άγνοιας. Τις μηνύσεις και τις διώξεις, όμως, ποτέ δεν τις κάνουν αυτοί που προσβάλλονται. Και αυτό είναι πλέον το ζήτημα.
Εγώ, εν τέλει, αυτό που έθιξα αρχικά είναι ότι ένας άνθρωπος θα χάσει πιθανώς τη δουλειά του -που έχει κερδίσει με τον κόπο του, τη συνέπειά του και την αξία του- από ένα πραγματικό μηδενικό του περιθωρίου (είτε αυτός είναι ο Άδωνις είτε οποιοσδήποτε άλλος επαγγελματίας Έλλην). Το ζήτημα δεν είναι "εμείς" κι "εσείς". Μακάρι να ήταν έτσι βέβαια, δηλαδή εκείνοι που έχουν απευθείας πρόβλημα με το έργο, να μπουν σε διάλογο (ή ό,τι άλλο πιστεύουν πως τους εκφράζει) με τη δημιουργό, τους υπεύθυνος της έκθεσης, τους δημοσιογράφους, τους πολιτικούς κλπ. Θέλω να πω πως όσο κι αν προσβάλλομαι από την αισθητική κάποιου, η πρώτη μου αντίδραση δεν μπορεί να είναι η αστυνομία.
[προς υπόλοιπους: και γιατί τόσο μένος με την τέχνη; ποιος μπορεί να μιλήσει για "όρια"; υπάρχουν όρια στις υπόλοιπες εκδηλώσεις μας, ώστε να διαχωρίζεται πιο εξειδικευμένα ο τομέας της τέχνης; τα καθημερινά αναρίθμητα "γαμώ το χριστό μου, γαμώ τη μπαναγία μου" δεν συνιστούν προσβολή; οι καθημερινές μας εκδηλώσεις δεν συνιστούν πολλές φορές προσβολή για τα ήθη, τα ιερά και τα σύμβολα κάποιων άλλων;]
costinho, αυτό που προσπαθώ να διακρίνω είναι το κατα πόσο μπορεί κάποιος να χρησιμοποιώντας τη δύναμη που του παρέχεται, είτε μέσο των ΜΜΕ, είτε μέσο άλλων μηχανισμών, για να λέει κατά μουτρα σε άλλους ανθρώπους ότι δεν υπάρχει Θεός.
Δεν εξετάζω το αν έχει δίκηο ή όχι. Θα δεχθώ ότι έχει δίκηο, αλλά το ερώτημα είναι του κατα πόσο μπορείς να πετάς έτσι απλά, χαλαρά και όμορφα, στα μούτρα του άλλου μια αλήθεια που δεν είναι έτοιμος να ακούσει.
Στέκεσαι όμως στο έργο, αυτό καθ΄αυτό και ανεβάζεις λίγο το τέμπο διότι... τι είναι τέχνη και ποιός μπορεί να την ορίζει και με ποιά μέτρα.
Με την ίδια λογική εκτιμώ ότι το έργο της Εύας για το οποίο έγινε τόση φασαρία, είναι μια απίστευτη μπούρδα.
Διάβασα δε με προσοχή το κομμάτι του Στεφανίδη στην "Ε" περί Εύας και
Κουρμπέ, Ντισάν, Σολωμού και Εμπειρίκου και οι γείτονες φώναξαν την Αστυνομία για διατάραξη κοινής ησυχίας, από τα γέλια.
Εν τέλει δε νομίζω ότι το ερώτημα έχει απαντηθεί επαρκώς, πέραν από αφορισμούς του στυλ... "εμείς οι ξύπνιοι που πιάνουμε το νόημα, τι σχέση έχουμε με τους χαχόλους"
Η παγκοσμίος άγνωστη Εύα, δικαιώνεται. Είναι μιαα καλή αρχή. Την έμαθαν οι Έλληνες και τώρα θα μπορέσει να πουλήσει κανά κομμάτι. Αντί να διαμαρτύρεται μάλλον θα έπρεπε να είπε ένα μεγάλο ευχαριστώ στο ufo που την έκανε διάσημη.
"αφού είναι ευθέως παράνομη και ποινικά κολάσιμη η σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων."
Oldboy, και ο φόνος είναι ποινικά κολάσιμος αλλα οι χοιλιγουντιανές σφαγές παίζουν ελεύθερα. Ή μήπως όχι? Εκεί γιατί υπάρχει ελευθερία? Δεν νομίζω οτι αυτή είναι η απάντηση.
υγ. μη μένουμε στα τυπικά. Αντε και δεν ήταν βίντεο αλλά ένας ζωγραφικός, φανταστικός πίνακας με το ίδιο θέμα. Εκεί τι θα πρεπε να κάνει η Δημοκρατία μας?
-------
Αυτό που γράφει ο ION, ότι το κράτος δηλαδή πρέπει να διασφαλίζει που και που τις "αξίες μας", προκύπτει άτοπο, γιατί ποιες είναι αυτές οι περιβόητες κοινές αξίες που συνδέουν εμένα, εσένα, τον Άδωνι, τον Καρατζαφέρη και τον Χριστόδυλο;
Νόμιζα οτι η παιδεραστία είναι κατι αντικειμενικά "κακό" που προκύπτει απο την προστασία της ανθρώπινης αξιοπρέπειας που είναι κάτι αντικειμενικά "καλό". Αυτό είναι δημοκρατία. Αλλά προφανώς στην χώρα μας υπάρχει ένα σύμπλεγμα που δεν μας επιτρέπει να βλέπουμε καθαρά τα πράγματα. Ότι λέει πχ. ο Καρατζαφέρης (που καθόλου συμπαθής πολιτικά δεν μου είναι) θα πρέπει σόνι και ντε να πούμε τα αντίθετα.
Και ο Χίτλερ διάβασε την Ιλιάδα αλλά δεν φταίει ο Όμηρος γι'αυτό. Ούτε εμείς που την διαβάζουμε είμαστε ναζιστές...
«OldBoy, είμαστε τόσες Ελλάδες όσοι και οι Έλληνες. Ποτέ δεν θα βρεθεί κάποια (σοβαρή) άκρη αν αντιπαραβάλλουμε τις αλήθειες του καθενός και προσπαθήσουμε να τις συμβιβάσουμε προς χάριν μιας "κοινής" ή έστω "δεσπόζουσας" αληθειας (βλέπε αισθητικής, πολιτικής κλπ.). Και ευτυχώς.
Αυτό που γράφει ο ION, ότι το κράτος δηλαδή πρέπει να διασφαλίζει που και που τις "αξίες μας", προκύπτει άτοπο, γιατί ποιες είναι αυτές οι περιβόητες κοινές αξίες που συνδέουν εμένα, εσένα, τον Άδωνι, τον Καρατζαφέρη και τον Χριστόδυλο; Μήπως η σημαία, η θρησκεία και τα "εθνικά σύμβολα";».
Για μένα η κοινή αλήθεια και το σημείο που μπορούν οι διάφορες Ελλάδες να συμφωνήσουν είναι ότι θα σέβονται η μία την άλλη και δεν θα προσπαθούν να αναιρέσουν η μία τον χώρο της άλλης.
Όπως είναι κατακτριτέο να τελείται λειτουργία στην εκκλησία της Πανεπιστημιούπολης και να γίνονται καφρίλες απ' έξω έτσι εντελώς κατακριτέο είναι να μπουκάρει η αστυνομία και να κατεβάζει έργα τέχνης από εκθεσιακό χώρο τέχνης.
Όλοι μπορούμε να συνυπάρξουμε και για όλους υπάρχει χώρος. Αυτό πιστεύω και θεωρώ. Αν όμως όπως λέει ο 2σχ2 «οι δύο πλευρές είναι μονίμως με το δάχτυλο στη σκανδάλη προσμένοντας να πυροβολήσουν η μία την άλλη όπου τη βρουν μπόσικη» τότε και στην εκκλησία θα μπει η μια πλευρά και στην έκθεση τέχνης η άλλη. Και τότε ο δημόσιος λόγος θα είναι και από τις δύο πλευρές με όρους άσπρου και μαύρου.
«Τις μηνύσεις και τις διώξεις, όμως, ποτέ δεν τις κάνουν αυτοί που προσβάλλονται. Και αυτό είναι πλέον το ζήτημα».
Και βέβαια αυτό είναι το ζήτημα. Και αυτό επισημαίνω στο ποστ. Ότι αντί να απαξιώνουμε την γιαγιά που σκανδαλίζεται και να της λέμε «γιαγιά έχασες» πρέπει να εστιάζουμε στον προβοκατόρικο ρόλο των πατριδοθρησκειοκάπηλων, των οποίων η ηθική ανωτερότητα δεν τους εμποδίζει να ανοίγουν τις αγκαλιές τους στον Πέτρο Μαντούβαλο.
Δηλαδή αν σήμερα γυρνάμε στον αυταρχισμό (αμφιβάλλω αλλά τέλος πάντων) ΔΕΝ ΓΥΡΝΑΜΕ ΕΠΕΙΔΗ ΕΓΙΝΕ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΠΙΟ ΣΥΝΤΗΡΗΤΙΚΗ. Ούτε οι σημερινοί εισαγγελείς είναι πιο συντηρητικοί από τους εισαγγελείς παλαιότερων δεκαετιών. Αυτό που άλλαξε είναι τα λαγωνικά που ψάχνουν να βρουν το επόμενο επίμαχο έργο τέχνης προκειμένου να το βγάλουν από τον φυσικό του χώρο, να το δείξουν σε όσους δεν ήθελαν να το δουν και να σπεκουλάρουν μετά ατελείωτα προκειμένου να αυξήσουν την εκλογική τους δύναμη.
Ιοn, προφανώς και στις χολυγουντιανές ταινίες δεν σκοτώνουν ανθρώπους αλλά αναπαριστούν φόνους. Αν σκότωναν δεν θα έμπαινε καν θέμα ελευθερίας τέχνης. Για τον πίνακα που λες όμως, εκεί ναι, υπάρχει θέμα. Η πορνογραφία βέβαια δεν απολαμβάνει την ελευθερία και την προστασία της τέχνης, αλλά τα όρια ανάμεσα στην μία και την άλλη δεν είναι πάντα τόσο βέβαια.
Oldboy, ως προς την ταινία ακριβώς αυτο θέλω να πω και είναι μια απάντηση σε όσους λένε πως η Τέχνη δεν γνωρίζει ΚΑΝΕΝΑ όριο: αν σκοτώσω κάποιον και το βιντεοσκοπίσω (δηλ. ενα art video) και το πω Τέχνη θα έρθει η Δημοκρατία και θα με βάλει φυλακή και καλά θα κάνει. Οπότε καταλήγουμε στο πρώτο που είχα πει:
Η ΤΕΧΝΗ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΨΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ ΑΛΛΑ ΕΊΝΑΙ ΥΠΟΧΡΈΩΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΝΑ ΒΑΖΕΙ ΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΑΦΗ ΤΗΣ ΜΕ ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ
Τώρα για τον πίνακα παιδεραστίας δεν εχω βρει απάντηση. Είναι σύνθετο σίγουρα ποιο είδος πορνογραφίας είναι απαγορευτικό και ποιό όχι. Άλλο τόσο σίγουρο είναι οτι η Δημοκρατία πρέπει να ΟΡΙΟΘΕΤΕΙ για να λέγεται Δημοκρατία και όχι Αναρχία ή Ασυδοσία.
Καταλαβαίνω πολύ καλά τι λες, γιατί παρόμοια αλληλεγγύη αισθάνομαι κι εγώ για ανθρώπους μιας άδολης πίστης, πρόσωπα δικά μας ή ξένα που ζουν μια μυστική και ταπεινή ζωή χωρίς φωνές και αλαλαγμούς.
Το ίδιο πιστεύω νιώθει και ο Φ.Γ., ο οποίος έχει γράψει και παλιότερα για το δικαίωμα των ανθρώπων να απαντούν στο ερώτημα του θανάτου με όποιο τρόπο θέλουν. Άλλωστε στην ίδια κοινωνία μεγαλώνουμε όλοι, την ίδια παράδοση κουβαλάμε.
Ας αφήσουμε όμως τα πρόσωπα και ας κρίνουμε στάσεις. Στο όνομα ποιου πράγματος μιλάει αυτό και δεκάδες άλλα κείμενα σαν αυτό; Τι υπερασπίζεται; Tτην πάταξη της άλλης άποψης; Την εκκαθάριση του τόπου από τα μιάσματα; Την εξαφάνιση κάθε πατριώτη; Κάθε άλλο, νομίζω. Μιλάει στο όνομα ενός βαθύτερου ανθρωπισμού τον οποίο νιώθει να προσβάλλεται, να περιορίζεται μέσα από έναν συστηματικό λόγο προπαγάνδας που βρίσκεται σε έξαρση. Ένα κείμενο εφημερίδας προσπαθεί να αντισταθμίσει έναν λόγο άκρως διεισδυτικό και αποτελεσματικό που εκπέμπεται διαρκώς από τηλεοράσεως. Γι’ αυτό και έχει μεγαλύτερη αγωνία και ένταση στην εκφορά του. Κοίταξε πόσο εύκολα απορρίφθηκε η Στεφανή, άνθρωπος με φιλμογραφία και αξιόλογη δουλειά πίσω της, με αστειάκια και προβολές της «απλοϊκότητας» της θεματολογίας της...
Σε ένα παντελώς ελεύθερο και αρρύθμιστο τηλεοπτικό καθεστώς, ένας αρχηγός κόμματος που έχει πίσω του την ελληνική σημαία και τον Άγιο Δημήτριο εκπέμπει ένα φοβικό μήνυμα συσπείρωσης και αναδίπλωσης, 24 ώρες το 24ωρο. Ο ίδιος επιχειρεί να ανακαλύψει στα υπόγεια μιας έκθεσης που φιλοξενεί έργα από όλο τον κόσμο ένα βίντεο που υποθέτει ότι μπορεί να προσβάλλει την εκλογική του πελατεία– κανείς άλλος δεν θα μπορούσε να το εντοπίσει. Το ντοπάρισμα που επιχειρείται από έναν ευρύτατο ιδεολογικό χώρο γίνεται με ποδοσφαιρικούς όρους: Οι κουλτουριαραίοι, τα πλοκάμια, οι διανοούμενοι, οι άθεοι, η δεξιά του Κυρίου, μην ψηφίσεις Συνασπισμό, κατέβα στη συγκέντρωση, οι ευρωλιγούρηδες, να τους κοπεί το χέρι. Αγκαλιές και φιλιά με τον Χριστόδουλο, νομίζω Γιώργο ότι εκφράζεις του έλληνες.
Όλο αυτό δεν έχει σχέση με τη δική μας παράδοση– πρόκειται για φτιαχτή πόλωση που προσπαθεί να αναπληρώσει με τα «σύμβολα» το χαμένο «περιεχόμενο ζωής». Ακριβώς γιατί αδυνατεί να ερμηνεύσει πνευματικά την παράδοση υπερ-επενδύει σε σύμβολα που θα υποκαταστήσουν την τρωθείσα δύναμη. Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από την, ασαφή έστω, ιδέα της ελληνικότητας, απ’ αυτό το περίφημο φιλότιμο που μας δόξασε (τρομάρα μας), τόσο ξυπνάει ο ελληναράς μέσα μας και γατζωνόμαστε από σημαίες.
Αλλά το ζήτημα εδώ ήταν άλλο. Όπως σωστά λες το θέμα «δημιουργήθηκε» και από το υπόγειο έφτασε παντού για προφανείς λόγους συσπείρωσης. Ο πιστός ήταν πάντα εκεί, σεβαστός, ιερός και αμμέτοχος. Δεν δημιούργησε αυτός το θέμα αλλά εκείνοι που επιχειρούν χρόνια τώρα να το πείσουν ότι υπάρχει θέμα και μάλιστα σοβαρό για το οποίο οφείλει να παλέψει πριν του πάρουν πατρίδα, πίστη και οικογένεια.
Ντίαρεστ Θας, καταρχήν τον Φώτη Γεωργελέ τον εκτιμώ ιδιαίτερα. Η αντίρρηση και η ένστασή μου έχει να κάνει με το συγκεκριμένο κείμενο και δεν είναι ενδεικτική γενικότερης αρνητικής στάσης μου απέναντί του.
Λες: «Στο όνομα ποιου πράγματος μιλάει αυτό και δεκάδες άλλα κείμενα σαν αυτό; Τι υπερασπίζεται; Tην πάταξη της άλλης άποψης; Την εκκαθάριση του τόπου από τα μιάσματα; Την εξαφάνιση κάθε πατριώτη;».
Όχι βέβαια. Ωστόσο θεωρώ ότι κλείνει και τα μάτια ως προς το όποιο δίκαιο και της άλλης άποψης, θεωρώ ότι μιλάει με όρους «εμείς» κι «εσείς» και στους «εσείς» δεν συγκαταλέγει μόνο τους προβοκάτορες και μισαλλόδοξους, αλλά τους χαρίζει κιόλας ανθρώπους που απλά έχουν άλλη αντίληψη για την πίστη και τα εθνικά σύμβολα.
Διαφωνώ δηλαδή με την αντίληψη περί Ελλάδας της προόδου και Ελλάδας της συντήρησης, αν βάζουμε τη διαχωριστική γραμμή στο αν προσβαλλόμαστε από έργα τέχνης σαν τα δύο επίμαχα. Δεν μπαίνει η διαχωριστική γραμμή στο τι νιώθουμε βλέποντας το ένα ή το άλλο έργο. Όταν φτάνουμε να λέμε στον άλλο «Κακώς προσβάλλεσαι υποανάπτυκτε, δικαιούμαι να κάνω ό,τι θέλω» περνάμε νομίζω στο άλλο άκρο.
Αν όμως του πεις «Το καταλαβαίνω ότι μπορεί να προσβάλλεσαι, αλλά κι εγώ έχω ανάγκη να εκφραστώ και ότι το δικό μου δικαίωμα στην καλλιτεχνική έκφραση δεν είναι λιγότερο άξιο προστασίας από το δικαίωμά σου να μην σκανδαλίζεσαι», αν του πεις «Τον προβοκάτορα να κατηγορείς, αυτός ανακάτεψε τα πράγματα και ανέσυρε εικόνες που δεν ήταν για τα μάτια σου γιατί δεν σε αφορούσαν», τότε ενδεχομένως να τραβάς τη διαχωριστική γραμμή σωστότερα, να την τραβάς δηλαδή ανάμεσα σε ανθρώπους διαφορετικών κοσμοθεωριών αλλά που δεν προσπαθούν να επιβάλλουν την κοσμοθεωρία τους στους άλλους και σε ανθρώπους που προσπαθούν πάση θυσία να επιβάλλουν την κοσμοθεωρία τους στους άλλους, είτε για ιδεολογικούς λόγους είτε για λόγους ψηφοθηρικούς ή τηλεοπτικής προβολής.
Εμ, να πω κάτι που (εμένα τουλάχιστον) μου φαίνεται προφανές; Αφήνοντας προς στιγμήν στην άκρη τα "ποιός" και τα "γιατί", όπως και τις συζητήσεις για το τι είναι τελικά αισθητικά αποδεκτό, νομίζω υπάρχει ένα σαφώς απλούστερο κριτήριο ως προς το όριο της παρέμβασης στην τέχνη.
Αν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας ή της έκθεσης του έργου υπήρξε καθαρή παραβίαση ενός σαφώς διατυπωμένου νομικού πλαισίου (όπως π.χ. στο παράδειγμα του βίντεο παιδεραστίας), τότε προφανώς η παρέμβαση είναι θεμιτή. Νομίζω πως η ελευθερία άποψης δεν θα πρέπει να υπερβαίνει την προστασία του ατόμου ή του συνόλου, όπως ορίζεται από το πλαίσο μέσα στο οποίο το άτομο ή το σύνολο καλείται να λειτουργήσει και να εκφραστεί. Εάν δεν συμβαίνει αυτό, τότε οποιαδήποτε επιχειρήματα του τύπου "είναι προσβλητικό/χυδαίο κλπ" είναι προσωπικές απόψεις, ακόμα και αν αυτές μοιράζονται από κοινού με κάποιο μέρος του κοινωνικού συνόλου. Συνεπώς, μια "επίσημη" επέμβαση είναι εκτός τόπου και χρόνου, μιας και αν κάποιος αντιληφθεί κάτι που δεν συνάδει με τις προσωπικές του προτιμήσεις, αυτό δεν είναι νομικό πρόβλημα αλλά προσωπικό, και συνεπώς έχει την επιλογή να μην ξαναπάει στη συγκεκριμένη έκθεση, να εκφράσει δυσμενή άποψη κλπ. Άρα το θέμα της υποκειμενικής προσβολής (γιαγάδες, ελληναράδες ή ο,τιδήποτε άλλο) είναι ακριβώς αυτό που υποδηλώνει ο προσδιορισμός του, καθαρά υποκειμενικό, και ως τέτοιο δεν χρήζει πολιτικής ή εκτελεστικής παρέμβασης.
Στο ίδιο πλαίσιο, δηλώσεις όπως "ήταν πράγματι απαίσιο" ή "ήταν κορυφαίο δημιούργημα" δεν έχουν πραγματικά σχέση με την ουσία της υπόθεσης, μιας και άπτονται προσωπικών προτιμήσεων και απόψεων, "ών αριθμός ούκ εστι".
Κατά συνέπεια, αν αυτό που δείχνει το κανάλι ενοχλεί σε προσωπικό επίπεδο, άλλαξέ το το ρημάδι και άσκησε το δικαίωμά σου να διαμαρτυρηθείς - μην το ξαναπαρακολουθήσεις, μην ασχοληθείς, μην αφήσεις τα παιδιά σου να το δουν. Και αν αρκετοί αποφασίσουν, αντί να βγαίνουν και οι ίδιοι στα κανάλια και να τσιρίζουν, να δείξουν ότι διαφωνούν μέσω των ποσοστών ακροαματικότητας (καθότι εκεί θα πονέσει το κάθε μαζικό μέσο ενημέρωσης, στα έσοδά του), το μήνυμα τουλάχιστον θα έχει φτάσει στον αποδέκτη, αντί να τον βοηθήσει να αδιαφορεί.
Λέω εγώ τώρα...
..απαντάμε ότι το δικαίωμά σας να έχετε ιερά και όσια μπορεί να αποτελεί γούστο σας, αλλά πάντως ένα γούστο φονταμενταλιστικό και μη επιδεχόμενο ουσιαστικής προστασίας σε ένα δημοκρατικό ευρωπαϊκό κράτος, παρά μόνο στο σημερινό Ιράν.
Υπερασπίζεσαι δηλαδή (καλοπροαίρετα, είμαι βέβαιος old boy) το δικαίωμα εκείνο που τυγχάνει σκανδαλώδους και προκλητικής θεσμικής προστασίας από το σύνταγμα και τους νόμους, σε βάρος όλων των άλλων ανυπεράσπιστων δικαιωμάτων όλων των μη πιστών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πολλές άλλες ευρωπαικές χώρες και σε όλες τις μουσουλμανικές..
Το "we the people" που (εύστοχα)θυμήθηκες στο τελευταίο ποστ δεν συνηγορεί υπερ της τυραννίας της πλειοψηφίας. Δεν καταργεί το "I, the individual". Αντιθέτως, τελειώνει με το "..with freedom and justice for all"..
υγ
Ακαταμάχητος ο thas.
Συμφωνώ με george και προσθέτω:
Τα τραγούδια της Πάνια τα βρίσκω άθλια, μπορώ όμως να μη τα αγοράσω και μπορώ να μη βλέπω Αλτερ. Αν τώρα η Πάνια φέρει στο στούντιο ένα παιδάκι με ειδικές ανάγκες να "τραγουδήσει" και απο κάτω οι άλλοι χαζογελάνε και γελοιοποιούν, δεν φτάνει να αλλάξω κανάλι. Θα πρέπει να επέμβει το Ραδιοτηλεοπτικό ως όργανο της Δημοκρατίας.
Τότε κάποιοι θα υπερασπιστούν το δικαίωμα της Πάνια να κάνει Τέχνη?
Νομίζω πως στις τόσες συζητήσεις και στα τόσα λόγια (και σκέψεις) που έχουν γίνει γύρω από το θέμα, κάπου το νόημα έχει χαθεί. Πιστεύω πως μερικές φορές, σε ζητήματα κρίσιμα όπως αυτό, το να σκεφτόμαστε και λίγο «ανάποδα» δεν είναι κακό. Γι’αυτό και συμφωνώ σε μεγάλο βαθμό με την απάντηση του Old Boy στον thas: Θεωρώ λάθος την ερμηνεία ενός έργου που λογοκρίνεται, με βάση θεωρίες του στυλ «εμείς ως προοδευτικοί έχουμε το κριτήριο για το τι είναι τέχνη, εσείς, ο απλός λαός, δεν γνωρίζετε». Γιατί κι αυτό είναι εξίσου επικίνδυνο με την άλλη άποψη, κι αυτό διαχωριστικές γραμμές θα μπορούσε να δημιουργήσει.
Με δυο λόγια, δεν νομίζω πως στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει κοινό της «προόδου» και κοινό της «συντήρησης»: όλα μια σαλάτα είναι. Κι η Αννίτα κι ο Βέλτσος. Ίσα ίσα που πολλές φορές από ανθρώπους που εκτιμούμε και θεωρούμε πως έχουν ένα κριτήριο και μια άλφα δόμηση σκέψης, ακούμε τεράστιες μπαρούφες, με μόνο άλλοθι τη διαφορετικότητα. Κι αυτό δεν το λέω για να εξισώσω δύο γραμμές (δεν πιστεύω πως υπάρχουν άλλωστε εδώ, μάλλον γκρίζες ζώνες έχουμε-βλέπε artlogokrisia.blogspot.com). Πιο ψύχραιμες απόψεις ψάχνω.
Πιστεύω πως καλό θα ήταν (όλοι μας) σε ζητήματα σαν αυτό να αποφεύγουμε ερωτήματα του τύπου «είναι τέχνη ή όχι;»- πρώτον γιατί πιθανότατα δεν είναι αυτό το ζητούμενο, αλλά ό,τι ακολούθησε εξαιτίας του έργου, και δεύτερον γιατί σε τέτοια ερωτήματα οι πιθανές απαντήσεις στην ερώτηση θα θυμίζουν αναλύσεις σε προβλήματα του Poincaré.
Εξάλλου, κι η αποκαθήλωση του έργου, θα μπορούσε (με μια Westwood/Mc Laren λογική) κι αυτή να θεωρηθεί πράξη τέχνης :)
OldBoy, το ζήτημα τελικά είναι ότι τη διαχωριστική γραμμή δεν τη τραβάει ούτε η Στεφανή ούτε οι "προσβεβλημένοι". Μέχρι στιγμής βέβαια, οι μόνοι που έχουν κόστος είναι η Στεφανή (και μάλιστα σοβαρό) και οι "προσβεβλημένοι" (όσο αφορά την αισθητική τους τουλάχιστον και τα ήθη τους). Είναι ακριβώς αυτό που είπες πριν περί σπεκουλαρίας.
Γι αυτό και βρίσκω εντελώς άκυρα τα σχολιάκια τύπου "της έφεξε της Στεφανή και από παντελώς άγνωστη έγινε διάσημη και πρέπει να πει και ευχαριστώ". Αυτό το χολυγουντιανό μοντέλο επιτυχίας ("να γίνω γνωστός άμεσα, αύριο, σήμερα, ΤΩΡΑ!") μπορεί να βρίσκεται στα ζηλιάρικα μυαλά μας, αλλά μην το χρεώνουμε και σε ανθρώπους/δημιουργούς των οποίων την πορεία και τη συνέπεια ούτε την ξέρουμε ούτε την φανταζόμαστε.
Ούτε διάσημη έγινε η Στεφανή ούτε θα ασχοληθεί ξανά κάποιος μαζί της (από αυτούς που όψιμα τώρα ασχολήθηκαν). Το μόνο που κέρδισε από την όλη υπόθεση είναι μια ποινική δίωξη, ένα δικαστήριο και πιθανώς χρόνο για να αναζητήσει νέα δουλειά...
[πάντως προς ενημέρωση κάποιου παραπάνω: "παγκοσμίως άγνωστη" η Στεφανή δεν είναι (αν έχει πολλή σημασία αυτό). Αλλά αυτό είναι το τίμημα όταν επιλέγουμε η γνώση μας για το σήμερα να προέρχεται αποκλειστικά από την τηλεόραση και τα "ιερά" της σύμβολα και από σκόρπιες κουβέντες φίλων και bloggers, "άκουσα", "μου είπαν", "ένας φίλος μου την ξέρει", "έχει βγει φήμη", "ξέρω'γω έτσι θα'ναι μωρέ", "στο κάτω-κάτω όλες ίδιες είναι"...]
Tin, ο Blake είναι ''θεός''!
Είναι ο μόνος καλλιτέχνης, που με έκανε να δακρύσω, μόλις είδα πρώτη φορά τα έργα του στην Tate.
Η προσωπική μου θέση είναι ότι η τέχνη κρίνεται από όλους, από το πλαίσιο και από το χρόνο. Είναι δικαίωμα κάθε καλλιτέχνη να γαμάει καρπούζια, να κάνει κλύσμα τις μπογιές του, να κλείνεται με κογιότ σε κλουβιά, να δένεται σε σταυρούς, υπό τους ήχους ύμνων, όπερας, δημοτικών, αμανέδων και ότι τελικά κρίνει ότι γουστάρει και τον εμπνέει! Απο κει και μετά δικαίωμα μου είναι να το φτύσω, να το συζητήσω ή να το αγοράσω. Στο speakers corner θα μπορούσα να πω ''γαμιέται η βασίλισσα'' εδώ δε μπορώ να δώ μαλακία ενδεδυμένη με τον εθνικό ύμνο, σε ιδιωτικό χώρο;
Κάπου έγραψα ότι η τέχνη πρέπει να προκαλεί μόνο όμορφα συναισθήματα. Δεν είναι έτσι. Τέχνη είναι και αυτό που μας σοκάρει και μπορεί να μας προκαλέσει και αηδία. Αν ας πούμε εγώ είμαι άπληστη και θα δω έναν πίνακα που με ειρωνευτεί και μου προκαλέσει αηδία, και αυτό είναι τέχνη. Μπορεί αυτό το έργο να με κάενι καλύτερη.
Ίσως το έργο της Στεφανής προκάλεσε στον Γεωργιάδη το συναίθημα που του θύμισε ότι δεν είναι πράγματι πατριώτης αλλά ψευτόπατριώτης, δηλαδή εθνικιστής και για αυτό πειράχθηκε.
Όχι, καμιά δημοκρατία δεν είναι εξουσιοδοτημένη να βάζει όρια στην τέχνη. Το μόνο όριο της τέχνης είναι να μη κάνει αυτό που κάνει σαν αυτοσκοπός. Δηλαδή το να σοκάρει μόνο για να σοκάρει.
«Υπερασπίζεσαι δηλαδή(καλοπροαίρετα, είμαι βέβαιος old boy) το δικαίωμα εκείνο που τυγχάνει σκανδαλώδους και προκλητικής θεσμικής προστασίας από το σύνταγμα και τους νόμους, σε βάρος όλων των άλλων ανυπεράσπιστων δικαιωμάτων όλων των μη πιστών, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε πολλές άλλες ευρωπαικές χώρες και σε όλες τις μουσουλμανικές..
Το "we the people" που (εύστοχα)θυμήθηκες στο τελευταίο ποστ δεν συνηγορεί υπερ της τυραννίας της πλειοψηφίας. Δεν καταργεί το "I, the individual". Αντιθέτως, τελειώνει με το "..with freedom and justice for all"..
υγ
Ακαταμάχητος ο thas».
Τin Man, ξεκινάω από το υστερόγραφό σου προσυπογράφοντάς το. Από εκεί και πέρα, όχι, δεν υπερασπίζομαι αυτά που λες και νομίζω ότι ήμουν σαφής ότι αυτό που έγινε στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν «εντελώς ελεεινό και απαράδεκτο». Γράφει ο Schottkey «Πιστεύω πως μερικές φορές, σε ζητήματα κρίσιμα όπως αυτό, το να σκεφτόμαστε και λίγο «ανάποδα» δεν είναι κακό» και πράγματι μολονότι όσα γράφω στο ποστ τα πιστεύω και δεν είναι άσκηση σκέψης, ήξερα όταν τα έγραφα πως θα ήταν σχετικά αντιδημοφιλή στο περιβάλλον της μπλογκόσφαιρας, που έχει μια πιο προχωρημένη αντίληψη από τον μέσο όρο της ελληνικής κοινωνίας. Δεν θα μου κόστίζε και μένα σε τίποτα να γράψω «Κάτω η λογοκρισία - κάτω ο φασισμός - η τέχνη δεν έχει όρια».
Costinho, διάβασα τη συνέντευξη της Στεφανή στον Σταύρο Θεοδωράκη στα «ΝΕΑ»(http://www.tanea.gr/ColumnCategory.aspx?d=20070609&nid=4933386&sn=ΕΛΛΑΔΑ)και πράγματι μου έκανε πολύ καλή εντύπωση. Όχι βέβαια ότι αν μου έκανε κακή εντύπωση θα άλλαζε κάτι στην ουσία του θέματος, όπως και δεν την αλλάζει το πόσο σπουδαίο ή λιγότερο σπουδαίο ή ασήμαντο έργο τέχνης είναι το συγκεκριμένο. Το απαράδεκτο της απόσυρσης του έργου εννοείται ότι επιτείνεται στη νιοστή αν όντως κινδυνεύει και επαγγελματικά. Αντιγράφω ένα κομμάτι από τη συνέντευξή της :
- Υπάρχουν όρια στην τέχνη;
- Φυσικά και υπάρχουν, δεν μ΄ αρέσει αυτό που λένε μερικοί ότι δεν υπάρχουν όρια.
- Ποια είναι,λοιπόν,τα όρια;
- Δεν μπορώ να τα ορίσω εγώ, αλλά υπάρχουν. Η ελευθερία του καλλιτέχνη και τα όριά του είναι ένα πνευματικό ζήτημα. Δεν καθορίζονται βέβαια από την τηλεοπτική δημοσιογραφία.
- Να σας πω εγώ ένα όριο;Η προστασία των παιδιών. Συμφωνώ απολύτως. Δηλαδή,να μη χρησιμοποιούνται τα παιδιά είτε πορνογραφικάείτε σε σκηνές βίας.
- Ναι συμφωνώ, αλλά και σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ορίσεις τι είναι πορνογραφία, τι είναι βία. Αλλά είμαι απολύτως σύμφωνη ότι δεν μπορεί ο καθένας να κάνει ό,τι θέλει. Και αυτές τις μέρες υπάρχουν μερικοί που στην προσπάθειά τους να με υποστηρίξουν λένε ότι δεν υπάρχουν όρια στην τέχνη. Από τη μια οι δυνάμεις καταστολής και από την άλλη αυτοί που λένε ότι στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης όλα επιτρέπονται. Λάθος και οι δύο.
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Ο Σαρμπέλ έχει για μένα την ίδια αξία/απαξία με τον Καραγκούνη , μου είναι και οι 2 παντελώς αδιάφοροι...η εθνική σημαία και οι ύμνοι με ενοχλούνόπου κι αν βρίσκονται...όσο για τα όρια της τέχνης πιστεύω πως δεν υπάρχουν όπως και τα όρια της ανθρώπινης βλακείας και των γεννημάτων της(βλ. θρησκεία,έθνος και δε συμμαζεύεται) με τη διαφορά ότι η ανθρώπινη βλακεία μας επιβάλλεται συστηματικά , η τέχνη όχι...
δεν τρέφω κανένα σεβασμό σε μύθους που καταδυναστεύουν τους ανθρώπους
Φαντάζομαι ότι θα βρείτε ενδιαφέρον το ακόλουθο post απο το blog gravityandthewind: Προσβολή θρησκευτικού συναισθήματος και ελευθερία (του λόγου, της τέχνης, και γενικότερα)
Περιέχει χρήσιμες σκέψεις για τα όρια της τέχνης και όχι μόνον σε σχέση με το θρησκευτικό συναίσθημα (πχ περί ασέμνων κλπ)
Κρίμα, τόσο σπέρμα χαμένο....
Με συγχωρείτε που επεμβαίνω τόσο αργά, αλλά έχοντας παρακολουθήσει πολλές συζητήσεις εντός κι εκτός blogs όλες αυτές τις ημέρες, έχω την αίσθηση ότι υπάρχει μια παρεξήγηση στον τρόπο προσέγγισης των περισσοτέρων από την αρχή αρχή. Το σχόλιο αυτό δεν είναι απάντηση, απλώς το κείμενο του oldboy και τα σχόλιά σας στάθηκαν αφορμή για τις ακόλουθες σκέψεις.
Με λίγα λόγια, οι περισσότεροι εκλαμβάνετε το έργο (όχι μόνο το περι ου ο λόγος, αλλά τα καλλιτεχνικά έργα, την τέχνη εν γένει) ως αυτόνομα και τετελεσμένα προϊόντα. Κατά την άποψή μου μια τέτοια αντίληψη δεν μπορεί να υφίσταται σήμερα, ειδικά σήμερα μάλλον. Η τέχνη δεν είναι παράγωγο, αλλά παράγει η ίδια. Ένα έργο δεν είναι αυτόνομο, αλλά κατ'αρχήν διαβάζεται ως μέρος της έκθεσης (μια κλασσική πλέον, γραμματολογική προσέγγιση), κατά δεύτερον συμβάλλει στο σύγχρονο στοχασμό, στη σύγχρονη θεωρία. Με τον ίδιο τρόπο που ο φιλόσοφος θα στοχαστεί στο χαρτί, ο καλλιτέχνης θα στοχαστεί στο δικό του μέσον. Ή τουλάχιστον αυός είναι ένας τρόπος να διαβάζεται η σύγχρονη τέχνη, τον οποίο κι ασπάζομαι (και φυσικά κι άλλοι...) Υπό αυτό το πρίσμα, θεωρώ απαράδεκτη οποιαδήποτε μορφή λογοκρισίας. Δεν είδα το έργο, ούτε θα άλλαζα γνώμη αν δεν μου άρεσε. Από τη στιγμή που παράγει σκέψη, είναι μέρος ενός σύγχρονου discourse, οφείλει να παραμείνει στη θέση του. Το πόσο καίριο είναι θα κριθεί αργότερα.
Το ότι θα προκαλέσουν ορισμένα έργα, είναι φυσικό, και κατανοητή η αντίδραση των θιγομένων. Αλλά από τη στιγμή που η τέχνη είναι πολιτική (δεν πιστεύω πως υπάρχει "απολιτίκ" τέχνη), οφείλει να προκαλέσει.
Εξάλλου, όταν ξεπερνιώνται τα ήδη δομημένα όρια, τα ταμπού, αυτό μόνο καλό μπορεί να κάνει στην κοινωνία, γιατί προηγούμενα ταμπού γίνονται συζητήσιμα (φυσικά αφήνω απ'εξω περιπτώσεις όπως η παιδεραστία για ευνόητους λόγους...).
Συγγνώμη για την πολυλογία και για το λίγο άκαιρο σχόλιο.....
Πρωϊνέ, πράγματι είναι πολύ ενδιαφέρον το ποστ που παραπέμπεις.
Les_Boi, όπως λέω και στο ποστ, γούστα είναι αυτά.
Τrivialll, δεν βλέπω κανένα λόγο για να ζητάς συγγνώμη :)
Μόνο που κανείς καλλιτέχνης δεν πήρε τον σταυρό με τα κατάπτυστα σπέρματα να τον περιφέρει στις βυζαντινοκιτσάτες εκκλησιές με τα χρυσοποίκιλτα τέμπλα και τα γεμάτα παγκάρια. Αντίθετα η εισβολή της αστυνομίας είναι πραγματικότητα, οι δίκες για προσβολή του νόμου περί ασέμνων και των εθνικών συμβόλων είναι πραγματικότητα και αυτή την πραγματικότητα βιώνουμε και καλούμαστε να σχολιάσουμε. Μην ψάχνεις λοιπόν για εύκολους συμψηφισμούς. Κανείς δεν απειλεί το δικαίωμα της πλειοψηφίας στην νάρκωση και τον σκοταδισμό. Αντίθετα η άσκηση αυτού του "δικαιώματος" γίνεται κάθε μέρα εκκωφαντικότερη και η κοινωνική πίεση προς τους ελάχιστους εναπομείναντες διαφωνούντες όλο και πιο έντονη. Όσο αμφισβητήσιμη και αν είναι η καλλιτεχνική αξία ενός έργου, δεν υπάρχει "ναι μεν, αλλα". Η λογοκρισία είναι λογοκρισία είναι λογοκρισία.
Πράγματι το παράδειγμα που αναφέρω δεν συνέβη στ' αλήθεια και πράγματι η λογοκρισία συνέβη στ' αλήθεια. Εκείνο που προσπάθησα να πω (και νομίζω ότι ήμουν αρκετά σαφής) είναι ότι υπεύθυνος της λογοκρισίας είναι ένας ιδεολογικός χώρος που λειτουργεί προβοκατόρικα. Ότι υπεύθυνο της λογοκρισίας δεν είναι το σκοταδιστικό, φονταμενταλιστικό τμήμα της Ελλάδας, αλλά όσοι πάνε και ψάχνουν με το μικροσκόπιο τα έργα τέχνης προκειμένου να βρουν αυτό που θα τους δώσει τηλεοπτικό βήμα και ψήφους. Ότι δεν θεωρώ σωστό να λέμε του πιστού «Κακώς προσβάλλεσαι», ότι θεωρώ σωστότερο να του λέμε «Ακόμα κι αν σε προσβάλλει δεν ήρθε να στο τρίψει στην μούρη σου, εκτίθεται σε ένα συγκεκριμένο χώρο». Ότι ο εχθρός δεν είναι όσοι έχουν διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων από εμάς, ότι είναι δικαίωμά τους να έχουν διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων από εμάς και ότι η διαφορετική τους αντίληψη δεν τους κατατάσσει αυτόματα ούτε στους σκοταδιστές ούτε στους φονταμενταλιστές. Αυτό δεν είναι συμψηφισμός. Αυτό είναι προσπάθεια ανεύρεσης του πραγματικού εχθρού, του πραγματικού υπαίτιου των όσων γίνονται. Αυτό είναι προσπάθεια να πω ότι δεν είναι και τόσο ωραίο να έχουμε μια εικόνα κοινωνικά φιλελεύθερη και ταυτόχρονα να μην μπορούμε να κρύψουμε την απέχθειά μας για όσους εξακολουθούν να πιστεύουν άλλα.
Δημοσίευση σχολίου
<< Home