Ένα κι ένα κάνουν δύο
«Corruption charges. Corruption? Corruption ain't nothing more than government intrusion into market efficiencies in the form of regulation. That's Milton Friedman. He got a goddamn Nobel Prize. We have laws against it precisely so we can get away with it. Corruption is our protection. Corruption is what keeps us safe and warm. Corruption is why you and I are prancing around here instead of fighting each other for scraps of meat out in the streets. Corruption is why we win».
«Κατηγορίες για διαφθορά. Διαφθορά; Η διαφθορά δεν είναι τίποτα άλλο από ένα εφεύρημα για την αυθαίρετη εισβολή της κυβέρνησης στην αποδοτική λειτουργία της οικονομίας, με την μορφή ελεγκτικών κανόνων. Ο Μίλτον Φρίντμαν το 'πε αυτό. Και κέρδισε το Νόμπελ. Έχουμε νόμους εναντίον της διαφθοράς, ακριβώς για να μπορούμε να ενεργούμε διεφθαρμένα χωρίς κυρώσεις. Η διαφθορά είναι η προστασία μας. Η διαφθορά μάς παρέχει ασφάλεια και ζεστασιά. Η διαφθορά είναι αυτή που επιτρέπει σε σένα και μένα να συζητάμε τώρα με στόμφο, αντί να παλεύουμε στους δρόμους για ένα κομματάκι κρέας. Η διαφθορά είναι η αιτία για την οποία νικάμε».
Από τη «Syriana».
posted by Old Boy @ 12:38 π.μ.
12 comments
12 Comments:
Ταινιάρα, ταινιάρα.
Ο Amartya Sen - νομίζω - (ο οποίος ήτανε και μαθητής του μεγάλου Μαρξιστή Οικονομολόγου Α. Παπανδρέου) το έχει πει λίγο διαφορετικά: όταν η 'οικονομία' έχει προβλήματα αναπτύσεεται η παραοικονομία γιατί αλλιώς το σύστημα καταλήγει σε εξέγερση.
όντως ταινιάρα...
Αν και η ταινία μάλλον απογοήτευση αποδείχθηκε --ειδικά αν είσαι του σιναφιού, τέτοιες ιστορίες σου μοιάζουν αναμασημένες κοινοτυπίες, για να μην μπω σε μια συζήτηση για την επίπεδη σκηνοθεσία, τον αργόσυρτο ρυθμό και τα συνήθη κλισέ περί καθυστερημένων/καταπιεζόμενων αλλά τεχνηέντως απεικονιζόμενων ως αμετάκλητα τριτοκοσμικών και της περίπου μηχανιστικής πορείας τους προς την "τρομοκρατία", έτσι, μαγικά--, όντως, αυτή ήταν η πιο αξιόλογη στιγμή της.
Για να είμαι δίκαιος, ήταν μια αμερικανική ταινία απευθυνόμενη στο αμερικανικό κοινό, και υπό αυτήν την οπτική δεν ήταν τόσο κακή. Αλλά πάλι, έχουμε δει σε άλλες εποχές απίστευτα πράγματα να "βγαίνουν" από το Χόλιγουντ. Τέλος πάντων.
Σε βρίσκω λίγο αυστηρό, φίλε λύκε. Μου άρεσε πολύ ότι η ταινία (όπως σε ένα βαθμό έγινε και στο «Traffic») προσπάθησε να αντιμετωπίσει το θέμα απ' όλες τις πλευρές του, πολυδιάστατα και πολυπρισματικά. Κι αυτό νομίζω ότι είναι κάτι που στις παλιές καλές ταινίες του χόλιγουντ δεν βλέπαμε. Από την άλλη, συμφωνώ ότι αυτή η προσπάθεια παρουσίασης όλων των διαστάσεων του προβλήματος κάνει την ταινία να μοιάζει αρκετά με κινηματογραφικό δοκίμιο και αφαιρεί από τη δύναμη που θα είχε μια ατόφια ιστορία.
Από πλευράς ιδεολογικής όμως θεωρώ ότι είναι τολμηρότατη. Δείχνει ότι η χώρα που και καλά θέλει να εξάγει τη δημοκρατία σε όλον τον κόσμο, καταπνίγει τη δημοκρατία εν τη γενέσει της στη Σαουδική Αραβία, για να εξυπηρετήσει τα οικονομικά συμφέροντα των πολυεθνικών της. Δείχνει τις ΗΠΑ ως τρομοκράτη και τον καπιταλισμό ως σύστημα όπου η διαφθορά είναι ενδημική. Δείχνει ότι για να μείνει καθαρή η προσωπίδα του συστήματος είναι αναγκαίο να θυσιάζονται κάποιοι μεσαίοι «παίχτες».
Και δέχομαι ότι σκηνοθετικά δεν βλέπουμε κάτι συνταρακτικό, αλλά η ταινία στις δύο ώρες της δεν κάνει καθόλου κοιλιά.
Διαφθορά; Η διαφθορά δεν είναι τίποτα άλλο από ένα εφεύρημα για την αυθαίρετη εισβολή της οικονομίας στην αποδοτική λειτουργία της κυβέρνησης.
The rest is scrap.
Oldboy: εκφράζομαι όντως με αρκετή αυστηρότητα, γιατί πρόκειται για κάτι αρκετά διαφημισμένο ως "προχωρημένο". Ως πολυπρισματικό προσωπικά θα όριζα το βιβλίο Κουλτούρα και Ιμπεριαλισμός του Έντουαρντ Σαΐντ--αυτή η ταινία δεν ήταν όσο θα την ήθελα. Ως απόπειρα, δεν είναι για πέταμα, αλλά μην τρελλαθούμε. Δεν κατατρύχομαι από καμμιά λατρεία του παρελθόντος, αλλά πρέπει να κάνεις τις συγκρίσεις σου με φιλμ όπως τα Όλοι οι Άνθρωποι του Προέδρου, The Missing, Τρεις Ημέρες του Κόνδορα, ή, πιο πρόσφατα, H Πολιορκία και Enemy of the State -- σε αυτή τη λίγκα παίζει εξ ορισμού.
Όσον αφορά την ιδεολογική προσέγγιση της ιστορίας, η αφήγηση δεν με πείθει για την "τολμηρότητά" της, με εξαίρεση το απόσπασμα που παρέθεσες και την διάσταση που έθιξες. Πέραν αυτού --που θέλει και εξασκημένο "μάτι" για να το συγκρατήσεις-- λίγα πράγματα. Στα άλλα, με το συμπάθειο, η ταινία είναι περίπου όσο τολμηροί είναι κι οι Financial Times, που δεν εμφορούνται ακριβώς από αντιιμπεριαλιστικό μένος. Συγγνώμη κιόλας.
Δεν το έχω διαβάσει το βιβλίο, αλλά είναι άδικο να συγκρίνουμε ταινίες με βιβλία. Σχεδόν εξ ορισμού, μια ταινία δεν μπορεί να έχει το βάθος και το πλάτος (σαν τον Αντρέα μιλάω) ενός βιβλίου. Και γι' αυτό θεωρώ ένα βήμα μπροστά αυτό που έκανε η «Syriana». Για να μιλήσω με τα παραδείγματα που βάζεις, στους ανθρώπους του προέδρου, τον αγνοούμενο,τις μέρες του κόνδορα, ή το enemy of the state, βλέπουμε τα πράγματα από συγκεκριμένη οπτικη γωνία: οι δημοσιογράφοι που ψάχνουν να ανακαλύψουν την αλήθεια, ο πατέρας που ψάχνει να βρει το παιδί του, ο πράκτορας που προσπαθεί να σώσει τη ζωή του, o (δικηγόρος ήταν ο Γουίλ Σμιθ;) που επίσης προσπαθεί να σώσει τη ζωή του. Επίσης όλοι αυτοί οι πρωταγωνιστές είναι σχεδόν αγνοί. Στη Syriana βλέπουμε τα πράγματα από περισσότερες οπτικές γωνίες, εξηγείται σε ένα βαθμό και η ισλαμική τρομοκρατία και η αμερικάνικη.
Αστεία ταινία. Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι ένας κάτοικος του πλανήτη Άρη παρακολουθεί την (έλεος) τολμηρότατη από ιδεολογικής πλευράς ταινία. Διαπιστώνει λοιπόν ότι μια εξαρτώμενη από το πετρέλαιο οικονομία δε διστάζει να αναμειχθεί στα εσωτερικά ενός ή περισσότερων τρίτων κρατών για να εξασφαλίσει τις πολυπόθητες ενεργειακές πηγές, εξοβελίζοντας τους κακούς κινέζους από την αγορά. Σκοτώνει, λοιπόν, τον κακομοίρη εμίρη (αλήθεια, πως κάποιος που θα έκανε πραξικόπημα - οι εννιά από τους έντεκα στρατηγούς είναι μαζί του - θα έφερνε τη δημοκρατία ολντ μπόι;)και μας αποδεικνύει πως το κεφάλαιο υπαγορεύει την εξωτερική πολιτική της υπερδύναμης. Η ισλαμική τρομοκρατία όμως δεν εξηγείται, φίλε, οικοδεσπότη. Και δεν εξηγείται, διότι, ο Αρειανός θεατής θα φύγει από τον σινεμά, έχοντας την εντύπωση ότι στην περιοχή υπάρχει ένα κράτος με μια νομαδική μοναρχία (λέγε με Σαούντ), η Τεχεράνη (αυτήν την ονομάζουμε. γιατί άραγε;) και ο Λίβανος με τις ωραίες σημαίες του να κυματίζουν. Μήπως κάτι λείπει από το παζλ; Μήπως η εξήγηση της ισλαμικής τρομοκρατίας είναι αυτή που το Πεντάγωνο και όλες οι παραφυάδες του (του Χόλιγουντ συμπεριλαμβανομένου) προσπαθούν εδώ και χρόνια να προωθήσουν; Ότι δηλαδή οικονομικά και κοινωνικά υπανάπτυκτες κρατικές οντότητες έχουν αφήσει τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών τους στην ανέχεια, την ανεργία και επωφελείται το Ισλάμ, που τους προσφέρει μία εναλλακτική λύση στο επέκεινα; Έχεις διαβάσει τι έγραφαν το Time και οι New York Times μετά την επίθεση στους Δίδυμους; Μας μισούν. Είναι τα λόγια που εξηγούν τη σκηνή του τέλους. Ένας απολυμένος, φτωχός Πακιστανός, θύμα προσηλυτιστικής προπαγάνδας στις μαντράσας ανατινάζει το τάνκερ. Γιατί; Γιατί; Γιατί; Η λέξη που έλειπε από το στόμα όλων τη 12 Σεπτεμβρίου. Εξήγησαν αφοριστικά. Όχι διαλεκτικά. Να πούμε λοιπόν στον Αρειανό φίλο μας ότι στην περιοχή αυτή του κόσμου, υπάρχει ένα κράτος που λέγεται Ισραήλ. Και το οποίο εδώ και πέντε δεκαετίες υπαγορεύει την πολιτική της υπερδύναμης. Γιατί στέλνει στο Ιράν επιθεωρητές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας η διεθνής κοινότητα, όπως ανακοινώνει ο φτωχός μας courtier στο έργο; Γιατί πλην του Ισραήλ δεν θέλουμε άλλη χώρα να έχει πυρηνικά στην περιοχή. Γιατί δημιουργήθηκε η Χεζμπολλάχ; Για να αντισταθεί στην ισραηλινή κατοχή στο νότιο Λίβανο. Ούτε μία φορά στο έργο δεν αναφέρεται το κράτος αυτό. Ούτε μία. Και είναι τολμηρό; Τολμηρό ολντ μπόι θα ήταν ένα έργο που θα έδειχνε τι έγινε στη Σάμπρα και στη Σατίλα. Τολμηρό θα ήταν ένα έργο που θα έδειχνε τι γίνεται καθημερινά στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Ξέρετε τι γίνετε στην Ανατολική Ιερουσαλήμ; Όχι. Και ξέρεις γιατί; Διότι δεν θέλουν. Ρίξε μια μάτια εδώ φίλε οικοδεσπότη και θα καταλάβεις τι εννοούμε. http://www.guardian.co.uk/israel/Story/0,2763,1665871,00.html
Μάλλον θα ήταν τολμηρό, γι' αυτό το κόψαμε. Μήπως τελικά εμείς είμαστε οι Αρειανοί;
Tαλλεϋράνδε, γράφεις ένα σοβαρό σχόλιο και συμφωνώ σε γενικές γραμμές με τις επισημάνσεις σου για την αποσιώπηση του ρόλου του Ισραήλ. Γιατί φτάνεις στο άλλο άκρο και χαρακτηρίζεις την ταινία αστεία; Χαρακτήρισέ την ελλιπή. Δεν πιστεύω πάντως να θεωρείς ότι με τη συγκεκριμένη χολιγουντιανή ταινία το Πεντάγωνο χαίρεται. Όσο για την δημοκρατία, δεν θα έρθει από μόνη της σε ένα μοναρχικό καθεστώς. Θα χρειαστεί όσο να ναι, κάποιου είδους ανατροπή της καθεστηκυίας τάξης, κάποιου είδους πραξικόπημα.
Γιατί είναι αστείο να προσπαθείς να εξηγήσεις το φαινομένο της ανατολής και της δύσης του ηλίου αποσιωπώντας την περιστροφή της γης. Δεν είναι ελλιπές. Είναι αστείο.
Πέραν της απουσίας (του ξεπλύματος) του Ισραήλ, του απανθρωπισμού των Πακιστανών, και την απεικόνιση του Ιράν ως ενός συνοθυλεύματος παραφρόνων που επιζητούν μετά μανίας όπλα μαζικής καταστροφής (ringing any bells?), φαίνεται πως η ταινία έχει κι άλλο ένα, αν και πολύ λιγότερο σοβαρό, μειονέκτημα--μεγάλα τμήματά του αποτελούν προϊόν λογοκλοπής.
[διόρθωση]
μεγάλα τμήματα του σεναρίου.
[/διόρθωση]
Δημοσίευση σχολίου
<< Home