Mικρός δεκάλογος για το 87

1) Ελάχιστες είναι οι χρονιές που τις αναφέρεις και το μυαλό σου πάει σχεδόν αυτόματα σε ένα γεγονός που τις καθόρισε τόσο, ώστε η χρονιά να σημαίνει το γεγονός και το γεγονός τη χρονιά: το 87 είναι το ευρωμπάσκετ και το ευρωμπάσκετ είναι το 87.

2) Εκείνο που εγκαθίδρυσε το 87 ήταν λιγότερο μια τριακονταετία επιτυχιών και περισσότερο μια αυτοεικόνα ότι, πάει, στο μπάσκετ είμαστε καλοί.

3) Κάτι που δεν συνέβη με το ευρωπαϊκό του ποδοσφαίρου το 2004. Και μολονότι με αντικειμενικά δεδομένα το ευρωπαϊκό του ποδοσφαίρου κάθε άλλο παρά ορφανό έμεινε στη συνέχεια από διακρίσεις της Εθνικής, είναι μόνο το μπάσκετ που στο μυαλό μας έχει διάρκεια και ρίζες, ενώ ο Έλληνας ποδοσφαιριστής βρίσκεται σε διαρκή αμφισβήτηση ως κι απαξίωση.

4) Έτσι έχουμε την τάση να βλέπουμε τους Έλληνες μπασκετμπολίστες και την Εθνική μπάσκετ μάλλον καλύτερη από ό,τι στην πραγματικότητα είναι και τους Έλληνες ποδοσφαιριστές και την Εθνική ποδοσφαίρου μάλλον χειρότερη από ό,τι στην πραγματικότητα είναι. Ο κάθε Πρίντεζης θα αγαπηθεί και θα κοιταχθεί με δέος πολύ περισσότερο από τον κάθε Παπασταθόπουλο, ενώ αν βάλεις στην ίδια πρόταση Σπανούλη με Μήτρογλου μέχρι και για ιεροσυλία θα σε κατηγορήσουν.

5) Ξαναβλέποντας τον τελικό, οι διαφορές με το σήμερα δεν έχουν να κάνουν σε τόσο μεγάλο βαθμό με το ίδιο το παιχνίδι. Τις φανταζόσουν δηλαδή τόσο πολύ σημαντικές ώστε να σου δημιουργείται τελικά η αντίθετη εντύπωση. Αλλά υπάρχουν άλλες διαφορές πιο χτυπητές. Η πιο άγρια λέξη που μπορούσες να ακούσεις σε σύνθημα τότε, ήταν ότι θα πάρουμε τον κύπελλο με τον «τσαμπουκά». Ήταν ειδικό κοινό και όχι οπαδικό; Όχι δεν είναι αυτή η εξήγηση. Επίσης στην επάρατη τότε μονοκρατορία της κρατικής τηλεόρασης, σε δύο ώρες τελικό μισό πλάνο στην πασοκική πολιτική ηγεσία δεν χαρίστηκε. Κι όταν ο Φίλιππος Συρίγος λέει «Κυρίες, δεσποινίδες και κύριοι» συνειδητοποιείς ότι στην τριακονταετία που ακολούθησε μαζί με όλα τα άλλα εξαφανίστηκαν από το δημόσιο λόγο και σκέψη οι δεσποινίδες ως έννοια.

6) Αλλά μιλώντας για Συρίγο, ακούγοντας ξανά την μετάδοσή του συνειδητοποιεί κανείς ότι όσο πρωτοφανές είναι με την κυριολεκτικότερη έννοια του όρου το αθλητικό κατόρθωμα που διαδραματίζεται, τόσο εκείνος μη επικολυρικά περιγράφει. Δεν ωρύεται, δεν γεμίζει κάθε παίκτη με παρατσούκλια, δεν περιγράφει σαν να συμβαίνει κάτι κοσμοϊστορικό. Το ευρωμπάσκετ πάρθηκε με ένα κοινό που δεν κατέβαζε πενήντα μπινελίκια το δευτερόλεπτο και έναν εκφωνητή που δεν θεωρούσε μέρος της δουλειάς το παραλήρημα.

7) Ακούγεται εξωφρενικό, αλλά ίσως να είχε έρθει τόσο πολύ το πλήρωμα του χρόνου, ώστε η Εθνική να έπαιρνε το Ευρωμπάσκετ και χωρίς τον Γκάλη. Να είχε ντυθεί από πλευράς σκοραρίσματος Γκάλης ο Γιαννάκης, να ήταν δίπλα του ο Κορωναίος ξέρω γω που δεν πήγε στην αποστολή γιατί δεν άντεχε ρόλο δευτεραγωνιστή, να βρισκόταν η λύση αλλιώς. Κι αν δεν ήταν χρυσό, να ήταν χάλκινο. Να παίρναμε τον μικρό τελικό. Λιγότερο συγκλονισμένοι θα το θυμόμασταν, λιγότερη επίδραση θα είχε; Μπας και ξέραμε πώς ήταν τα χρυσά ως τότε και θα μας έλειπε;

8) Η απόφαση καριέρας και ζωής που πήρε ο Παναγιώτης Γιαννάκης ώστε στην Εθνική και τον Άρη να σταματήσει να παίζει το μπάσκετ που ήξερε και μπορούσε και να αρχίσει να παίζει ένα άλλο, η απόφαση καριέρας και ζωής που πήρε ο Παναγιώτης Γιαννάκης αντί να προσπαθήσει να υπερακοντίσει τον Γκάλη να σταθεί δίπλα του και να συνθέσουν μαζί ένα ανεπανάληπτο δίδυμο, μόνο αυτονόητη δεν ήταν, είναι μια απόφαση που θα άξιζε να γίνει βιβλίο και ταινία, είναι μια απόφαση που μπορεί να νομίζουμε τώρα ότι δικαιώθηκε από τα πράγματα, αλλά ρωτήστε τον οποιοδήποτε σημαντικό αθλητή αν θέλουν να τον θυμούνται για τους τίτλους που κέρδισε ή για το πόσο παικταράς ήταν.

9) Ο Γιαννάκης λοιπόν. Ο Διαμαντίδης. Ο Σπανούλης. Ο Παπαλουκάς. Ο Φάνης κι ο Φασούλας. Τι να αρχίσεις να γράφεις για αυτούς και που να τελειώσεις. Ή να πούμε για τον Αντετοκούμπο; Μπορεί και να εξελιχθεί σε θρύλο του NBA μεγαλώνοντας. Για όλους ναι, έχεις να πεις τόσα και τόσα. Αλλά κάθε φορά που ο Νίκος Γκάλης έμπαινε στα σπίτια μας ή πολύ περισσότερο αν αξιωνόσουν να τον δεις στο γήπεδο, ερχόσουν αντιμέτωπος με μια εμπειρία που ανήκε στην επικράτεια του άρρητου.

10) Ο Νίκος Γκάλης δεν ήταν μπασκετμπολίστας. Ήταν σαμάνος, ήταν όνειρο, ήταν η πιο επίμονη παραίσθηση, ήταν η αλλαγή των κανόνων που διέπουν το ανθρώπινο σώμα σε σχέση με ό,τι το τραβά πίσω στη γη, ήταν η διαρκής άρνηση επιστροφής στη γη, ο Νίκος Γκάλης δεν πετούσε στον αέρα, δεν έφτανε ψηλά, δεν έφτανε μακριά, ο Νίκος Γκάλης χόρευε στον άερα, ο Νίκος Γκάλης έμενε στον αέρα, ο Νίκος Γκάλης είχε με τη βαρύτητα σχέση βουδιστική, ας φτάσουν στο NBA πηδώντας ως την οροφή των γηπέδων, ας πετάξουν από το ένα καλάθι στο άλλο, ας πετάξουν ως υπεράνθρωποι, ο Νίκος Γκάλης πετούσε ως άνθρωπος, ο Νίκος Γκάλης μπορούσε να σε πάρει από το χέρι και να σου δείξει ότι γίνεται, δεν είναι τίποτα, απλά στέκεσαι στον άερα, απλά κάθεσαι εκεί κι αρνείσαι να κατέβεις, ξεχνιέσαι, δεν υπάρχει τίποτα που να μπορεί να διαρρήξει την αρμονία σου αυτές τις στιγμές που με μια μπάλα μπάσκετ σπας την μέση σου σε έναν χώρο τόσο άλλο από τη γη, αυτές τις στιγμές που έχεις ξεχάσει ότι έχεις βάρος κι εσύ κι αυτή.