Κανόνες

Aκούω στο ραδιόφωνο ότι πολλοί μέσα στο ΠΑΣΟΚ εύχονται ο Πρωθυπουργός να αναγγείλει σε λίγο στο Ζάππειο συγκεκριμένα οικονομικά μέτρα και να μη χαράξει πάλι γενικές και αόριστες κατευθυντήριες γραμμές. Και μιλάμε τώρα για Κυβέρνηση ψηφισμένη. Και σκέφτομαι για πολλοστή φορά την κατηγορία που προσάπτεται σε μικρότερα κόμματα, ότι δηλαδή «δεν έχουν πρόγραμμα», ότι είναι κόμματα διαμαρτυρίας και όχι κόμματα με κυβερνητικό σχέδιο.

Αν βρισκόμαστε σε κατάσταση χρεωκοπίας (ή εν πάση περιπτώσει σε χάλια κατάσταση), σε αυτή την κατάσταση δεν μας οδήγησε κανένα από τα ανεύθυνα και μικρά κόμματα, αλλά η εναλλαγή των δύο συγκεκριμένων υπεύθυνων και μεγάλων. Πιθανώς το κλίμα αυτή την περίοδο ορίζει να λέμε ότι εκεί μας οδήγησε η τεμπέλικη λαίλαπα Καραμανλή, αλλά πρέπει κάποια στιγμή να αποφασίσουμε αν η παραχάραξη οικονομικών στοιχείων προκειμένου να μπούμε στην ΟΝΕ είναι καλή και άγια, αλλά η παραχάραξη οικονομικών στοιχείων αφότου μπήκαμε κακή και άθλια. Ίσως πάλι η Ιστορία να αποφασίσει πως υπάρχουν οραματιστές παραχαράκτες και απλοί κοπρίτες παραχαράκτες, αλλά και έτσι να αποφασίσει, τα οράματα κατέστη δυνατό να επιτευχθούν επειδή «αυτή είναι η Ελλάδα», με την βοήθεια δηλαδή, τα κόλπα και τους τρόπους αυτής της Ελλάδας.

Τα κόλπα και οι τρόποι αυτής της Ελλάδας, στην οποία η Δικαιοσύνη μπορεί να αργεί να δράσει, αλλά τελικά φαίνεται πως καταλήγει επιτέλους κάπου για την υπόθεση της Siemens. Όπως ειπώθηκε και στην εκπομπή του Σκάι για το Δεκέμβρη, ε, αν δεν έχουμε και εμπιστοσύνη στη Δικαιοσύνη, τότε δεν βγάζουμε άκρη. Όπως επίσης γράφτηκε κατά κόρον σε απορριπτικά του Δεκέμβρη άρθρα, αν κάτι πρέπει να αφήσει ο Δεκέμβρης ως συμπέρασμα είναι ότι δεν πάει άλλο με την ανομία, όπου ανομία είναι ό,τι συμβαίνει στους δρόμους. Η άλλη ανομία -η ανομία που διέπει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί στην πράξη η Δημοκρατία μας- δεν πιάνεται. Η ανομία αυτή είναι δομική και νομιμοφανής, η ανομία αυτή είναι τελικά εκείνη που μας οδηγεί σε οικονομική κατάρρευση. Πρόκειται για μια ανομία στην οποία η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών περιστασιακά ή μη μετέχει, αλλά τα οφέλη της προφανώς και δεν μοιράζονται ισομερώς: αν οι περισσότεροι πολίτες θα την χρησιμοποιήσουν για να μπορέσουν να τη βγάλουν καθαρή, τα στελέχη της επιχειρηματικής και πολιτικής ελίτ την χρησιμοποιούν για να πλουτίζουν, εξουσιάζουν, διαφεντεύουν. Η διαφορά δεν είναι αξιακή: αν ο πολίτης μπορούσε να γίνει και αυτός μέλος της, θα γινόταν ασμένως. Το πολιτιστικό μας πρότυπο αυτό είναι άλλωστε.

Υπάρχουν φυσικά και εξαιρέσεις. Και όταν τύχει να τις γνωρίσεις και να τους σφίξεις το χέρι ή να τις ακούσεις να μιλάνε, νιώθεις καλύτερα.

Ειπώθηκε στην εκπομπή ότι η Δημοκρατία έχει κανόνες και ότι έχει και κανόνες για να αλλάξουν αυτοί οι κανόνες. Ορθότατο. Αλλά εκτός από τους γραπτούς της κανόνες υπάρχουν και οι άγραφοι. Και κατ' εξοχήν άγραφος κανόνας της τελευταίας εικοσαετίας ήταν αυτός της ιδεολογικής καθοδήγησης της κοινής γνώμης μέσα από ελάχιστους τηλεοπτικούς διαύλους, που ανήκαν όλοι σε μεγαλοεπιχειρηματίες. Και η εκπομπή του Σκάι για τον Δεκέμβρη μου φάνηκε ότι τελικά αυτό ήταν: ένα στιγμιαίο ρήγμα ανάμεσα στην τηλεοπτική και την εξωτηλεοπτική πραγματικότητα, ρήγμα που ενδεχομένως έγινε προσπάθεια να καλυφθεί εκ των ενόντων, αλλά τελικά δεν έχει σημασία το αν και το πότε θα αλλάξει η τηλεόραση.

Άλλαξε η τεχνολογία, άλλαξαν τα ίδια τα μέσα, το ίντερνετ δεν αποτελείται από ελάχιστες δημόσιες συχνότητες προς ολιγοπωλιακή εκμετάλλευση, κι έτσι στο μέλλον το ρήγμα ανάμεσα στις δυο μορφές πραγματικότητας θα βαθαίνει.