O δαιμονολόγος λείπει σε ταξίδι για δουλειές

Η αφίσα της «Μεταφυσικής Δραστηριότητας» σε προειδοποιεί: «Μην την δεις μόνος σου». Θα συμφωνήσω, αλλά σκέτη η φράση είναι ημιτελής και δημιουργεί παρανοήσεις. Χρήζει συμπλήρωσης: μην τη δεις μόνος σου, μην τη δεις με παρέα, μην τη δεις στο σινεμά, μην τη νοικιάσεις να τη δεις σπίτι, μην την κατεβάσεις από το ίντερνετ, μην την πάρεις από πλανόδιο, μην τη δεις ποτέ.

Γιατί παίζει και να μην ξεπεράσεις το σοκ· σοκ που δεν θα σου προξενήσει ο τρόμος, αλλά αντίθετα η παντελής έλλειψή του, η γενική μηδαμινότητά της ταινίας σε όλα τα επίπεδα και πάνω απ' όλα η απορία για το πώς είναι δυνατόν αυτό το πράγμα που βλέπεις να φτάνει ήδη τα 100.000.000 δολάρια εισπράξεις στις ΗΠΑ (και άγνωστο στα πόσα θα σταματήσει). Αν καταφέρνεις να τρομάξεις κάπως, είναι μόνο στην τελευταία σκηνή, η οποία δεν υπήρχε καν στην αρχική εκδοχή της ταινίας, όταν δηλαδή αυτή η ανεξάρτητη παραγωγή των 11.000 δολαρίων αγοράστηκε από το μεγάλο στούντιο. Η τελευταία σκηνή ξαναγυρίστηκε και περιλαμβάνει το μοναδικό πειστικό οπτικό εφέ. Τα υπόλοιπα περιορίζονται σε μια πόρτα που κλείνει και ένα σεντόνι που ανασηκώνεται. Την έλλειψή τους αναπληρώνουν όμως ευρηματικότατα ηχητικά εφέ, όπως δυνατές πατημασιές στο σκοτάδι.

Η απορία για την εμπορική πορεία της ταινίας απαντάται μερικώς με το προηγούμενο προώθησης του «Βlair Witch Project». Στην «Μεταφυσική Δραστηριότητα» η καμπάνια έλεγε μπείτε στη ιστοσελίδα μας και απαιτήστε να παιχτεί και στην πόλη σας. Αν φτάσουμε το 1.000.000 θεατές που θα το απαιτούν, θα διανεμηθεί ευρέως. Η δύναμη είναι στα χέρια σου. «Viral φαινόμενο ή κομπίνα;» αναρωτιέται ένα άρθρο της Washington Post. To μεγαλοστέλεχος της «Paramount» απαντά: «Ψάχναμε για ένα εργαλείο με το οποίο θα βλέπαμε πόσοι ήθελαν να δουν την ταινία, ώστε η αγορά να έδειχνε ποιά είναι η ζήτηση, αντί να καθορίζουμε εμείς τη ζήτηση. Θέλαμε να αντιστρέψαμε τη διαδικασία. Ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης εκδημοκρατίστηκε. Όχι, παίζουμε.

Δίπλα στον ορθολογισμό της προώθησης της ταινίας, ο ανορθολογισμός του περιεχομένου της (η σύγχρονη Αμερική και ο ανορθολογισμός κάθε άλλο παρά ξένοι είναι άλλωστε, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς τόσο από εντελώς σχετικά βιβλία όσο και από κατ' αρχήν άσχετες ταινίες). Το θορυβημένο από την υπερφυσική δραστηριότητα ζευγάρι καλεί ειδικό. Ο ειδικός αφού αφουγκράζεται το σπίτι, τους εξηγεί ότι άλλο τα φαντάσματα (πνεύματα μακαριτών) κι άλλο οι δαίμονες (πνεύματα εξωανθρώπινα). Στην ατμόσφαιρα υπάρχει δαίμονας κι αυτός δεν είναι ο τομέας της ειδικότητάς του. Αυτός είναι φαντασματολόγος και θα πρέπει να καλέσουν δαιμονολόγο. Τους παραπέμπει στον αρμόδιο. Του τηλεφωνούν. Ο δαιμονολόγος όμως είναι δυστυχώς εκτός Λος Άντζελες και θα γυρίσει σε λίγες μέρες. Και όπως ο Ρότζερ Έμπερτ -στον οποίον πάντως η ταινία άρεσε, όπως και σε πολλούς άλλους συναδέλφους του- το ότι δεν απευθύνθηκαν σε κάποιον άλλον είναι το πιο δυσκολοχώνευτο κομμάτι της πλοκής, αφού η Καλιφόρνια είναι μια πολιτεία με περισσότερους ενεργούς δαιμονολόγους από ό,τι ποιητές που έχουν εκδοθεί.

Αν όμως το μάρκετινγκ εξηγεί ως ένα βαθμό τον εισπρακτικό θρίαμβο της ταινίας, το εντελώς ανεξήγητο παραμένει γιατί με αυτή την ταινία και όχι με μια άλλη καλύτερη; Μια ερμηνεία θα μπορούσε να είναι ότι έβαλαν στοίχημα δυο «Παίκτες» του Χόλιγουντ («Μπορώ να κάνω μεγάλη επιτυχία και το τελευταίο σκουπίδι, αν το προωθήσω έξυπνα». «Ε, όχι, αυτό εδώ αποκλείεται». «Τώρα θα δεις»). Μια δεύτερη, επικρατέστερη, ερμηνεία είναι ότι, όπως είδαμε και διαβάσαμε αυτές τις μέρες σε αφιερώματα για τα εικοσάχρονα της πτώσης του Τείχους του Βερολίνου, παρανοήσεις και συγκυρίες επιτάχυναν αλυσιδωτά τις εξελίξεις. «Το χάος βασιλεύει» δηλαδή, όπως διαπίστωσε και η αλεπουδίτσα στον «Αντίχριστο»· και βασιλεύοντας και Τείχη ρίχνει πριν την ώρα τους και ίσως μετατρέψει την «Mεταφυσική Δραστηριότητα» στην ταινία με την μεγαλύτερη αναλογία κερδών κόστους όλων των εποχών.

(Κείμενο γραμμένο για το ελculture)