Παρασκευή, Φεβρουαρίου 15, 2008

Θύ - Θύ, κάνει το βαΘύ

Οι σχέσεις του με τους άλλους ανθρώπους θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σε γενικές γραμμές ισορροπημένες.
Όχι με την έννοια ότι ήταν ισορροπημένη κάθε σχέση του ξεχωριστά, αλλά με την έννοια ότι, εξεταζόμενες στο σύνολό τους, οι σχέσεις του έδιναν ένα τελικό άθροισμα ισορροπίας, καθώς φαινόταν ότι διαδραμάτιζε τον ρόλο του θύτη στον ίδιο αριθμό σχέσεων με εκείνον όπου διαδραμάτιζε τον ρόλο του θύματος.
Δηλαδή, με την μάνα του ήταν το θύμα, με τον πατέρα του ο θύτης, με τον μεγαλύτερο του αδελφό το θύμα, με την μικρότερη του αδελφή ο θύτης, με τον προϊστάμενό του στην υπηρεσία το θύμα, με τον υφιστάμενό του ο θύτης, με την πρώτη του γυναίκα ο θύτης, με την δεύτερη το θύμα, με τον ένα κολλητό του ο θύτης, με τον άλλο κολλητό του το θύμα.
Αυτούς τους ρόλους τους έπαιζε μη συνειδητά, μέχρι που ένα βράδυ, λίγα χρόνια πριν, τα είδε όλα ολοκάθαρα στη διαύγεια του ποτηριού του ποτού του.
Έκτοτε όλα άλλαξαν.
Όχι στη δυναμική των σχέσεών του· εξακολούθησε να είναι θύμα εδώ και θύτης εκεί, θύτης εκεί και θύμα εδώ.
Άλλαξαν όμως όλα μέσα του, καθώς πλέον δεν ήταν μόνο ένας από τους δυο πρωταγωνιστές της κάθε σχέσης, αλλά ήταν ταυτόχρονα και ο αποστασιοποιημένος παρατηρητής των ψυχολογικών μηχανισμών της.
Αποστασιοποιούμενος τόσο όσο, άρχισε να βρίσκει απροσδόκητα γοητευτικό το όλο ζήτημα και παράδοξα κωμική την θυματοποίηση και θυτοποίηση όλων των εμπλεκομένων.
Δηλαδή η μερική του αποστασιοποίηση -καθώς αν ήταν απόλυτη δεν θα ήταν πιστός στους ρόλους του και άρα δεν θα μπορούσε να παρατηρεί το φαινόμενο στην εξέλιξη του- αφενός αποδραματοποίησε όλες τις σχέσεις του (και κατ' επέκταση και τη ζωή του) και αφετέρου τις ομόρφηνε, καθώς πια δεν ήταν τόσο σχέσεις, όσο ιστορίες. Κατ' επέκταση, και η ζωή του δεν ήταν τόσο ζωή που του συνέβαινε, όσο ιστορία απαρτιζόμενη από υποϊστορίες που παρακολουθούσε με διαρκώς αυξανόμενο κέφι.
Γερνώντας, οι γονείς του είχαν πεθάνει από καιρό, από τη δουλειά του είχε πάρει σύνταξη, ο ένας κολλητός του είχε πεθάνει, είχε πέθανει κι η δεύτερη γυναίκα του, όπως κι η μικρή του αδελφή κι άρχισε έτσι να έχει λιγότερο υλικό προς επισκόπηση.
Όχι μόνο είχε γεράσει, έπληττε κιόλας.
Ξεγελούσε λίγο τον εαυτό του με πόνους στις αρθρώσεις και φαρμακολαγνεία, αλλά ήθελε κάτι παραπάνω· και λογικό, αφού είχε καλομάθει.
Ένα βράδυ που κατουρούσε -με το χρόνια πια μαραμένο και θλιβερό του πουλί- είδε ολοκάθαρα τη λύση στην διαύγεια του διακοπτόμενου πίδακα των ούρων του.
Η λύση όσο τον κατενθουσίασε άλλο τόσο τον απέλπισε, καθώς δεν μπορούσε να χωνέψει ότι δεν το είχε σκεφτεί νωρίτερα κι είχε αφήσει την κύρια ιστορία της ζωής του να περάσει μέσα από τα ίδια του τα μάτια αναλωνόμενος μόνο στην ιστορία των σχέσεών του.
Κάλλιο αργά παρά ποτέ όμως.
Τα έξι τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε προσπαθώντας να απαντήσει στην ερώτηση τι θα διάλεγε αν έπρεπε να επιλέξει ανάμεσα σε έναν και μόνο ρόλο, τι του πήγαινε περισσότερο, ποιά ήταν η βαθύτερη αλήθειά του, τι ήταν τελικά: ένα θύμα ή ένας θύτης;
Χωρίς να έχει καταλήξει με απόλυτη σιγουριά, πέθανε θεωρώντας ότι ήταν ένας θύτης (πάει να πει ένας άνθρωπος που πάνω και πρώτα απ΄όλα ενεργούσε στη ζωή του με αποφασιστικό κριτήριο τις δικές του ανάγκες και επιθυμίες), ένας θύτης όμως που απολάμβανε όσο τίποτα τον ρόλο του θύματος, προσπαθώντας να τον ξετρυπώσει σε κάθε δυνατή περίσταση, προσπαθώντας να φέρει τον εαυτό του στην άσπιλη εκείνη θέση όπου ήταν μάρτυρας, αδικημένος, παρεξηγημένος, εκμεταλλευθείς, κοροϊδευμένος, πληγωμένος.
Πέθανε με αυτήν την πλάνη.
Γιατί αναζητώντας την βαθύτερη αλήθεια του στο πεδίο των σχέσεων θύτη - θύματος την αναζητούσε σε λάθος πεδίο, αφού πρέπει να ήταν -και ήταν- εντελώς τυφλός για να μην μπορέσει ποτέ να δει ότι η βαθύτερη αλήθεια του ήταν η μερική του αποστασιοποίηση, το μέσα - έξω από τις σχέσεις και τη ζωή, η αντιμετώπιση της ζωής ως νοητική απόλαυση.

15 Comments:

At 2/15/2008 09:51:00 μ.μ., Blogger Zorba the Greek said...

Ενδιαφέρων ο συσχετισμός θύματος και θύτη, νοητικής απολάυσεως και αποστασιοποίησης. Εξασκείτε την επιστήμη της φιλοσοφίας της ψυχολογίας ή κάτι παραπλήσιο;

 
At 2/15/2008 10:31:00 μ.μ., Blogger Voodoo Child said...

Οντως ομορφος ο συσχετισμος. Το μονο που θα αλλαζα θα ταν η τελευταια λεξη. Με ασκηση η κατι παρομοιο. Κατι που να δεχεται ευκολα και τα δυο προσημα.

Tη kαλησπερα μου.

 
At 2/16/2008 12:36:00 π.μ., Blogger η ψυχη μου το ξερει said...

Έγραψες!

 
At 2/16/2008 04:02:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Το καλύτερο όλων, ο τίτλος!

 
At 2/16/2008 07:44:00 π.μ., Blogger Unknown said...

συμφωνώ πολύ πολύ με τους δυο τελευταίους σχολιαστές (γι'αυτό έγραψα το πολύ 2 φορές:)
ακριβώς, δεν υπάρχουν πρόσημα στο θυ θυ το βαθύ.
κι εσύ πιο πάνω σχολιαστή που το γράφεις, προφανώς αυτό υπονοείς, ή κάτι τέτοιο (αυτό που κάνω εγώ τώρα είναι λογο-κρισία για σένα, άρα είμαι θύτης των λόγων σου, κι αυτό που λέω για μένα και αναιρούμαι είναι θυματοποίηση δική μου από μένα το θύτη των λόγων σου, κατάλαβες; χαχαχα, άντε να καταλάβεις.

τελικά πόσο άνθρωποι μπορούμε να γίνουμε όταν συλλαβίζουμε σωστά... το είναι μας...
τι όμορφο κείμενο! τι ανθρώπινο.

 
At 2/16/2008 08:08:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

Πολύ ωραίο κείμενο!

Δυστυχώς, όπως είπε ο Χριστός, βλέπουμε το καρφί στο μάτι του αδελφού μας κι όχι το δοκάρι στο δικό μας μάτι. Γιατί χρειάζονται κότσια, για να δούμε τον εαυτό μας κατάματα και να μη σαλτάρουμε.
Χρειάζεται ταπείνωση και αγάπη, που σημαίνει απόδραση από τον εγωκεντρισμό μας και θέαση του κόσμου και του εαυτού μας με τα μάτια των άλλων: "καθώς θέλετε ίνα ποιώσιν υμίν οι άνθρωποι, ποιείτε αυτοίς ομοίως".

 
At 2/16/2008 10:45:00 π.μ., Anonymous Ανώνυμος said...

η αποστασιοποίηση απο τη ζωή σου, απο τα συναισθηματα που σου προκαλεσαν διάφορες καταστάσεις, δεν ειναι ο τρόπος για να κανεις και την αποτίμηση?

 
At 2/16/2008 11:59:00 π.μ., Blogger Nomad said...

Για την απάντηση στην ερώτηση του, ίσως θα βοηθούσε το ακόλουθο απόσπασμα του Μπότο Στράους. Το έχω καρφιτσώσει στο βλογ να το βλέπω, αλλα απο το να σας παρεαπέμπω προτιμώ να το παραθέσω.

(προηγουμένως να θυμίσω ότι δε χρειάζεται να είναι κανείς τυφλός οπωσδήποτε για να μη μπορεί να δει τον πρόσωπό του. Μπορεί να μην είχε ακόμα επινοήσει τον καθρέφτη. Χαιρετισμούς)

"Ο, τι γράφω επίσης γράφει για μένα.
Γράφω ακατάπαυστα τον ξένο που με απειλεί.
Ο,τι γράφω γνωρίζει ποιός είμαι, γνωρίζει επίσης πολύ καλά το μελλοντικό τέλος μου, και ο καθένας μπορεί να διαβάσει στα γραπτά μο για μένα, σαν τις ηλικιωμένες γυναίκες στο κατακάθι του καφέ, μόνο εγώ δεν μπορώ.
Εγώ όχι, εγώ δε μπορώ να διαβάσω.
Ενσφράγιστη η σημασία, παραβλέπω τις προειδοποιήσεις σε κάθε αράδα.
Σε κάθε λέξη, σε κάθε ολοκληρωμένη πρόταση απαντά κάτι για μένα κι εγώ δε λέω να το αναγνωρίσω.
Μόλις στο τέλος, όταν η καταστροφή θα έχει ήδη επέλθει, θα ήμουν βέβαια σε θέση να πω: εδώ κι εκεί εμφανίστηκαν οι πρώτες ενδείξεις, τούτο κι εκείνο το υποδήλωναν κιόλας. Ομως τότε, στο τέλος, θα αναμειγνύονται ούτως ή άλλως τα πάντα, η αναγνώριση και το συμβάν στον έναν και τον αυτό θόρυβο του χαρτιού, που μουσκεύει η βροχή στον καλοκαιρινό αέρα...
Ποθενά στον κόσμο δεν έχω ανταμώσει κάτι πιο ξένο από μια καταφατική πρόταση που ολοκληρώθηκε από μένα".

Μπότο Στράους
Θεωρία της Απειλής

 
At 2/16/2008 01:07:00 μ.μ., Blogger Φαίδρα Φις said...

είναι περίεργο που σκέφτεστε με τόσους "ιδιωματισμούς" σήμερα...
αλήθεια είναι,πως σπάνια γνωρίζουμε μέσα από τι και ποιους επιβεβαιώνουμε την "ισορροπία" μας...
αυθαίρετα μπορεί,εκτιμώ το εγχείρημα του "θύτη-θύματος" ως ένα σάλτο μορτάλε έξω από εαυτούς συνήθεις αλλά διαπλεκόμενους...μέσα στο ίδιο σώμα...
δεν ξέρω σε ποια σημεία της ιστορίας να πρωτοσταθώ...όμως, ιδιαίτατη εντύπωση μου έκανε το γεγονός ότι ο "ήρωας" έβλεπε ξεκάθαρα και η διαύγειά του εξελισσόταν πάντα μέσα από "υγρά στοιχεία" και μάλιστα με κάτι κοινό όπως υποθέτω αλλά αυτό ελέγχεται και εννοώ το υποκίτρινο χρώμα...
έχει να κάνει αυτό με κάτι σημαίνον ή απλώς πρόκειται για ένα δικό μου εσφαλμένο εντοπισμό?

 
At 2/16/2008 07:32:00 μ.μ., Blogger Old Boy said...

Zorba the Greek, όχι, καμία σχέση.
Ανώνυμε, ναι. Ίσως η αποστασιοποίηση είναι αρνητικά φορτισμένη λέξη και θυμίζει αναισθησία. Ας το πούμε τράβηγμα από τον εαυτό και παρατήρηση της κατάστασης στην οποία και ο ίδιος συμμετέχεις με το βλέμμα ενός τρίτου. Όσο είναι δυνατόν κάτι τέτοιο βέβαια.
Νοmad, εξαιρετικό κομμάτι. Ομολογώ ότι δεν το είχα σκεφτεί ποτέ έτσι. Ότι αυτά που δεν γράφουμε, ότι τα θέματα που αποσιωπούμε μπορεί να λένε για μας περισσότερα από αυτά που γράφουμε, ναι. Αλλά ότι αυτά που γράφουμε εξηγούν τον εαυτό μας στους άλλους και όχι και σε μας τους ίδιους, όχι.
Φαίδρα Φις, το ζήτημα των διαυγών του στιγμών στην τύχη δεν το έγραψα, αλλά δεν εννοούσα και κάτι βαθύτερο. Απλά πούλησα λίγη παραξενιά :)

 
At 2/16/2008 09:17:00 μ.μ., Blogger Tiger Lilly said...

Πολύ λεπτό παιχνίδι αυτή η τραμπάλα μεταξύ θύτη - θύματος και "η αντιμετώπιση της ζωής ως νοητική απόλαυση". Και, αν το αναγάγεις σε φιλοσοφία, πολύ κυνικό.

 
At 2/17/2008 10:31:00 π.μ., Blogger Βάσκες said...

Εμένα τώρα γιατί μου κάνει κάπως για αυτοβιογραφικό κομμάτι....

 
At 2/17/2008 01:26:00 μ.μ., Blogger Rodia said...

Το σχολιο του Βάσκες μου θυμισε αυτο που εγραψε ο Προυστ, καπως ετσι περιπου: "ο καθε αναγνωστης διαβαζει αυτο που εκεινος θελει να διαβασει, ανεξαρτητα απο αυτο που γραφει ο συγγραφεας".
:-)

 
At 2/17/2008 04:55:00 μ.μ., Blogger Βάσκες said...

@rodia
opera aperta λοιπόν.

 
At 2/17/2008 07:47:00 μ.μ., Blogger Rodia said...

~~Βάσκες,
εγκω -->> tabula rasa!

 

Δημοσίευση σχολίου

<< Home