Σρνα ο Όμορφος

Την Δευτέρα το βράδυ βρίσκομαι χωρίς δυνατότητα διαφυγής μπροστά σε οθόνη τηλεόρασης που έπαιζε το τελευταίο επεισόδιο της «Μαρίας της Άσχημης». Το να αποκαλείς τα σκουπίδια «σκουπίδια» συνιστά κοινό τόπο και μιζερολογία. Αλλά μάλλον ακριβώς επειδή έχω να δω ελληνικό σίριαλ από τότε που η Λωξάντρα λιγωνόταν και φώναζε «μπρε Ταρνανά» (και ήδη, αναγνώστη, με αυτήν μου την αναφορά ή δεν καταλαβαίνεις καν τι λέω ή με φαντάζεσαι να έχω το κεραμιδί μαλλί και τις ενδυματολογικές επιλογές ενός Αντώνη Γλύκα), η παρακολούθηση του επεισοδίου με άφησε τόσο αποσβολωμένο. Αυτό ήταν ο θάνατος της ηθοποιίας, ήταν η αναίρεση της ηθοποιίας όχι μόνο ως τέχνης, αλλά έστω ως δεξιότητας, ως τεχνικής, ως οτιδήποτε. Αν μη τι άλλο για να παραστήσεις τον τραγουδιστή πρέπει να έχεις κάτι που να μοιάζει με φωνή. Όσο άθλιος και να είσαι, η Στέλλα Μπεζεντάκου να είσαι φωνητικά, πρέπει εν πάση περιπτώσει να μην πέφτεις κάτω από το επίπεδο της δικής μου φωνητικής αθλιότητας, που πάω να τραγουδήσω σε τριών μηνών μωρό και αυτό με κοιτάζει έντρομο ξινίζοντας τα μούτρα από φρίκη. Ένα αντίστοιχο μίνιμουμ υποκριτικών προσόντων δεν ήταν όπως φαίνεται προαπαιτούμενο για το συγκεκριμένο σίριαλ.

Σαν να ανακαλύφθηκαν όλα χθες, σαν να ήταν η πρώτη φορά που παιζόταν σειρά στην τηλεόραση, μια σειρά γραμμένη με αυτόματη γραφή, αλλά όχι με την υπερρεαλιστική έννοια του όρου, μα με την έννοια της μη γραφής, αυτού δηλαδή που μετατρέπεται αυτόματα (επειδή «έτσι πρέπει») σε διαλόγους και υπόθεση, χωρίς να μεσολαβήσει κάποιος που θα παρέμβει και θα γράψει, αφού θα έχει πρώτα σκεφτεί, αισθανθεί, εμπλουτίσει, ανατρέψει, κρύψει, κόψει.

Αυτό το απόλυτο καλλιτεχνικοπνευματικό μηδέν, αυτό το ατελείωτο πράγμα που σερνόταν βασανιστικά με απέλπισε σε τέτοιο βαθμό, που η αισθητική του έπαψε να είναι αισθητικό ζήτημα και μετατράπηκε στο μυαλό μου σε αμάχητο τεκμήριο αποχαύνωσης και μαλακίας. Αυτό το πράγμα (ιδιαίτερα αυτό το πράγμα ως επιτυχία) με έκανε να ντραπώ για την εποχή μου, γιατί αν για ζητήματα ηθικής κατάπτωσης μπορώ να βρω μια εξήγηση, για αυτήν την ολοφάνερη αισθητική κατάπτωση εξήγηση δεν μπορούσα να βρω.

Πέφτοντας όμως οι τίτλοι του τέλους ακούστηκε το υπέροχο τραγούδι του Κραουνάκη, που με έκανε όχι μόνο να αναρωτιέμαι από ποιό μακρινό γαλαξία προσγειώθηκε, αλλά και να έρθω στα ίσα σου, να ξεντραπώ για την εποχή μου και να ντραπώ μόνο επειδή παρασύρθηκα σε αμετροεπείς γενικεύσεις.

Μιλώντας για γενικεύσεις, όπως απαξιώνω ως υποκουλτούρα την ελληνική τηλεόραση, άλλοι απαξιώνουν ως υποκουλτούρα το ποδόσφαιρο. Όσα ακούστηκαν μετά την αποτυχία της Εθνικής σε ραδιόφωνα και τηλεοράσεις από χολερικούς επώνυμους και ματαιωμένους ανώνυμους ίσως υποδεικνύουν ότι τελικά η ίδια ποιότητα ανθρώπων που βλέπει Μαράκι βλέπει και μπάλα. Ωστόσο, ενώ δύσκολα μπορεί να σκεφτεί κανείς περισσότερους των δύο τρόπων ανάγνωσης της Μαρίας (ή σου αρέσει - ή όχι), το ποδόσφαιρο μπορεί να προξενήσει ολότελα διαφορετικές αναγνώσεις ακόμη και στις τάξεις εκείνων που το αγαπούν.

Βλέποντας π.χ. το Κροατία - Τουρκία μπορείς να πεις «μα πόσο κωλόφαρδοι είναι» ή να δεις το πράγμα εντελώς ορθολογικά και να πεις «συμβαίνουν αυτά». Εγώ προτιμώ όταν παρακολουθώ κάτι τόσο ακραίο όσο η τριπλή ανατροπή των Τούρκων στο τελευταίο λεπτό να στέκομαι απέναντί του με δέος. Ακόμη και αν αυτό που συνέβη δεν ήταν εκ των προτέρων γραμμένο να συμβεί, σίγουρα όμως αυτό που συνέβη συνιστά εκ των υστέρων μία γραμμένη ιστορία, ικανή να δημιουργήσει ένα μικρό ρήγμα στις ακλόνητες βεβαιότητές σου. Μια ιστορία που περιγράφει ένα σύμπαν ανοικτό στην έκπληξη και την γοητεία, ένα σύμπαν που δεν είναι όλα εξηγήσιμα με τη ψυχρή λογική. Εκτός κι αν δεν θες να αμφιβάλλεις για τίποτα, εκτός κι αν στο μυαλό σου τα έχεις όλα λυμένα. Είναι κι αυτή μια στάσις. Νιώθεται.

Εκείνο που δεν νιώθεται απλά, αλλά συνταράζει, είναι ο βουβός σπαραγμός του Σρνα όταν συνειδητοποιεί ότι ο ρόλος του στο έργο ήταν αυτός της παράπλευρης απώλειας και του κομπάρσου σε ένα θαύμα στο οποίο πρωταγωνιστούν άλλοι.

(Κείμενο γραμμένο για το «SMS» της «SportDay»)