Κορυφές να Κρυφτούμε

Όταν σήμερα ο πλανήτης ακούει το όνομα «Χίλαρυ» ο νους του πάει στη Χίλαρυ, αλλά στη δεκαετία του '50 και στις επόμενες δεκαετίες όταν ο πλανήτης άκουγε το όνομα «Χίλαρυ» ο νους του πήγαινε στο Νεοζηλανδό Σερ Έντμουντ Χίλαρυ, ο οποίος στις 29 Μαϊου 1953, μαζί με το Νεπαλέζο Τενζίνγκ Νοργκάι, έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που ανέβηκαν στην ψηλότερη κορυφή της γης, στην κορυφή του όρους Έβερεστ των Ιμαλαϊων, ύψους 8.848 μέτρων. Πριν λίγες μέρες ο Χίλαρυ πέθανε σε ηλικία 88 ετών και ο πλανήτης ξανασύνδεσε το όνομα «Χίλαρυ» με άλλους, ηρωϊκότερους συνειρμούς.
Αλλά ηρωϊκότερους γιατί άραγε; Τι νόημα έχει τελικά να ανέβεις πρώτος στην κορυφή του Έβερεστ; Γιατί να αξίζει να διακινδυνεύσεις τη ζωή σου για αυτόν τον σκοπό; Τι σόι σκοπός είναι; Τι αποδεικνύει; Μήπως τελικά δεν είναι ηρωϊκός, αλλά βλακώδης; Αντικειμενικά βλακώδης ίσως είναι, ανόητος όμως όχι· νόημα έχει· και είναι το νόημα της συγκίνησης που προξενεί ο προφανής συμβολισμός της κατανίκησης όλων των εμποδίων προκειμένου να πατηθεί η έως τότε απάτητη κορυφή, προκειμένου να κατακτηθεί με φυσικά μέσα και το ψηλότερο σημείο της γης.
Οι άνθρωποι πεθαίνουν (μεταφορικά, αλλά πολλές φορές και κυριολεκτικά) για συμβολισμούς. Αν τα μυστήρια της ζωής δεν ήταν μυστήρια, αν ξέραμε, αν είχαμε απαντημένα τα πώς και τα γιατί της ύπαρξής μας, τότε αναρριχήσεις σαν του Χίλαρυ, προσπάθειες δηλαδή ενηλίκων που διακινδυνεύουν την μία και μόνη ζωή τους για ένα συμβολισμό, θα ήταν ανόητες. Ο συμβολισμός είναι το υποκατάστατο του νοήματος, ο συμβολισμός είναι ό,τι κοντινότερο στο νόημα μπορεί να βρει ο άνθρωπος: αν δεν έχω ιδέα τι θα γίνει όταν πεθάνω, αν δεν ξέρω πόσο συμπτωματικό ή μοιραίο ήταν να έρθω στον κόσμο, αν σκεφτώ ότι αν ο πατέρας μου δεν είχε συναντήσει την μητέρα μου δεν θα υπήρχα και ότι αν είχαν κάνει παιδιά με άλλους μπορεί να ήμουν μισός εδώ μισός εκεί αλλά ολόκληρος πουθενά, όπως πιθανότατα να μην είμαι ολόκληρος πουθενά και μετά το θάνατό μου, αν τα σκεφτώ όλα αυτά και τρομάξω και αναρωτηθώ και απάντηση δεν πάρω, τότε γιατί να θεωρήσω ανόητη την προσπάθεια να νικηθεί το βουνό; Θα προσπαθήσω να κρατηθώ από παντού· από κάθε μικρή ανθρώπινη νίκη· από κάθε μικρό ανθρώπινο θρίαμβο.
Αν ο άνθρωπος δεν είχε αυτή τη γαϊδουρινή υπομονή να κατακτά κορυφές, έτσι, για το γαμώτο, έτσι, μόνο και μόνο για να αποδεικνύει ότι μπορεί, θα ήταν κάτι διαφορετικό: περισσότερο ώριμος, λιγότερο παιδί, λιγότερο τρομαγμένος, λιγότερο συγκινητικός.

Ο Αλμπέρ Καμύ στον «Μύθο του Σισύφου» γράφει για έναν άλλο άντρα που ανεβαίνει ένα βουνό: «Εάν αυτός ο μύθος είναι τραγικός, είναι γιατί ο ήρωάς του έχει συνείδηση. Πράγματι, που θα βρισκόταν ο πόνος του, εάν σε κάθε βήμα τον ενθάρρυνε η ελπίδα της επιτυχίας; Ο σύγχρονος εργάτης όλες τις μέρες της ζωής του κάνει την ίδια δουλειά κι αυτή η μοίρα δεν είναι λιγότερο παράλογη. Αλλά δεν είναι τραγικός παρά στις σπάνιες στιγμές που αποκτά συνείδηση».

Σε αντίθεση με τον Σίσυφο του Καμύ ο Χίλαρυ ήλπιζε, άρα δεν ήταν τραγικός: ρισκάριζε να πεθάνει χωρίς συνείδηση του παραλόγου του εγχειρήματός του.
Σύμφωνα με τις νεκρολογίες του, ο Σερ Έντμουντ Χίλαρυ ήταν ένας άνθρωπος που έκανε πολύ καλό στο πέρασμά του από τη ζωή, με πλούσιο φιλανθρωπικό έργο για το Νεπάλ· αυτό θα έπρεπε τελικά να μετρά περισσότερο απ' όλα.

Αλλά σήμερα τον θυμόμαστε επειδή πριν μισό αιώνα ανέβηκε σε ένα βουνό.

«Ακόμα κι ο ίδιος ο αγώνας προς την κορυφή φτάνει για να γεμίσει μια ανθρώπινη καρδιά. Πρέπει να φανταστούμε τον Σίσυφο ευτυχισμένο», καταλήγει ο Καμύ.

Για να γεμίσει μια ανθρώπινη καρδιά φτάνει και η κατάκτηση της κορυφής από έναν άλλο.

Ευτυχισμένος ο Σίσυφος της αυτογνωσίας, ευτυχισμένος ο Χίλαρυ της παράλογης ελπίδας και της εκπλήρωσης του παράλογου οράματός του, ευτυχισμένοι και 'μεις με τον συμβολισμό του, ευτυχισμένοι κι οι φτωχοί ευεργετηθέντες Νεπαλέζοι.

Δώστε μας βουνά να ανεβούμε, δώστε μας βράχους να σπρώξουμε, δώστε μας κορυφές να κατακτήσουμε, δώστε μας κορυφές να κρυφτούμε.

(Κείμενο γραμμένο για το «Exodos»)