Νικητές και Χαμένοι

Κατά τις δύο προηγούμενες δεκαετίες ο Γιάννης Ιωαννίδης δεν ήταν ένας απλός προπονητής μπάσκετ. Προβλήθηκε ως ένα συγκεκριμένο πρότυπο νεοέλληνα και πράγματι αποτέλεσε ένα συγκεκριμένο πρότυπο νεοέλληνα. Το δόγμα Ιωαννίδη με το οποίο γαλουχηθήκαμε, ήταν το δόγμα της νίκης με κάθε τίμημα. Μόνο η νίκη έχει σημασία, the winner takes it all, μόνο η νίκη σε κάνει μάγκα και είσαι μάγκας επειδή νικάς. Ο Ιωαννίδης ταίριαξε απόλυτα με το κύμα του Πετροκωστοπούλειου περιοδικού τύπου που αναδύθηκε την ίδια περίπου περίοδο: οι κανόνες είναι για τα κορόιδα, τους δειλούς και τους συμβιβασμένους, εκείνο που μετράει είναι η επικράτηση, ο ισχυρότερος επικρατεί και οι ανίσχυροι μιζεριάζουν και θρηνούν γιατί απλά δεν έχουν τα γκατς για να πετύχουν. Η αξιοκρατία της ζούγκλας.

Στα δεκάδες πορτρέτα του προπονητή - νικητή πάντα περιλαμβανόταν και η ιστορία του τίτλου του πανεπιστημιακού πρωταθλήματος που κέρδισε ως φοιτητής της Γεωπονικής. Η Γεωπονική είχε φτάσει στον τελικό όπου θα έπαιζε με τα ΤΕΦΑΑ, η ομάδα των οποίων ήταν γεμάτη με παιχταράδες και λογικά η Γεωπονική θα έχανε με κάτω τα χέρια. Τότε ο Ιωαννίδης άρχισε τις προκλήσεις προς τους αντιπάλους: «Την Κυριακή θα σας πατήσουμε - την Κυριακή θα σας διαλύσουμε» και λοιπά και λοιπά. Την Κυριακή η ομάδα των ΤΕΦΑΑ κατέβηκε να τιμωρήσει τον ανάγωγο «ξανθό», ο οποίος όμως τους περίμενε στο γήπεδο αγκαλιά με το κύπελλο. Ο αγώνας ήταν για το Σάββατο και η Γεωπονική το πήρε άνευ αγώνος. Αυτή η -σε πρώτη ανάγνωση δύσκολο να γίνει πιστευτή- ιστορία προβαλλόταν ως ένδειξη καπατσοσύνης ενός ανθρώπου που σιχαινόταν να χάνει και όχι ως αναίρεση της ίδιας της ουσίας του αθλητισμού.

Η προπονητική καριέρα του Ιωαννίδη δεν στερείται γκρίζων σημείων σχετικών με τις μεθόδους του, αλλά ακόμη και αν λειτούργησε πάντοτε απόλυτα νόμιμα, η όλη εικόνα και παρουσία του στα γήπεδα και στις συνεντεύξεις τύπου ήταν αποκρουστική: αντιδράσεις νευρόσπαστου, αέναη γκρίνια από το πρώτο έως το τελευταίο δευτερόλεπτο του κάθε αγώνα, μπινελίκια προς τους παίχτες, σόου με τους διαιτητές, συστηματική απαξίωση των αντιπάλων. Τον έβλεπες και νόμιζες ότι κάθε παιχνίδι ήταν γι' αυτόν ένα δαντικό μαρτύριο, ένα βασανιστήριο. Η χαρά ήταν πάντοτε απούσα. Αν το πρώτο χαρακτηριστικό του «ψυχισμού» του Ιωαννίδη ήταν το «ΘΕΛΩ ΝΑ ΝΙΚΗΣΩ», το δεύτερο ήταν αυτή ακριβώς η κλάψα: ο ξανθός κουβαλούσε το γονίδιο του Καζαντζίδη και το μετέφερε σε μια νεότερη γενιά Ελλήνων, ο ξανθός πόζαρε ως το αιωνίως κατατρεγμένο παλικάρι, ως ο μαχητής που τα βάζει με το σύστημα, τη στιγμή που αποτελούσε το κατ' εξοχήν (μπασκετικό) κατεστημένο.

Κι ερχόμαστε στο μεγάλο παράδοξο: ο άνθρωπος νικητής, ο άνθρωπος που δεν άντεχε να χάνει, στην εκτός των συνόρων καριέρα του έχασε και ξαναέχασε και ξαναέχασε και ξαναέχασε. Για την ακρίβεια μόνο έχασε. Έχασε ως φαβορί, έχασε ως αουτσάιντερ. Έχασε με τον Άρη, έχασε με τον Ολυμπιακό, έχασε με την ΑΕΚ, έχασε με την Εθνική. Το οποίο δεν είναι κακό. Γίνεται κακό όμως όταν έχεις βασίσει όλο σου το είναι στη νίκη. Η προπονητική του αξία είναι δεδομένη και η ιστορία θα καταγράψει ασφαλώς έναν μεγάλο προπονητή. Αλλά θα καταγράψει επίσης και έναν μεγάλο λούζερ. Και ήταν πιθανότατα αυτή η τόσο έντονη λαχτάρα για την με κάθε μέσο νίκη, που τον οδηγούσε σε παντελή έλλειψη ηρεμίας και καθαρού μυαλού την ώρα της κρίσης, με αποτέλεσμα να μεταδίδει την ταραχή του στην εκάστοτε ομάδα που προπονούσε. Ο Ιωαννίδης αποδείχθηκε βαθύτατα ανασφαλής, αποδείχθηκε ανίκανος να χαλιναγωγήσει στο πέρασμα των χρόνων τους δαίμονές του, μπας και κατορθώσει να δει τα παιχνίδια για έναν διεθνή τίτλο ως παιχνίδια όπως όλα τ' άλλα.

Δεν μου αρέσει ο Γιαννάκης επειδή νικάει. Μου αρέσει για όσα λέει. Μου αρέσει γιατί πιστεύει όσα λέει. Μου αρέσει η γλυκύτητα στην έκφρασή του. Μου αρέσει γιατί ο παίκτης με το ωμό πάθος, ο παίκτης που κατέθετε στο γήπεδο πρώτα ψυχή και μετά μυαλό, έχει δώσει τη θέση του σε έναν προπονητή κατασταλαγμένο και φιλοσοφημένο, σε έναν προπονητή με αρχές, σε έναν προπονητή που μιλάει για την ομορφιά του αγώνα και το εννοεί.

Όχι, δεν θέλει ο Γιαννάκης λιγότερο τη νίκη απ' ότι ο Ιωαννίδης.

Όχι, δεν είναι λιγότερο «νικητής» ο Γιαννάκης απ' τον Ιωαννίδη.

Όχι, δεν στεναχωριέται λιγότερο όταν χάνει.

Αλλά ξέρει ότι, όταν χάνει, έχει αποτύχει στο συγκεκριμένο παιχνίδι και όχι στη γενικότερη προσπάθειά του να φτιάξει μια καλή ομάδα.

Κοιτάζω τον Ιωαννίδη και εισπράττω τα νοσηρά vibes μιας ξινισμένης μούρης, τον κοιτάζω και ταράσσομαι.

Κοιτάζω τον Γιαννάκη του 2006 και ηρεμώ.

Όταν σε ενδιαφέρει μόνο η νίκη χάνεις. Αν όχι το παιχνίδι, σίγουρα το νόημα.

Όταν σε ενδιαφέρουν και άλλα πράγματα εκτός της νίκης, μπορεί και να κερδίσεις μπορεί και να χάσεις.

Αλλά κερδίζεις τον σεβασμό και ίσως - ίσως και την αγάπη.