Θυρανοίξια

1. Το πασίγνωστο απόσπασμα είναι από τη "Δίκη" του Φραντς Κάφκα :

"Μπροστά στο νόμο στέκει ένας θυρωρός, σ' αυτό το θυρωρό έρχεται ένας χωρικός και ζητά να μπει μέσα. Μα ο θυρωρός λέει πως δεν μπορεί να τον αφήσει τώρα να μπει. Ο άνθρωπος συλλογιέται και ύστερα ρωτά μήπως θα μπορούσε να μπει αργότερα. «Ίσως», λέει ο θυρωρός, «τώρα όμως όχι». Η πόρτα είναι ανοιχτή όπως πάντα και καθώς παραμερίζει ο θυρωρός, σκύβει ο άνθρωπος, για να κοιτάξει μέσα από την πόρτα. Μόλις το αντιλήφθηκε αυτό ο θυρωρός, γελά και λέει: «Αν το τραβά η όρεξή σου, δοκίμασε να μπεις, μ' όλο που σου το απαγόρεψα. Πρόσεξε όμως: είμαι δυνατός. Και δεν είμαι παρά ο πιο κάτω απ' όλους τους θυρωρούς. Από αίθουσα σ' αίθουσα είναι κι άλλοι θυρωροί, ο ένας πιο δυνατός από τον άλλο. Τη θέα του τρίτου μόλις, ούτ' εγώ μπορώ να την αντέξω». Τέτοιες δυσκολίες δεν τις περίμενε ο χωρικός. Ο νόμος ωστόσο πρέπει να 'ναι στον καθένα και πάντα προσιτός, σκέπτεται, και καθώς τώρα κοιτάζει προσεχτικά το θυρωρό, τυλιγμένο στο γούνινο πανωφόρι του, τη μεγάλη σουβλερή του μύτη, τη μακριά, αραιή, μαύρη, τατάρικη γενειάδα, αποφασίζει να περιμένει καλύτερα ίσαμε να πάρει την άδεια να μπει. Ο θυρωρός του δίνει ένα σκαμνί και τον αφήνει να καθίσει πλάι στην πόρτα. Εκεί δα κάθεται μέρες και χρόνια. Κάνει πολλές προσπάθειες να του επιτρέψουν να μπει, και κουράζει το θυρωρό με τα παρακάλια του. Ο θυρωρός τού κάνει συχνά μικρορωτήματα, σαν αυτά που κάνουν οι μεγάλοι κύριοι, και στο τέλος του λέει ολοένα πως δεν μπορεί ακόμα να τον αφήσει να μπει. Ο άνθρωπος, που ήταν καλά εφοδιασμένος για το ταξίδι του, ξόδεψε όλα, ακόμη κι ό,τι πολύτιμο είχε, σε δωροδοκίες για το θυρωρό. Εκείνος τα δέχεται όλα και ύστερα λέει: «Τα δέχομαι μόνο και μόνο για να μη νομίσεις πως παράλειψες τίποτα». Όλα αυτά τα πολλά χρόνια ο άνθρωπος παρατηρεί το θυρωρό σχεδόν αδιάκοπα. Αποξεχνά τους άλλους θυρωρούς, κι αυτός ο πρώτος τού φαίνεται το μοναδικό εμπόδιο για να μπει στο νόμο. Καταριέται την κακή τύχη. Τα πρώτα χρόνια χωρίς συγκρατημό και δυνατά, αργότερα, όσο γεράζει, μουρμουρίζει μόνο. Αρχίζει να παιδιαρίζει και, μια και μελετώντας χρόνια το θυρωρό γνώρισε και τους ψύλλους του γούνινου γιακά του, παρακαλεί και τους ψύλλους να τον βοηθήσουν και ν' αλλάξουν τη γνώμη του θυρωρού. Τέλος, το φως λιγοστεύει και δεν ξέρει αν γύρω του αλήθεια σκοτεινιάζει, ή αν μονάχα τα μάτια του τον απατούν. Ωστόσο, αναγνωρίζει τώρα μια λάμψη μέσα στο σκοτάδι, που ξεχύνεται άσβεστη μέσα από του νόμου την πόρτα. Δεν έχει πια πολλή ζωή. Πριν από το θανατό του σμίγουν οι πείρες όλης του της ζωής σε ένα ρώτημα, που δεν είχε κάνει ως σήμερα στο θυρωρό. Του γνέφει, γιατί δεν μπορεί πια ν' ανασηκώσει το ξυλιασμένο του κορμί. Ο θυρωρός πρέπει να σκύψει πολύ κοντά του, γιατί το ύψος του ανθρώπου έχει πολύ αλλάξει. «Τι θες λοιπόν ακόμα να μάθεις;» ρωτά ο θυρωρός, «είσαι αχόρταγος...» «Όλοι μάχονται για το νόμο», λέει ο άνθρωπος, «πώς τυχαίνει να μη ζητά κανένας άλλος εκτός από μένα να μπει;» Ο θυρωρός νιώθει πως ο άνθρωπος αγγίζει κιόλας στο τέλος και, για να φτάσει την ακοή του που χάνεται, ουρλιάζει: «Κανένας άλλος δε μπορούσε να γίνει δεκτός εδώ, γιατί η είσοδος ήταν για σένα προορισμένη. Πηγαίνω τώρα να την κλείσω».

2. Το ακόλουθο απόσπασμα είναι από εδώ:

http://www.enet.gr/online/online_issues.jsp?dt=21/10/2005&pid=51&id=90515984

"Για παράδειγμα, στην κεντρικής σημασίας καφκική παραβολή Μπροστά στο Νόμο. Ο Ουλφ Αμπρααμ παλιότερα, και πρόσφατα ο Μικαέλ Λεβί έδειξαν ότι οι πηγές της παραβολής του Κάφκα βρίσκονται σε μια Αγκαδά, στο Μιντράς (ραβινικό ερμηνευτικό σχόλιο-αφήγηση) Πεσικτά Ραμπατί. Μόνο που η αφήγηση του Κάφκα ανατρέπει κι αντιστρέφει εντελώς το Μιντράς. Ωθεί το Ταλμούδ πέρα από το Ταλμούδ. Στο Μιντράς ο ήρωας που έρχεται μπροστά στην πύλη του Νόμου κι αντιμετωπίζει το φύλακά της και την απαγόρευση εισόδου δεν είναι άλλος από τον πρώτο των προφητών και αποδέκτη του Νόμου, τον Μωυσή. Στην αφήγηση του Κάφκα είναι ένας απλός άνθρωπος του χωριού, όπως κατά λέξη μεταγράφει ο συγγραφέας τον γνωστό σ' αυτόν εβραϊκό όρο Αμ Ψα Ψάρετς, ο άνθρωπος της γης, όπως ονομάζεται στην παράδοση ο απαίδευτος στο Ταλμούδ σε αντιπαράθεση προς τον Χαχάμ Ταλμίδ, τον Σοφό ταλμουδιστή.Στο Μιντράς, ο Μωυσής αψηφά τον Φύλακα, παραβιάζει την Πόρτα του Νόμου και το ίδιο κάνει στις επόμενες Πόρτες, με τους επόμενους κάθε φορά και τρομερότερους Φύλακες Αγγέλους, μέχρι να φτάσει στον Θεό. Αντιθέτως, στον Κάφκα ο άνθρωπος της Γης περιμένει παθητικά στην πρώτη Πόρτα και περιμένει μάταια, παρακαλώντας τον Φύλακα να τον αφήσει να περάσει, ενώ ο τελευταίος το αρνείται επίμονα και τον προειδοποιεί ότι στις επόμενες πόρτες υπάρχουν ακόμα φοβερότεροι Φύλακες. Στο τέλος ο άνθρωπος της Γης πεθαίνει εξαθλιωμένος, ενώ ο Φύλακας σκύβει πάνω στον ετοιμοθάνατο και του ουρλιάζει ότι η Πόρτα ήταν προορισμένη μόνο γι' αυτόν τον δύστυχο και τώρα θα την κλείσει. Αντιθέτως στο Μιντράς ο Θεός επιβραβεύει τη νικηφόρα πάλη με τους επικίνδυνους Φύλακες Αγγέλους και την παραβίαση των Πυλών του Νόμου. Στις 6 Νοεμβρίου 1913 ο δυστυχισμένος Φραντς Κάφκα σημείωνε στο Ημερολόγιό του: «Μακάρι να μπορούσα να μπω και να βγω από όλες τις πόρτες σαν ανθρώπινο ον και να σταθώ λίγο-πολύ όρθιος». Ονειρεύεται να ήταν Μωυσής, όπως στο Μιντράς. Μα προσθέτει, σαν άλλος διστακτικός Αμλετ: «Αλλά δεν ξέρω εάν είναι αυτό που θέλω».