Ο ΙΒΑ 6053

Το φωτογραφίζω τη Δευτέρα. Ο πειρασμός μου να το αρχίσω στα κλωτσίδια είναι πολύ μεγάλος. Να του σπάσω και κάποιο τζάμι ίσως. Τελικά συγκρατούμαι. Και καλά κάνω. Γιατί σήμερα βλέπω κάποιο άλλο στη θέση του, χθες κάποιο άλλο, προχθές κάποιο άλλο. Οπότε ενδεχομένως να είχε προηγηθεί και κάποιο άλλο την προηγούμενη εβδομάδα και να μην το είχα πάρει χαμπάρι. Ενδεχομένως δηλαδή ο ΙΒΑ 6053 να μην ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε «ας κλείσουμε και την μια είσοδο του πάρκινγκ του μετρό, δε χάλασε ο κόσμος, θα μπαίνουν από την άλλη». Ενδεχομένως απλώς να είδε κάποιον άλλον και να ζήλεψε. Να τον έπιασε το παράπονο. Να έψαξε να βρει σε ποιό πηγάδι κατούρησε ώστε να ταλαιπωρείται να παρκάρει. Και να μη βρήκε κανένα.

Άνθρωποι που έχουν το δικό μου κάλο στον εγκέφαλο όταν πάνε να σχολιάσουν τέτοιου είδους θέματα θα ψάξουν πάντα να βρουν την οπτική γωνία που θα αθωώνει τον ΙΒΑ 6053 και όσους τον ακολούθησαν τις επόμενες μέρες. Θα ψάξουν πάντα να βρουν το μεγαλύτερο ψάρι, τον μεγάλο κακό της υπόθεσης. Γιατί το κράτος δεν μερίμνησε ας πούμε να έχει το πάρκινγκ πέντε (πενήντα, πεντακόσιες) χιλιάδες θέσεις, ώστε να παρκάρει ο λαός με άνεση και ανθρώπινα τα αυτοκίνητά του; Πώς πάει και φτιάχνει μετρό χωρίς να έχει απαλλοτριώσει πρώτα την μισή Αττική για να παρκάρουμε όλοι με άνεση; Ο ΙΒΑ 6053 μας έφταιξε; Που αν ήταν να παρκάρει έξω έπρεπε να φάει κανένα επιπλέον τέταρτο; Και να του την πει ο προϊστάμενος; Έχει γίνει ζούγκλα η αγορά εργασίας, μια αφορμή ψάχνουνε. Και δεν βλέπεις που έχει πάει η βενζίνη; Αναγκάζεται ο κόσμος να παίρνει μετρό και δεν χωράει να παρκάρει πια. Άντε που μας έφταιξε τώρα ο φουκαράς, ενώ το μνημόνιο σαρώνει τη χώρα.

Κι όμως· μαζί με το μνημόνιο και πριν από το μνημόνιο, τη χώρα σάρωνε και σαρώνει ο ΙΒΑ 6053. Που αν ήταν μεμονωμένη περίπτωση, η είσοδος του πάρκινγκ σήμερα και χθες και προχθές θα ήταν ελεύθερη. Που αν από την άλλη ήταν τόσο αυτονόητη λύση πως «όπως παρκάρουμε παντού αλλού μέσα στο πάρκινγκ, θα παρκάρουμε και εδώ, ούτως ή άλλως χωράνε να μπουνε τα αυτοκίνητα από την άλλη είσοδο κι έτσι εξοικονομούνται λίγες θέσεις ακόμα» θα είχε συμβεί χρόνια τώρα. Κάποιος όμως ήταν αρκετά σταρχιδιστής ώστε να παρκάρει πρώτος εκεί και αμέσως η φάση καθιερώθηκε. Μήπως όμως δεν ήταν αρκετά σταρχιδιστής κι απλά ήταν αρκετά απελπισμένος ώστε να παρκάρει εκεί για να προλάβει; Στα δικά μου αρχίδια αυτή τη φορά. Μια ζωή δικαιολογίες, άλλοθι, κατανόηση, κοίταγμα της μεγαλύτερης εικόνας. Αυτή είναι η μεγαλύτερη εικόνα: το παζλ των μικρών εικόνων του καθενός από μας, που ένα πρωί αποφασίζουμε ότι «ας πάει κι αυτό το παλιάμπελο, παρκάρω εδώ και ησυχάζω, αρκετά ταλαιπωρήθηκα».

Αντίστοιχα, μαζί με τον Μπόμπολα και μετά από τον Μπόμπολα, τη χώρα σάρωναν και σαρώνουν όσοι άνοιξαν τάφρο χθες στη Λαυρίου. Κάποια στιγμή θα πρέπει να μάθουμε να λέμε ότι υπάρχουν συμπεριφορές ευθέως σιχαμένες και παρακμιακές. Συμπεριφορές που δεν μπορούν να δικαιολογηθούν με αναγωγή σε οποιοδήποτε υπαρκτό ή ανύπαρκτο δίκιο. Συμπεριφορές που δεν διέπονται από πνεύμα αντιστασιακό ή έστω καταστασιακό, αλλά μόνο από πνεύμα ιδιοκτησιακό.

Η ανάγκη άρα του «κοινωνικού μνημονίου» για το οποίο μιλάει ο Ηλίας: Γέφυρες – Live & Let Live – Κοινό Ταμείο. Από την άλλη, σε κάθε αφορισμό που κάνουμε οι Έλληνες για τους Έλληνες, ο μόνιμος αστερίσκος που έβαλε ο Τάλως για το «γαμώτο του ιθαγενούς»: Κόλαση είναι εκεί που τρώμε την πραγματικότητα στην μάπα, από ανθρώπους που την κουλτούρα της καθημερινότητάς τους την έχουμε φάει στην μάπα. Αλλού είναι πάντα καλύτερα. Ακόμα και αν ορίσεις μια αντικειμενική υπερτοπική και υπερταξική αξιολόγηση της ζωής σε μια χώρα ... πάντα τείνει κανείς να εντοπίζει τα οριακά της σημεία, μέγιστα ή ελάχιστα ανάλογα με το κόλλημα, εκεί που τυχαίνει να ζει.

Είτε τα πράγματα είναι έτσι, είτε είναι αλλιώς, ας συζητήσουμε κάπως συστηματικότερα το φαινόμενο «παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας». Στην ιστοριογραφία, η κυρίαρχη τάση, εδώ και δυο δεκαετίες, είναι η συγκριτική ιστορία. Οι ιστορικοί έχουν αναπτύξει διάφορες μεθόδους και θεωρίες σύγκρισης, κοινό υπόβαθρο των οποίων είναι ότι οι εξηγήσεις για τα φαινόμενα τα οποία μελετούμε πρέπει να είναι αναγώγιμες. Θεωρώντας δηλαδή ότι οι κοινωνίες δεν αναπτύσσονται σε απομόνωση, αναζητούν τις εξηγήσεις τους σε συγκρίσιμες πλευρές οι οποίες δεν είναι απλώς παράλληλες αλλά μερικές φορές συμπλέκονται η μία με την άλλη. Αναζητούν τις μεταφορές, οι οποίες μπορεί να είναι ιδέες, τεχνολογίες, θεσμοί, πολιτισμικά στοιχεία και οι οποίες συγκροτούν φαινόμενα δια-εθνικά. Χρησιμοποιούν τον όρο transnational (δια-εθνικός) που αναφέρεται σε φαινόμενα τα οποία διαπερνούν, κατά κάποιον τρόπο, οριζόντια τις κοινωνίες. Από την άποψη αυτή, τα διάφορα εξηγητικά σχήματα που επικαλούνται παθογένειες, ιδιοπροσωπίες και ιδιαιτερότητες, δεν μας εξηγούν τίποτε, γιατί όλες οι κοινωνίες και οι παθογένειες έχουν και ιδιαιτερότητες. Παρόμοιες εξηγήσεις όχι πια μέσα, ούτε καν έξω από τις αίθουσες των ιστορικών σεμιναρίων δεν ακούγονται πια. Πώς έχει παραδοθεί ο δημόσιος λόγος σ' αυτές;

Αξίζει κανείς να βρει χρόνο και να διαβάσει ολόκληρο το κείμενο του Αντώνη Λιάκου για την κρίση, ένα κείμενο που χαλάει την πιάτσα με τη σφαιρικότητά του και τη συγκρότησή του. Αν δεν θέλει τώρα να κουράζεται, ο δημόσιος λόγος έχει πολύ πιο ξεκούραστες περιπτώσεις, περιπτώσεις στο φαντασιακό των οποίων το μνημόνιο, με τρόπο φωτισμένο και ευρωπαϊκό, αποσκοπεί ίσως κατά βάση να μας κάνει ανθρώπους που δεν θα παρκάρουμε στις εισόδους των πάρκινγκ και δεν θα σκάβουμε τάφρους στις λεωφόρους.

Όπως και να ΄χει πάντως, αγαθοποιό ή μη, εκείνο που αρχίζουμε σιγά σιγά να διδασκόμαστε από τα κυρίαρχα ΜΜΕ, είναι πως το μνημόνιο φυσικά και δεν απέτυχε. Απλά δεν εφαρμόστηκε, δεν εφαρμόστηκε με τον τρόπο που μας ζητούσαν. Και όπως πέρσι στην έξοδο της χώρας από τις αγορές μάθαμε ότι η ευθύνη των κυβερνώντων κομμάτων ήταν δευτερογενής, έτσι θεωρώ πως αν επικυρωθεί οριστικά η αποτυχία του μνημονίου, εκείνο που θα πρέπει να γίνει είναι όχι η εγκατάλειψή του, αλλά η προσπάθεια αυτή τη φορά αληθινής εφαρμογής του, από ανθρώπους αυτή τη φορά αληθινά αποφασισμένους. Το βαθύ ΠΑΣΟΚ να δώσει τη θέση του στο βαθύ (και ξαφύ) μνημόνιο. Ρόλο που πιθανότατα δεν μπορεί να τον παίξει καλύτερα κανείς άλλος από το ίδιο το ΠΑΣΟΚ.