Ανάμεσα στις επετείους

Με άλλους φίλους σου συζητάς καιρό για τα προβλήματά τους και το ενδεχόμενο του χωρισμού τους, για άλλους μαθαίνεις εντελώς αιφνιδιαστικά ότι είναι σε διάσταση. Το πληροφορείσαι στο κινητό σου ενώ περπατάς προς το αυτοκίνητο, οπότε σταματάς να προχωράς, καθώς στο πρώτο άκουσμα ακινητοποιείσαι και στη συνέχεια μιλάς κάνοντας κύκλους, προσπαθώντας να καταλάβεις το πώς και το γιατί. Όταν το τηλεφώνημα κι οι κύκλοι ολοκληρωθούν συνεχίζεις την πορεία σου. Συμπτωματικά έχεις παρκάρει σε ανηφόρα. Ίσως δηλαδή όχι ακριβώς συμπτωματικά, ίσως όλοι σε ανηφόρες παρκάρουμε. Κι ίσως για αυτόν ακριβώς τον λόγο ο δρόμος στη ζωή να μην ορίζεται από την κλίση του, αλλά από το τι τον νοηματοδοτεί, από το τι φωτίζει αυτή τη συγκεκριμένη ανηφόρα διαφορετικά από όλες τις πιθανές υπόλοιπες.

Πριν λίγες μέρες η επέτειος του μνημονίου κι η επέτειος της χούντας. Ποιά διάσταση έχει η μία επέτειος στη ζωή μας, ποιά η άλλη, σπαρμένη επετείους η ζωή μας κι ανάμεσά τους άνθρωποι που θα ενώνονται κι άνθρωποι που θα βρίσκονται σε διάσταση. Μια από τις φράσεις που πάντα σιχαινόμουν -επειδή σιχαίνομαι τα κλισέ αλλά και από μόνη της- είναι το «τα πάντα είναι πολιτική». Από την άλλη η φράση του συρμού των τελευταίων δύο δεκαετιών ήταν αντίθετης φοράς, ήταν το «δεν ασχολούμαι με την πολιτική»· το οποίο επίσης σιχαινόμουν, ως φράση όμως μόνο, αφού ως πρακτική δεν ήμουν και τόσο μακριά της. Δεν ασχολείσαι λοιπόν με την πολιτική μέχρι να ασχοληθεί αυτή μαζί σου. Και τρία χρόνια αργότερα, δεν είμαι καθόλου σίγουρος πως η κοινωνία μας έχει στα αλήθεια αλλάξει ριζικά νοοτροπία και ασχολείται πραγματικά με την πολιτική.

Ένας άλλος φίλος, που ζει στο εξωτερικό, είναι σε μια εκδήλωση με κόσμο και βγαίνει σε ένα μπαλκόνι για να κλάψει μόνος του για την ΑΕΚ. Σκέφτομαι τον ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ που έβαλε το μοιραίο αυτογκόλ. Είναι απαρηγόρητος, έχει ξαπλώσει με το κεφάλι στο χορτάρι, μέχρι που ακούει το ποδοβολητό και τις κραυγές αυτών που έχουν μπουκάρει, οπότε τινάζεται αστραπιαία πάνω και τρέχει με σπριντ στα αποδυτήρια. Αυτό σημαίνει ότι υποκρινόταν τον συντετριμμένο ή ότι τα κλάμματα των παικτών ήταν υποκριτικά; Όχι. Σημαίνει όμως πως τέτοιου είδους λύπες είναι πάντα πολυτέλεια μπροστά σε πιο άμεσα ζητήματα αυτοσυντήρησης και επιβίωσης. Αλλά όσο κι αν είναι πολυτέλειες, ο άνθρωπος δεν γίνεται να ζει με μόνο θέμα στον ψυχικό του ορίζοντα την επιβίωσή του. Δεν ήταν και δεν θα είναι ποτέ τα πάντα πολιτική, ακόμα και αν λόγω της πολιτικής έχει αλλάξει ριζικά η ζωή σου ή δεν έχεις πια να ζήσεις. Εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες, άνθρωποι, ανάμεσα στις επετείους έκλαψαν για την ΑΕΚ το ολόδικό τους πολυτελές κλάμα.

Όποιος δεν έχει αγαπήσει από παιδί μια ομάδα δεν μπορεί να καταλάβει πόσο θεμελιώδες είναι αυτό το ψυχικό δέσιμο. Δεν θα μπορούσε να συναισθανθεί ας πούμε τη συλλογική εμπειρία της ατμόσφαιρας στα δυο παιχνίδια του Παναθηναϊκού με την Μπαρτσελόνα. Δεν είναι τα πάντα πολιτική· ανάμεσα στις επετείους άλλοι κρατούν το μωράκι τους στον αέρα, άλλοι περιμένουν επιτέλους μωρό, άλλοι κάνουν μια βόλτα με το παιδί τους μέσα στην άνοιξη. Η άνοιξη ως άνοιξη, αυτό το συγκλονιστικό φαινόμενο. Σιχαίνομαι τα κλισέ και τώρα λέω πράγματα τόσο αυτονόητα που φλερτάρουν με το κιτς; Ναι, γιατί ο άνθρωπος είναι περισσότερο αντίφαση, παρά κατάφαση. Το κουβάρι της ψυχής μας που όλο προσπαθούμε να ξετυλίξουμε κι όλο παραμένει μπερδεμένο. Σε τι βαθμό είμαστε καθορισμένοι από την αρχή; Πότε είναι πια πολύ αργά να αλλάξουμε χαρακτήρα; Και τι ενδιαφέρουν τον αναγνώστη μιας εφημερίδας όλα αυτά; Δεν με ενδιαφέρει αν τον ενδιαφέρουν. Δεν με ενδιαφέρει αν μιλώντας για τους φίλους μου και εμένα αδυνατώ να μιλήσω κάπως και για εκείνον. Θα το ήθελα δηλαδή, θα μου άρεσε δηλαδή, αλλά όσα περισσότερα χρόνια γράφεις, τόσο περισσότερο συνειδητοποιείς ότι δεν γράφεις για να προκαλέσεις ψυχικούς σεισμούς σε όσους σε διαβάζουν. Γράφεις σαν να μιλάς με τον εαυτό σου στο κινητό, κάνοντας κύκλους και προσπαθώντας να καταλάβεις τα πώς και τα γιατί. 

(Kείμενο γραμμένο για την Ελευθεροτυπία)