Tράγοι κι Ολιγάρχες

Στον τελικό της ευρωλίγκας είδαμε το ίδιο ψυχόδραμα σε δυο διαφορετικές εκδοχές. Ο Γιαν Βέσελι εναντίον του εαυτού του και η ΤΣΣΚΑ εναντίον του εαυτού της. Ένας τόσο χαρισματικός παίκτης παθαίνει ολοκληρωτικό μπλακ άουτ μπροστά στη γραμμή των ελευθέρων βολών και χάνει εννέα βολές σερί, βάζοντας μόνο τη δέκατη. Τα ποσοστά του ήταν άθλια στις βολές φέτος, αλλά για να χάσεις εννέα βολές σερί όντας επαγγελματίας παίκτης πρώτου επιπέδου, πρέπει να μην είσαι εσύ και το καλάθι, πρέπει να είσαι εσύ εναντίον του μυαλού σου. Και να καταρρακώνεσαι. Και γενικότερα οι ελεύθερες βολές στο μπάσκετ είναι -χωρίς προφανώς να έχει μικρή αξία και η προπόνηση- κατεξοχήν θέμα ψυχολογίας. Οι δυο διαφορετικοί Πάσπαλιε στις βολές, πριν κάνει το μυαλό του το μαυρό κλικ και μετά, είναι το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα.

Ένας άντρας 2 μέτρα και 11 εκατοστά δίνει στην τρίτη περίοδο του αγώνα μια παράσταση κατάρρευσης, που και οπαδός της ΤΣΣΚΑ να είσαι αισθάνεσαι αμήχανα ως άσχημα να τη βλέπεις και θες να πεις σταματήστε να το κάνετε αυτό στον άνθρωπο, σταματήστε να του κάνετε φάουλ ή βγάλτε τον από το παιχνίδι, κανείς δεν πρέπει να εκτίθεται έτσι. Είναι η τρίτη περίοδος που γενικά έχει πάψει να παίζεται μπάσκετ, μετά τα εκπληκτικά πράγματα που έκανε η ΤΣΣΚΑ στο πρώτο ημίχρονο. Οι διαιτητές να σφυράνε εξακολουθητικά Φενέρ, ολιγάρχες, τρόφι γουάιφς και μπράβοι της ρωσικής και τουρκικής ελίτ να πλακώνονται μεταξύ τους, η Φενέρ να προσπαθεί να γυρίσει το ματς, αλλά η διαφορά να μένει περίπου εκεί που ήταν, έχοντας όμως καταφέρει τουλάχιστον να κάνει την ΤΣΣΚΑ να σταματήσει να παίζει.

Και να καταλαβαίνει πως αφού περνάει η ώρα είναι καιρός να αρχίσει να αντιμετωπίζει η ίδια τον δικό της εαυτό. Και εννοείται να καταρρέει όσο πανηγυρικά και ο Βέσελι. Όχι 20, 30 πόντους να ήταν μπροστά, πάλι τη διαφορά θα την έχανε. Δεν γινόταν αλλιώς. Γιατί ο αντίπαλος που είναι στο κεφάλι μας δεν αντιμετωπίζεται με μπάσκετ, ο αντίπαλος που είναι στο κεφάλι μας αντιμετωπίζεται μόνο αν τον αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο. Κι ακούγοντας τον Ιτούδη στη κοινή συνέντευξη Τύπου πριν ξεκινήσει το φάιναλ φορ να λέει πως όσα συνέβησαν τα περασμένα χρόνια δεν τους αφορούν και πως κοιτάνε μόνο μπροστά, ήξερες πως όσα συνέβησαν τα περασμένα χρόνια θα συνέβαιναν και φέτος.

Και συνέβησαν. Κι όμως η ΤΣΣΚΑ το πήρε. Όχι επειδή καθάρισε το μυαλό της. Προς θεού, όχι για αυτό. Το γιατί μόνο με πιθανολογήσεις μπορεί να απαντηθεί: Ίσως επειδή πρόλαβε να χάσει τη διαφορά στην κανονική διάρκεια και έτσι ισοφαρίζοντας εκείνη στο τέλος δεν μπήκε στην παράταση φοβούμενη την ολοκλήρωση της ανατροπής και το ακόμη χειρότερο που θα της συνέβαινε. Ίσως επειδή αφού δεν κατάφερε να απαλλαγεί από τα φαντάσματά της και τα έβγαλε πάλι όλα επί σκηνής, ίσως δηλαδή αφού πρώτα τα εμφάνισε και τα βίωσε, τότε και μόνο τότε μπόρεσε να αρχίσει να ξαναπαίζει. Ίσως επειδή απλά θα παραήταν άδικο και σκληρό να συμβεί το ίδιο και φέτος. Δεν συνέβη τελικά, αφού πρώτα όμως συνέβη πανηγυρικά.

Πάρα πολλά θα μπορούσε να πει κανείς ακόμα για τον τελικό και για τη φετινή ευρωλίγκα, αλλά θα μείνω στην αντίστιξη δύο σκηνών: χθες βράδυ τα όρια μεταξύ παικτών και θεατών παραβιάστηκαν επειδή ο ολιγάρχης που καθόταν στην πολυθρόνα την πριβέ δίπλα στον αγωνιστικό χώρο έσπρωξε έναν παίκτη, πριν λίγο καιρό τα όρια μεταξύ παικτών και θεατών παραβιάστηκαν επειδή ο άνθρωπος που μάλλον θα παίρνει τρεις κι εξήντα κάνοντας την μασκότ της Λαμποράλ ντυμένος τράγος τρελάθηκε στο νικητήριο τρίποντο και μπήκε να πανηγυρίσει την ώρα που η Ρεάλ εκδήλωνε την τελευταία επίθεσή της. Σκηνές αντιστικτικές αλλά μαζί και ίδιες. Όσο φτιαχτική κι αν είναι η σκηνή με τη μασκώτ κι όσο απωθητική κι αν είναι με τον ολιγάρχη, με όσο διαφορετική νοοτροπία κι αν γίνεται η παρέμβασή τους στα δρώμενα και όσο ολότελα διαφορετικές ζωές κι αν ζουν οι δυο τους όταν το παιχνίδι τελειώνει, την ώρα που το παιχνίδι διαρκεί υπάρχει κι αυτό που τους ενώνει, αυτό απέναντι στο οποίο είναι εξίσου ανίσχυροι, εξίσου παραμυθιασμένοι, εξίσου ίσοι, γιατί ανεξάρτητα από το πώς λειτουργούν και το τι εκμετάλλευσης τυγχάνουν τα θεάματα, τα θεάματα δεν ήταν ποτέ μόνο για τις μάζες, τα θεάματα και δη τα αθλητικά μοιράζουν συγκινήσεις και στις ελίτ, με ένα τρόπο οιονεί κομμουνιστικό που οι άρτοι ποτέ δεν θα αξιωθούν.

Κι όσο για σένα, την επόμενη φορά που θα προσπαθήσεις να κατορθώσεις κάτι, μην ξεχνάς την ΤΣΣΚΑ, μην ξεχνάς πως είμαστε όσο καλοί μας επιτρέπει η αυτοκαταστροφικότητά μας, πως είμαστε όσο καλοί μας επιτρέπουν τα σκατά στο μυαλό μας, πως δεν έχει σημασία μόνο πόσο ικανοί είμαστε για κάτι και πόσο έχουμε δουλέψει για αυτό, σημασία έχει επίσης να μην ορθώνει ο εαυτός μας εμπόδια στην πραγματοποίησή του. Όσο φοβόμαστε πως θα καθηλωθούμε, καθηλωνόμαστε επειδή το φοβηθήκαμε. Και η διαφορά θα μειώνεται. Και ο εφιάλτης θα ξανάρχεται. Και οι προφητείες θα αυτοεκπληρώνονται. Φοβόμαστε. Να. Δίκιο είχαμε. Οι φόβοι μας γίνονται πραγματικότητα. Πάλι.